Câu 18: Trình bày bản chất chức năng của nhà nước xã hội chủ nghĩa?

• Bản chất :

Nhà nước bao giờ cũng mang bản chất giai cấp, nhà nước XHCN mang bản chất của GCCN, điều này xuất phát từ luận điểm của CN Mác-Lênin.

Bản chất của nhà nước XHCN khác với bản chất của nhà nước của GC bóc lột đó là nó bảo vệ lợi ích của GCCN và NDLĐ nói chung và thực hiện sự thống trị của đa số với thiểu số. Nhà nước ra đời là do sự mâu thuẫn không thể điều hòa được giữa các giai cấp, nhà nước là đại biểu của giai cấp trong XH đó, sử dụng hiến pháp, pháp luật buộc giai cấp khác thực hiện theo nguyện vọng và ý chí của giai cấp đó. Vì vậy nhà nước phải mang bản chất giai cấp. Thể hiện ở:

- Nhà nước XHCN là một bộ máy chính trị hành chính, một cơ quan cưỡng chế và là hình thức quản lý KTXH của nhân dân lao động. Đồng thời nhà nước còn đảm bảo thực hiện việc mở rộng dân chủ với đại đa số NDLĐ.

- Nhà nước XHCN phải luôn giữ vai trò chủ động sáng tạo, là công cụ để xây dựng XH mới nhân đạo, công bằng và bình đẳng.

- Để điều chỉnh các chủ thể của hoạt động XH thì cần có nhà nước tiến hành thực hiện bình đẳng XH thông qua hệ thống pháp luật.

- Nhà nước XHCN cũng là thuộc tính của nền dân chủ XHCN, đảm bảo lợi ích của đa số NDLĐ. Hạn chế dân chủ của GC bóc lột. Toàn bộ hoạt động của nhà nước đảm bảo quyền lợi thực sự thuộc về nhân dân.

Như vậy nhà nước XHCN hay chuyên chính vô sản là hoàn toàn thống nhất và nhà nước XHCN mang bản chất của GCCN vừa có tính nhân dân rộng rãi, vừa có tính dân tộc sâu sắc.

• Chức năng :

- Chức năng đối nội : nhà nước XHCN thực hiện quản lý XH trên tất cả các lĩnh vực, xây dựng XH mới, XH XHCN phù hợp với lợi ích của GCCN và toàn thể NDLĐ, nhà nước XHCN phải giữ vững an ninh, chính trị, trật tự an toàn XH, kiên quyết trấn áp các loại tội phạm, bảo vệ quyền lợi của nhân dân.

Chức năng đối nội là một chức năng quan trọng và cũng là chức năng lâu dài để xây dựng CNXH, vì vậy nó đòi hỏi nhà nước phải xác định được những cơ cấu KTXH, nhiệm vụ mục tiêu của từng giai đoạn. Đồng thời nhà nước tiến hành trấn áp những lực lượng phản CM, chống phá CNXH và quá trình xây dựng CNXH.

- Chức năng đối ngoại : nhà nước phải thực hiện chức năng bảo vệ Tổ quốc chống phá sự can thiệp của nước ngoài, bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ quốc gia, độc lập chủ quyền của dân tộc, của tổ quốc XHCN. Đồng thời mở rộng hợp tác với các nước và các tổ chức quốc tế, trên cơ sở tôn trọng độc lập chủ quyền không can thiệp vào công việc nội bộ của các nước khác, nhằm góp phần tạo ra môi trường để thực hiện mục tiêu của thời đại : hòa bình, độc lập dân chủ và tiến bộ XH, đặc biệt là trong xu thế hội nhập khu vực và quốc tế như hiện nay.