Gi¸o tr×nh Kinh TÕ X©y Dùng bé m«n kinh tÕ kü thuËt

PhÇn Iii : qu¶n lý vµ tæ chøc s¶n xuÊt - kinh doanh

trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng

Ch-¬ng 5 : tæ chøc s¶n xuÊt - kinh doanh x©y dùng

5.1.Nh÷ng kh¸i niÖm chung

5.1.1.Qu¶n lý kinh tÕ trong x©y dùng

Qu¶n lý kinh tÕ trong x©y dùng lµ sù t¸c ®éng liªn tôc, cã h-íng ®Ých tíi

nÒn kinh tÕ trong x©y dùng b»ng mét hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p : kinh tÕ x· héi, tæ

chøc kü thuËt vµ c¸c biÖn ph¸p kh¸c...

5.1.2. S¶n phÈm x©y dùng c¬ b¶n, s¶n phÈm c«ng nghiÖp x©y dùng

5.1.2.1. S¶n phÈm x©y dùng c¬ b¶n

: lµ c¸c c«ng tr×nh cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt

hay kh«ng cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt, ®· hoµn thµnh vµ s½n sµng ®-a vµo sö dông.

Nh÷ng c«ng tr×nh nµy lµ kÕt qu¶ cña thµnh tùu khoa häc - kü thuËt vÒ qu¶n lý vµ tæ

chøc cña nhiÒu ngµnh cã liªn quan.

5.1.2.2.S¶n phÈm c«ng nghiÖp x©y dùng

: néi dung hÑp h¬n, nã chØ bao gåm

phÇn x©y dùng, kÕt cÊu x©y dùng, vµ phÇn l¾p ®Æt thiÕt bÞ m¸y mãc vµo c«ng tr×nh

5.1.3. C¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ trong x©y dùng

C¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ trong x©y dùng lµ s¶n phÈm chñ quan cña chñ thÓ

qu¶n lý, ®-îc thÓ hiÖn ë hÖ thèng c¸c h×nh thøc qu¶n lý, c¸c ph-¬ng ph¸p qu¶n lý

®Ó t¸c ®éng lªn ®èi t-îng bÞ qu¶n lý trong x©y dùng nh»m ®¹t ®-îc hiÖu qu¶ mong

muèn.

Néi dung c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ trong x©y dùng:

1- HÖ thèng tæ chøc néi bé qu¶n lý kinh tÕ trong x©y dùng

2- Quy chÕ ®iÒu hµnh qu¶n lý hÖ thèng s¶n xuÊt kinh doanh trong x©y dùng

3- HÖ thèng chÝnh s¸ch vµ ®ßn bÈy kinh tÕ

4- HÖ thèng ph¸p luËt, qui chÕ qu¶n lý kinh tÕ

5- C¬ cÊu kinh tÕ trong c«ng nghiÖp x©y dùng : lµ tæng thÓ c¸c bé phËn hîp

thµnh cïng víi vÞ trÝ tû träng vµ quan hÖ t-¬ng t¸c gi÷a c¸c bé phËn trong kinh tÕ

x©y dùng gåm :

- C¬ cÊu gi÷a khu vùc s¶n xuÊt vËt chÊt vµ phi s¶n xuÊt vËt chÊt

- C¬ cÊu kinh tÕ x©y dùng theo ngµnh s¶n xuÊt x©y dùng : x©y dùng lÜnh vùc

nµo (dÇu khÝ, n¨ng l-îng, c«ng nghÖ cao)

- C¬ cÊu kinh tÕ x©y dùng theo ®Þa ph-¬ng vµ vïng l·nh thæ

- C¬ cÊu kinh tÕ x©y dùng theo thµnh phÇn kinh tÕ

- C¬ cÊu kinh tÕ x©y dùng theo tr×nh ®é kü thuËt vµ møc ®é c«ng nghiÖp hãa

- C¬ cÊu kinh tÕ x©y dùng theo tr×nh ®é 4 hãa : tù ®éng hãa, c«ng nghiÖp

hãa, hîp t¸c ho¸, liªn hîp ho¸.

- C¬ cÊu kinh tÕ x©y dùng theo gi¸c ®é hîp t¸c quèc tÕ

Ch-¬ng 5

Trang 47

Gi¸o tr×nh Kinh TÕ X©y Dùng bé m«n kinh tÕ kü thuËt

- C¬ cÊu kinh tÕ x©y dùng theo dù ¸n vµ ch-¬ng tr×nh môc tiªu

5.2. Tæ chøc c¬ cÊu cña hÖ thèng s¶n xuÊt kinh doanh trong x©y dùng

5.2.1. Tæ chøc c¬ cÊu s¶n xuÊt kinh doanh trong x©y dùng

5.2.1.1. Néi dung cña c¬ cÊu s¶n xuÊt - kinh doanh x©y dùng

Tr-íc hÕt cÇn nhËn râ néi dung cña c¬ cÊu s¶n xuÊt - kinh doanh x©y dùng

lµ xuÊt ph¸t ®iÓm ®Ó x¸c ®Þnh bé m¸y qu¶n lý cña nã. C¬ cÊu s¶n xuÊt - kinh

doanh x©y dùng cã thÓ ®-îc xem xÐt theo c¸c gèc ®é sau :

- C¬ cÊu theo néi dung cña qu¸ tr×nh c«ng viÖc s¶n xuÊt - kinh doanh, gåm

c¸c ho¹t ®éng cung øng c¸c yÕu tè ®Çu vµo cho qu¸ tr×nh, c¸c ho¹t ®éng cña giai

®o¹n s¶n xuÊt

- C¬ cÊu theo s¶n phÈm vµ dÞch vô x©y dùng

- C¬ cÊu s¶n xuÊt theo thµnh phÇn kinh tÕ

- C¬ cÊu s¶n xuÊt theo l·nh thæ

- C¬ cÊu s¶n xuÊt theo c¸c h×nh thøc liªn kÕt vµ hîp t¸c

- C¬ cÊu s¶n xuÊt theo gãc ®é hîp t¸c quèc tÕ

- C¬ cÊu s¶n xuÊt theo tr×nh ®é kü thuËt

- C¬ cÊu theo hîp ®ång kinh tÕ

- C¬ cÊu s¶n xuÊt gi÷a khèi l-îng c«ng t¸c cña c¸c c«ng tr×nh ®· hoµn

thµnh, bµn giao trong n¨m, víi tæng sè c¸c c«ng tr×nh kÓ c¶ bµn giao vµ ch-a bµn

giao trong n¨m

5.2.1.2- VËn dông c¸c h×nh thøc x· héi ho¸ s¶n xuÊt vµo viÖc x¸c ®Þnh c¬

cÊu s¶n xuÊt kinh doanh x©y dùng

a- TËp trung ho¸

:

Khi ¸p dông h×nh thøc nµy, c¸c doanh nghiÖp x©y dùng ph¶i x¸c ®Þnh qui

m« hîp lý cña doanh nghiÖp theo n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ theo b¸n kÝnh ho¹t ®éng

theo l·nh thæ cña doanh nghiÖp nãi chung

ViÖc nhËn thÇu thi c«ng nhiÒu c«ng tr×nh víi quy m« nhá trªn c¸c vïng

l·nh thæ, cã b¸n kÝnh ho¹t ®éng lín cã thÓ dÉn ®Õn t¨ng chi phÝ qu¶n lý vµ di

chuyÓn lùc l- îng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, Víi qui m« qu¸ lín c¸c doanh

nghiÖp x©y dùng ph¶i tù mua s¾m nhiÒu thiÕt bÞ, m¸y x©y dùng, ph¶i thµnh lËp bé

m¸y qu¶n lÝ qui m« lín. Do ®ã khi khèi l-äng x©y dùng gi¶m sÏ lµm cho doanh

nghiÖp lóng tóng trong viÖc chuyÓn h-íng kinh doanh, kh«ng ®ñ kinh phÝ ®Î duy

tr× bé m¸y qu¶n lý vµ thiÖt h¹i do ø ®éng vèn s¶n xuÊt

Ngay trong néi bé doanh nghiÖp x©y dùng còng ph¶i x¸c ®Þnh nªn lùa chän

ph-¬ng ¸n tËp trung hay ph©n t¸n .

H×nh thøc tËp trung bao gåm :

+ Theo ph-¬ng däc

+ Theo ph-¬ng ngang

Ch-¬ng 5

Trang 48

Gi¸o tr×nh Kinh TÕ X©y Dùng bé m«n kinh tÕ kü thuËt

Khi ¸p dông h×nh thøc tËp trung theo ph-¬ng ngang doanh nghiÖp x©y dùng

cã thÓ tËp trung c¸c bé phËn cïng thùc hiÖn mét lo¹i s¶n phÈm x©y dùng hiÖn ®ang

ph©n t¸n trong doanh nghiÖp vµo mét hay vµi ®Çu mèi qu¶n lý

Khi ¸p dông h×nh thøc tËp trung theo ph-¬ng däc doanh nghiÖp x©y dùng cã

thÓ lËp thªm cho m×nh bé phËn khai th¸c vµ s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng, bé phËn

gia c«ng c¸c lo¹i cÊu kiÖn vµ b¸n s¶n phÈm x©y dùng, bé phËn vËn t¶i c¸c ®iÒu

kiÖn nµy ®Õn níi x©y l¾p

b- Chuyªn m«n ho¸

Khi khèi l-îng cña mét lo¹i c«ng viÖc x©y dùng nµo ®ã ®ñ lín th× viÖc ¸p

dông chuyªn m«n ho¸ cã c«ng viÖc sÏ cã lîi. Ng-îc l¹i, nÕu danh môc c«ng viÖc

x©y l¾p nhiÒu, nh-ng khèi l-îng cña mçi lo¹i c«ng viÖc l¹i Ýt th× trong tr-êng hîp

bµy nªn dïng h×nh thøc tæ chøc x©y dùng ®a n¨ng ho¸ vµ c¸c ®éi s¶n xuÊt x©y

dùng hçn hîp

* H×nh thøc

Chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt theo lo¹i h×nh s¶n phÈm (c«ng tr×nh x©y dùng)

Chuyªn m«n ho¸ theo c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ

Chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt c¸c chi tiÕt cÊu t¹o nªn c«ng tr×nh

* §Æc ®iÓm

Qu¸ tr×nh chuyªn m«n ho¸ rÊt phøc t¹p

C¸c bé phËn chuyªn m«n ho¸ kh«ng thÓ lµm s½n ®Ó b¸n mµ ph¶i dùa vµo

thiÕt kÕ kü thuËt cña tõng hîp ®ång cô thÓ

KÕt hîp chuyªn m«n ho¸ theo ngµnh víi chuyªn m«n ho¸ theo ®Þa ph-¬ng

vµ vïng l·nh thæ, theo c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Ó thuËn lîi cho viÖc nhËn thÇu x©y

dùng

KÕt hîp chuyªn m«n ho¸ víi ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm

c- Hîp t¸c ho¸

- Kh¸i niÖm : hîp t¸c ho¸ lµ sù tæ chøc c¸c mèi liªn hÖ s¶n xuÊt th-êng

xuyªn vµ æn ®Þnh c¸c doanh nghiÖp chuyªn m«n ho¸ ®Ó cïng nhau chÕ t¹o mét lo¹i

s¶n phÈm nhÊt ®Þnh víi ®iÒu kiÖn c¸c tæ chøc nµy vÉn gi÷ nguyªn tÝnh ®éc lËp s¶n

xuÊt - kinh doanh cña m×nh.

- Tr-êng hîp hîp t¸c ho¸ ®èi ngo¹i : c¸c h×nh thøc ¸p dông ë ®©y chñ yÕu lµ

mèi quan hÖ gi÷a tæ chøc thÇu chÝnh vµ tæng thÇu víi c¸c ®¬n vÞ thÇu phô. Doanh

nghiÖp x©y dùng cã thÓ ®ãng vai trß thÇu chÝnh, tæng thÇu hay thÇu phô

- Ngoµi ra cßn cã h×nh thøc liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp x©y dùng ®Ó

tranh thÇu, cïng nhau gãp vèn ®Ó thi c«ng x©y dùng c«ng tr×nh, tËn dông lùc l-îng

t¹m thêi nhµn rçi cña nhau

d- Liªn hîp ho¸

Ch-¬ng 5

Trang 49

Gi¸o tr×nh Kinh TÕ X©y Dùng bé m«n kinh tÕ kü thuËt

* Kh¸i niÖm : liªn hiÖp ho¸ lµ sù tËp hîp vµo mét xÝ nghiÖp c¸c ngµnh x¶n

xuÊt kh¸c nhau ®Ó thùc hiÖn lÇn l-îc c¸c giai ®o¹n chÕ biÕn, gia c«ng nguyªn vËt

liÖu xuÊt ph¸t hay tæng hîp nguyªn vËt liÖu, hoÆc hç trî cho nhau gi÷a c¸c bé phËn

s¶n xuÊt cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c nhau Êy

- Trong néi bé doanh nghiÖp x©y dùng cã bao nhiªu h×nh thøc chuyªn m«n

ho¸ ®-îc ¸p dông th× cã bÊy nhiªu h×nh thøc hîp t¸c ho¸. Mèi liªn hÖ hîp t¸c ho¸

trong doanh nghiÖp x©y dùng rÊt chÆc chÏ, c¸c ®¬n vÞ hîp t¸c ho¸ ë ®©y kh«ng

ph¶i lµ c¸c ®¬n vÞ ®éc lËp mµ lµ c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc cña doanh nghiÖp

* H×nh thøc

- Liªn hîp ho¸ c¸c giai ®o¹n kÕ tiÕp nhau ®Ó chÕ biÕn nguyªn vËt liÖu xuÊt

ph¸t

- Liªn hîp ho¸ ®Ó sö dông phÕ liÖu

- Liªn hîp ho¸ trªn c¬ së sö dông tæng hîp nguyªn vËt liÖu, tæng hîp c¸c

kh©u cña qu¸ tr×nh

* §iÒu kiÖn

- Trong h×nh thøc liªn hîp ho¸ c¸c xÝ nghiÖp bé phËn kh«ng cã tÝnh ®éc lËp

tù chñ, mµ lµ mét ®¬n vÞ cña xÝ nghiÖp liªn hiÖp

- C¸c ®¬n vÞ ®-îc liªn hîp ho¸ ph¶i cã mèi liªn hÖ kinh tÕ - kü thuËt mét

c¸ch chÆc chÏ víi nhau

- C¸c lo¹i s¶n xuÊt ®-îc liªn hiÖp ph¶i ®ñ lín vµ ph¶i n»m trong b¸n kÝnh

l·nh thæ cho phÐp

5.2.2. Tæ chøc c¬ cÊu bé m¸y qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh x©y dùng

5.2.2.1. c¸c kiÓu c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý

a- C¸c m« h×nh c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý chñ yÕu

* C¬ cÊu tæ chøc theo kiÓu trùc tiÕp

Ng-êi l·nh ®¹o cña tæ chøc

L·nh ®¹o tuyÕn 1 L·nh ®¹o tuyÕn 2

A B C A B C

A, B, C : nh÷ng ng-êi thùc hiÖn

¦u ®iÓm : tËp trung, thèng nhÊt cao, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò nhanh, tæ chøc

gän nhÑ

Nh-îc ®iÓm : ®ßi hái ng-êi l·nh ®¹o cã n¨ng lùc toµn diÖn, dÔ ®éc ®o¸n,

kh«ng tranh thñ ®-îc ý kiÕn cña c¸c chuyªn gia tr-íc khi ra quyÕt ®Þnh, nªn chØ ¸p

dông cho c¸c doanh nghiÖp nhá hoÆc ¸p dông cho bé m¸y qu¶n lý ë c«ng tr-êng.

Ch-¬ng 5

Trang 50

Gi¸o tr×nh Kinh TÕ X©y Dùng bé m«n kinh tÕ kü thuËt

* C¬ cÊu qu¶n lý theo kiÓu chøc n¨ng

Ng-êi l·nh ®¹o cña tæ chøc

L·nh ®¹o chøc n¨ng A L·nh ®¹o chøc n¨ng B L·nh ®¹o chøc n¨ng C

1 2 3 4

1, 2, 3, 4 : nh÷ng ®¬n vÞ hay c¸ nh©n thùc hiÖn

¦u ®iÓm : thu hót ®-îc nhiÒu ý kiÕn cña chuyªn gia, gi¶m g¸nh nÆng cho

thñ tr-ëng ®¬n vÞ ®Ó tËp trung vµo nhiÖm vô chÝnh

Nh-îc ®iÓm : xö lý th«ng tin néi bé chËm, phøc t¹p ®«i khi kh«ng thèng

nhÊt vµ chång chÐo

C¬ c©ó nµy hÇu nh- kh«ng ®-îc ¸p dông trong thùc tÕ s¶n xuÊt kinh doanh

* C¬ cÊu qu¶n lý theo kiÓu trùc tuyÕn - chøc n¨ng

Ng-êi l·nh ®¹o cña ®¬n vÞ

Phô tr¸ch chøc n¨ng A vµ bé m¸y t-¬ng ®-¬ng Phô tr¸ch chøc n¨ng B vµ bé m¸y t-¬ng ®-¬ng

1

2 3

1 2 3

2, ; ; : ng-êi l·nh ®¹o c¸c tuyÕn

: nh÷ng ng-êi thùc hiÖn

C¬ cÊu nµy ph¸t huy ®-îc nh÷ng -u ®iÓm vµ kh¾c phôc ®-îc nh-îc ®iÓm

cña hai lo¹i c¬ cÊu trªn. §-îc ¸p dông phæ biÕn trong x©y dùng

* C¬ cÊu qu¶n lý theo kiÓu trùc tuyÕn - tham m-u

Bé phËn tham m-u L·nh ®¹o ®¬n vÞ

Nhãm tham m-u

Phô tr¸ch tuyÕn s¶n xuÊt 1

Phô tr¸ch tuyÕn s¶n xuÊt 2

¦u ®iÓm : t-¬ng tù kiÓu trùc tuyÕn

Ch-¬ng 5

Trang 51

Gi¸o tr×nh Kinh TÕ X©y Dùng bé m«n kinh tÕ kü thuËt

Nh-îc ®iÓm : Gi¶m bít g¸nh nÆng cho l·nh ®¹o ®¬n vÞ, nh-ng gi÷a gi¸m

®èc (l·nh ®¹o tuyÕn) vµ tham m-u cã thÓ x¶y ram©u thuÉn

C¬ cÊu l·nh ®¹o nµy cã thÓ ¸p dông cho c¸c tæ chøc x©y dùng nhá

* C¬ cÊu kiÓu ma trËn

L·nh ®¹o cña doanh nghiÖp

KÕ

§iÒu hµnh

Cung

Tµi

ho¹ch

s¶n xó©t

øng

chÝnh

Lµm c¸i g×?

Chñ nhiÖm

c«ng tr×nh A

Khi nµo?

ThÞ

tr-êng

Lµm c¸i g×?

Chñ nhiÖm

tiªu

c«ng tr×nh B

Khi nµo?

thô

Lµm c¸i g×?

Chñ nhiÖm

c«ng tr×nh A

Khi nµo?

(Lµm thÕ nµo?)

- u : TËn dông kiÕn thøc chuyªn m«n s½n cã cña c¸c bé phËn

KhuyÕt ®iÓm : cã thÓ x¶y ra m©u thuÉn gi÷a ng-êi qu¶n lý dù ¸n víi ng-êi

l·nh ®¹o c¸c bé phËn chøc n¨ng. Do ®ã cÇn cã tinh thÇn hîp t¸c cao

Cã thÓ ¸p dông khi thùc hiÖn c¸c dù ¸n lín hoÆc cho viÖc qu¶n lý c¸c doanh

nghiÖp lín (tæng c«ng ty)

5.2.2.2. Mét sè m« h×nh c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý doanh nghiÖp x©y dùng cô

thÓ hiÖn cã

Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng doanh nghiÖp th-êng ®-îc hiÓu lµ mét ®¬n vÞ

s¶n xuÊt - kinh doanh ®-îc thµnh lËp phï hîp víi luËt ph¸p qui ®Þnh vµ chuyªn s¶n

xuÊt hµng ho¸ ®Ó b¸n...Doanh nghiÖp lµ mét ®¬n vÞ kinh tÕ cã tÝnh chÊt ph¸p lý,

trong khi ®ã xÝ nghiÖp th-êng ®-îc hiÓu lµ mét ®¬n vÞ kinh tÕ kü thuËt. XÝ nghiÖp

®-îc ®Æt trong mèi quan hÖ thÞ tr-êng sÏ trë thµnh doanh nghiÖp

HiÖn nay, ë n-íc ta cã c¸c lo¹i h×nh c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt - kinh

doanh trong x©y dùng cô thÓ ®-îc ¸p dông nh- sau:

Ch-¬ng 5

Trang 52

Gi¸o tr×nh Kinh TÕ X©y Dùng bé m«n kinh tÕ kü thuËt

a- C«ng ty x©y dùng

C«ng ty x©y dùng th-êng lµ cÊp d-íi cña tæng c«ng ty, lµ lo¹i doanh nghiÖp

®-îc dïng phæ biÕn hiÖn nay, vµ ®-îc coi lµ doanh nghiÖp c¬ së. C«ng ty x©y dùng

th-êng ®-îc chuyªn m«n ho¸ theo lo¹i h×nh x©y dùng (x©y dùng nhµ ë; x©y dùng

thuû lîi...). Bªn d-íi lµ c¸c ®éi x©y dùng (nÕu c«ng ty cã hai cÊp) hoÆc lµ c¸c xÝ

nghiÖp vµ d- íi n÷a lµ c¸c ®éi (nÕu c«ng ty cã 3 cÊp)

§Ó gióp viÖc cho gi¸m ®èc cã c¸c phã gi¸m ®èc phô tr¸ch c¸c phßng liªn

quan nh- phã gi¸m ®èc phô tr¸ch kü thuËt vµ s¶n xuÊt; phã gi¸m ®èc phô tr¸ch

kinh doanh, phã gi¸m ®èc phô tr¸ch hµnh chÝnh, qu¶n trÞ vµ ®êi sèng

C¸c phßng ban chøc n¨ng chØ cã nhiÖm vô tham m-u cho thñ tr-ëng vÒ kÕ

ho¹ch vµ quyÕt ®Þnh. Mäi mÖnh lÖnh ®Òu do gi¸m ®èc ®-a ra. C¸c phßng ban chøc

n¨ng chØ h-íng dÉn c¸c ®éi s¶n xuÊt vÒ mÆt nghiÖp vô nh-ng kh«ng ®-îc ra lÖnh

cho c¸c ®éi

Gi¸m ®èc cã thÓ trùc tiÕp phô tr¸ch mét sè phßng quan träng nh- phßng kÕ

ho¹ch, phßng tµi vô, phßng tæ chøc c¸n bé

Mét sè chøc n¨ng quan träng cña c«ng ty :

- Chøc n¨ng kÕ ho¹ch

- Chøc n¨ng qu¶n lý kü thuËt vµ s¶n xuÊt

- Chøc n¨ng tæ chøc vµ qu¶n lý nh©n sù

- Chøc n¨ng cung øng vËt t-

- Chøc n¨ng tµi chÝnh - kÕ to¸n

- Chøc n¨ng qu¶n lý thiÕt bÞ vµ m¸y mãc thiÕt bÞ

- Chøc n¨ng marketing

b- Tæng c«ng ty x©y dùng

Tæng c«ng ty x©y dùng lµ mét doanh nghiÖp x©y dùng thùc hiÖn nhiÒu lo¹i

c«ng tr×nh x©y dùng. Tæng c«ng ty th-êng cã thÓ cã mét sè cÊp d-íi nh- : c«ng ty,

xÝ nghiÖp, c¸c ®éi x©y dùng. ViÖc ph©n bao nhiªu cÊp lµ do tuú theo n¨ng lùc gi¶i

quyÕt th«ng tin vµ c«ng viÖc, còng nh- do ý muèn gi¶m cÊp trung gian ®Ó cÊp qu¶n

lý cã hiÖu qu¶. CÊp trªn cña c«ng ty lµ cÊp bé (t-¬ng lai cÊp bé sÏ kh«ng cã c¸c

®¬n vÞ trùc thuéc n÷a)

Trong mét tæng c«ng ty x©y dùng th-êng cã c¸c phßng : kÕ ho¹ch, tæ chøc

c¸n bé, kü thuËt, phô tr¸ch s¶n xuÊt vµ thi c«ng x©y dùng, c¬ l¹nh, kÕ to¸n - ta× vô,

vËt t-, lao ®éng - tiÒn l-¬ng, gi¸ vµ dù to¸n, ®Çu t- x©y dùng, v¨n phßng

CÊp d-íi trùc tiÕp bao gåm c¸c c«ng ty x©y l¾p, c¸c xÝ nghiÖp liªn hiÖp x©y

dùng, c¸c xÝ nghiÖp c¬ khÝ x©y dùng, c¸c xÝ nghiÖp vËt liÖu x©y dùng, c¸c xÝ

nghiÖp cung øng vËt t- x©y dùng, xÝ nghiÖp thiÕt kÕ, c¸c tr-êng d¹y häc

Víi c¸c c«ng tr×nh lín nh- c«ng tr×nh thuû ®iÖn Hoµ B×nh, h×nh thøc tæng

c«ng ty còng ®-îc ¸p dông víi c¸c c¬ cÊu phøc t¹p

Ch-¬ng 5

Trang 53

Gi¸o tr×nh Kinh TÕ X©y Dùng bé m«n kinh tÕ kü thuËt

c- Liªn hiÖp c¸c xÝ nghiÖp

Lo¹i doanh nghiÖp nµy th-êng gåm mét sè xÝ nghiÖp cïng thùc hiÖn mét

lo¹i c«ng viÖc hay cïng thùc hiÖn mét lo¹i c«ng tr×nh. C¸c xÝ nghiÖp ®-îc liªn hiÖp

ë ®©y vÉn gi÷ mét vai trß t-êng ®èi ®éc lËp, cã t- c¸ch ph¸p nh©n vµ tµi kho¶n

riªng. c¸c liªn hiÖp xÝ nghiÖp nµy cã thÓ thµnh lËp cho toµn quèc hay cho mét khu

vùc. D-íi cÊp liªn hiÖp lµ c¸c xÝ nghiÖp vµ sau ®ã lµ c¸c ®éi x©y dùng

d- XÝ nghiÖp liªn hiÖp

§ã lµ mét lo¹i doanh nghiÖp x©y dùng bao gåm mét sè xÝ nghiÖp bé phËn

cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt kh¸c nhau nh»m lÇn l-ît gia c«ng vµ chÕ biÕn nguyªn liÖu

xuÊt ph¸t ®Ó cïng nhau chÕ t¹o nªn mét s¶n phÈm cuèi cïng nµo ®ã.

VÝ dô nh- xÝ nghiÖp liªn hiÖp x©y dùng nhµ ë l¾p ghÐp tÊm lín bª t«ng cèt

thÐp, trong ®ã gåm cã xÝ nghiÖp ®óc s½n tÊm bª t«ng, xÝ nghiÖp vËn chuyÓn c¸c

tÊm nµy ®Õn ch©n c«ng tr×nh, vµ xÝ nghiÖp l¾p ®Æt c¸c tÊm bª t«ng vµo c«ng tr×nh

e- TËp ®oµn x©y dùn

g

§ã lµ mét lo¹i h×nh tæ chøc x©y dùng gåm nhiÒu c«ng ty nh»m t¹o søc c¹nh

tranh, nhÊt lµ ®èi víi c¸c tËp ®oµn x©y dùng n-íc ngoµi, còng nh- ®Ó thùc hiÖn c¸c

dù ¸n x©y dùng lín vµ t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn b¶n th©n c¸c tæ chøc x©y dùng.

Víi c¸c lo¹i khu vùc kinh tÕ kh¸c nhau, hiÖn nay cßn cã lo¹i h×nh c«ng ty

tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, hîp t¸c x· x©y dùng vµ ®ang thÝ nghiÖm lo¹i h×nh cong ty cæ phÇn

5.2.2.3. Nguyªn t¾c thiÕt kÕ c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt-kinh doanh x©y

dùng

- C¬ cÊu qu¶n lý ph¶i xuÊt ph¸t tõ nhiÖm vô s¶n xuÊt-kinh doanh, phï hîp

víi kh¶ n¨ng qu¶n lý cña doanh nghiÖp, tr×nh ®é cña c¸n bé qu¶n lý vµ ph-¬ng tiÖn

kü thuËt qu¶n lý

- Ph¶i ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt tËp trung cña qu¶n lý, ®ång thêi ph¸t huy

tinh thÇn chñ ®éng s¸ng t¹o cña cÊp d-íi

- Ph¶i ®¶m b¶o tÝnh c©n ®èi vµ ®ång bé cña hÖ thèng qu¶n lý

- X¸c ®Þnh ®óng tû lÖ cña viÖc sö dông ch-¬ng tr×nh ®Þnh s½n vµ kh«ng ®Þnh

s½n vµo c«ng t¸c qu¶n lý

- C¸c bé phËn hµnh ®éng trong hÖ thèng ph¶i g¾n bã h÷u c¬ víi nhau,

kh«ng m©u thuÉn, chång chÐo hay bá sãt chøc n¨ng. Ph¶i phï hîp víi môc ®Ých

qu¶n lý, víi kh¶ n¨ng vµ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý

- Sè cÊp vµ sè kh©u ph¶i hîp lý

- Ph¶i ®¶m b¶o th«ng tin nhanh chãng vµ th«ng suèt qua c¸c kh©u vµ c¸c

cÊp qu¶n lý

- C¬ cÊu tæ chøc ph¶i linh ho¹t vµ cã kh¶ n¨ng tù ®iÒu chØnh vµ thÝch nghi cao

- C¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý ph¶i b¶o ®¶m sao cho kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña doanh

nghiÖp lµ lín nhÊt

Ch-¬ng 5

Trang 54

Gi¸o tr×nh Kinh TÕ X©y Dùng bé m«n kinh tÕ kü thuËt

5.2.3.4. C¸c ph-¬ng ph¸p thiÕt kÕ c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý

a- Ph- ¬ng ph¸p t-¬ng tù

: so víi c¬ cÊu tæ chøc cã s½n ®Ó thµnh lËp c¬ cÊu

tæ chøc míi

b- Ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch tæng hîp

: gåm c¸c b-íc sau

- Ph©n tÝch c¸c chøc n¨ng, nªu râ sù cÇn thiÕt vµ sè l-îng chøc n¨ng

- Ph©n tÝch khèi l-îng c¸c chøc n¨ng

- Ph©n tÝch, ph©n chia chøc n¨ng, ph©n tÝch tr¸ch nhiÖm

- Ph©n tÝch sù phï hîp gi÷a tr×nh ®é c¸n bé víi chøc n¨ng ph¶i lµm

- Ph©n tÝch c¸c nh©n tè ph¶i lµm

- §Ò nghÞ c¸c kiÓu c¬ cÊu ®- îc ¸p dông

* C¸c yªu cÇu ®èi víi mét c¬ cÊu tæ chøc

- B¶o ®¶m chÕ ®é thñ tr-ëng

- B¶o ®¶m c©n xøng gi÷a chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n

- Tr¸nh bá xãt chøc n¨ng, nh-ng kh«ng ®-îc chång chÐo chøc n¨ng

- X¸c ®Þnh râ mèi quan hÖ ra quyÕt ®Þnh vµ thõa hµnh

- Quy ®Þnh râ mèi quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn, kÕt hîp mèi quan hÖ theo

chiÒu däc vµ chiÒu ngang

- Ph¶i cã kh¶ n¨ng thÝch nghi cao

5.2.2.5. C¸c chøc n¨ng qu¶n lý s¶n xuÊt-kinh doanh x©y dùng

a- Chøc n¨ng trung t©m

: thu thËp, xö lý th«ng tin vµ ra quyÕt ®Þnh. Chøc

n¨ng nµy xuÊt hiÖn hÇu hÕt ë c¸c kh©u. Trong x©y dùng, chøc n¨ng ra quyÕt ®Þnh

t-¬ng ®èi phøc t¹p vµ chÞu ¶nh h-ëng bëi nhiÒu nh©n tè ngÉu nhiªn

b- Chøc n¨ng qu¶n lý qu¸ tr×nh c«ng viÖc s¶n xuÊt-kinh doanh x©y dùng

:

X¸c ®Þnh môc tiªu, lËp kÕ ho¹ch, tæ chøc thùc hiÖn, kiÓm tra, tæng kÕt

c- Chøc n¨ng qu¶n lý con ng-êi

: tuyÓn chän, giao nhiÖm vô, ®éng viªn,

kÝch thÝch sö dông, ®¸nh gi¸, båi d-ìng ph¸t triÓn n¨ng lùc, tr¶ c«ng vµ ch¨m lo

®êi sèng cho ng-êi lao ®éng.

5.3. C¸c h×nh thøc tæ chøc thùc hiÖn x©y dùng

5.3.1. C¸c h×nh thøc tæ chøc hîp t¸c thùc hiÖn x©y dùng

5.3.1.1. C¸c tæ chøc hîp t¸c x©y dùng

Theo ®iÒu lÖ qu¶n lý ®Çu t- vµ x©y dùng ban hµnh kÌm theo nghÞ ®Þnh

177/CP cã mÊy h×nh thøc hîp t¸c thùc hiÖn ®Çu t- vµ x©y dùng nh- sau :

a- H×nh thøc chñ ®Çu t- trùc tiÕp qu¶n lý thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t- x©y dùng

Chñ ®Çu t-

Hîp ®ång t- vµ vµ thiÕt kÕ Hîp ®ång x©y dùng

Gi¸m s¸t thùc hiÖn hîp ®ång XD

Tæ chøc thiÕt kÕ vµ t- vÊn Doanh nghiÖp x©y dùng

Ch-¬ng 5

Trang 55

Gi¸o tr×nh Kinh TÕ X©y Dùng bé m«n kinh tÕ kü thuËt

Theo h×nh thøc nµy, sau khi lµm xong giai ®o¹n 1 (giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu

t-) chñ ®Çu t- tù tæ chøc chän thÇu vµ ký hîp ®ång trùc tiÕp víi mét hay mét sè tæ

chøc t- vÊn ®Ó thùc hiÖn c¸c c«ng t¸c kh¶o s¸t, thiÕt kÕ c«ng tr×nh, lËp hå s¬ mêi

thÇu vµ tæ chøc ®Êu thÇu hay chän thÇu. Ký hîp ®ång víi tæ chøc tróng thÇu ®Ó tiÕn

hµnh x©y dùng c«ng tr×nh. Cßn nhiÖm vô gi¸m s¸t, qu¶n lý qu¸ tr×nh thi c«ng do tæ

chøc t- vÊn ®-îc ®¶m nhËn

Tæ chøc x©y dùng ®· th¾ng thÇu cã thÓ ký hîp ®ång víi tæ chøc thÇu phô ®Ó

tiÕn hµnh x©y dùng c«ng tr×nh (nÕu cÇn)

b- H×nh thøc chñ nhiÖm ®iÒu hµnh dù ¸n

Theo h×nh thøc nµy, sau khi lµm xong giai ®o¹n 1 (giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu

t-) chñ ®Çu t- tæ chøc chän thÇu vµ ký hîp ®ång víi tæ chøc t- vÊn thay m×nh lµm

chñ nhiÖm dù ¸n ®Çu t- ®Ó tiÕn hµnh thùc hiÖn dù ¸n cho ®Õn khi x©y dùng c«ng

tr×nh xong vµ ®-a vµo sö dông

Chñ nhiÖm dù ¸n ®øng ra giao dÞch , ký hîp ®ång víi c¸c tæ chøc kh¶o s¸t,

thiÕt kÕ, cung øng vËt t- vµ thiÕt bÞ, vµ víi c¸c tæ chøc x©y dùng ®Ó thùc hiÖn dù ¸n

Chñ nhiÖm dù ¸n chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý, gi¸m s¸t toµn bé qu¸ tr×nh thùc

hiÖn dù ¸n. H×nh thøc nµy ®-îc ¸p dông cho c¸c dù ¸n lín vµ phøc t¹p

Tæ chøc x©y l¾p ®-îc chän cã thÓ ký hîp ®ång víi c¸c tæ chøc thÇu phô ®Ó

thùc hiÖn c¸c phÇn viÖc cña c«ng tr×nh

c- H×nh thøc ch×a kho¸ trao tay

Chñ ®Çu t- tæ chøc ®Êu thÇu dù ¸n ®Ó chän mét tæng thÇu thùc hiÖn toµn bé

giai ®o¹n thùc hiÖn dù ¸n (thiÕt kÕ, kh¶o s¸t, mua s¾m thiÕt bÞ vËt t-, x©y l¾p c«ng

tr×nh)

Chñ ®Çu t- ph¶i tr×nh duyÖt thiÕt kÕ kü thuËt, tæng dù to¸n, nghiÖm thu vµ

bµn giao khi dù ¸n hoµn thµnh vµ ®-a vµo sö dông

Tæng thÇu x©y dùng cã thÓ giao thÇu l¹i cho mét sè thÇu phô

H×nh thøc nµy th-êng dïng cho viÖc x©y dùng nhµ ë, c«ng tr×nh d©n dông

vµ c«ng nghiÖp cã quy m« nhá, kü thuËt ®¬n gi¶n

d- H×nh thøc tù lµm

Chñ ®Çu t- sö dông lùc l-îng ®-îc phÐp hµnh nghÒ x©y dùng cña m×nh ®Ó

thùc hiÖn x©y l¾p c«ng tr×nh. H×nh thøc nµy chØ ¸p dông ®èi víi c«ng tr×nh s÷a

ch÷a. c¶i t¹o cã quy m« nhá, c«ng tr×nh chuyªn ngµnh ®Æc biÖt

5.3.2. C¸c h×nh thøc tæ chøc tuyÓn chän nhµ thÇu x©y dùng

Theo tÝnh chÊt c«ng viÖc, ®Êu thÇu cã thÓ ¸p dông cho 3 lo¹i c«ng viÖc

chÝnh sau : ®Êu thÇu c«ng t¸c gi¸m ®Þnh vµ t- vÊn (kh¶o s¸t, lËp dù ¸n ®Çu t- x©y

dùng, thiÕt kÕ, so¹n th¶o hå s¬ ®Êu thÇu, gi¸m s¸t vµ ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh x©y

dùng) §Êu thÇu mua s¾m thiÕt bÞ vµ vËt t- x©y dùng c«ng tr×nh, vµ ®Êu thÇu thùc

hiÖn thi c«ng x©y l¾p c«ng tr×nh

Ch-¬ng 5

Trang 56

Gi¸o tr×nh Kinh TÕ X©y Dùng bé m«n kinh tÕ kü thuËt

5.3.2.1. C¸c h×nh thøc tuyÓn chän thÇu

a- §Êu thÇu réng r·i

Theo h×nh thøc nµy viÖc mêi thÇu ®-îc phæ biÕn réng r·i trªn c¸c ph-¬ng

tiÖn th«ng tin ®¹i chóng tèi thiÓu 10 ngµy tr-íc khi ph¸t hµnh hå s¬ mêi thÇu. ViÖc

xÐt thÇu ®-îc tiÕn hµnh c«ng khai, cã mÆt c¸c thµnh phÇn liªn quan vµ c¸c nhµ

thÇu. Th«ng th-êng nhµ thÇu cã gi¸ dù thÇu thÊp nhÊt sÏ tróng thÇu. Th-êng ®-îc

¸p dông cho c¸c c«ng tr×nh th«ng dông, kh«ng cã yªu cÇu ®Æc biÖt vÒ kü thuËt, mü

thuËt còng nh- kh«ng cÇn gi÷ bÝ mËt

Ph¹m vi ¸p dông : phæ biÕn trong x©y dùng

b- §Êu thÇu h¹n chÕ :

§Êu thÇu h¹n chÕ lµ h×nh thøc mµ bªn mêi thÇu sÏ mêi mét sè nhµ thÇu (tèi

thiÓu lµ 5) cã ®ñ kinh nghiÖm vµ n¨ng lùc 5 tham dù.

Trong tr-êng hîp nÕu sè nhµ thÇu < 5 th× bªn mêi thÇu ph¶i b¸o c¸o chñ dù

¸n tr×nh ng-êi cã thÈm quyÒn xem xÐt, quyÕt ®Þnh. Chñ dù ¸n quyÕt ®Þnh danh

s¸ch nhµ thÇu tham dù trªn c¬ së ®¸nh gi¸ cña bªn mêi thÇu vÒ kinh nghiÖm vµ

n¨ng lùc c¸c nhµ thÇu, song ph¶i ®¶m b¶o kh¸ch quan, c«ng b»ng vµ ®óng ®èi

t-îng.

Ph¹m vi ¸p dông :

+ Do nguån vèn sö dông qui ®Þnh

+ Do ®iÒu kiÖn x©y dùng chØ cã mét sè nhµ thÇu cã ®iÒu kiÖn tham gia

+ Do t×nh h×nh cô thÓ cña gãi thÇu mµ viÖc ®Êu thÇu h¹n chÕ cã hiÖu qu¶ h¬n.

c- ChØ ®Þnh thÇu

ChØ ®Þnh thÇu lµ h×nh thøc chän trùc tiÕp nhµ thÇu ®¸p øng yªu cÇu cña gãi

thÇu ®Ó th-¬ng th¶o hîp ®ång

Theo h×nh thøc nµy, chñ ®Çu t- tù do lùa chän mét nhµ thÇu nµo ®ã ®Ó ®¶m

nhËn c«ng viÖc cña m×nh. Chñ ®Çu t- cã thÓ tiÕn hµnh ®µm ph¸n trùc tiÕp víi c¸c

®èi t-îng mµ m×nh quan t©m. H×nh thøc nµy ¸p dông cho mét sè tr-êng hîp ®Æc

biÖt :

+ CÇn kh¾c phôc ngay hËu qu¶ do thiªn tai, ®Þch ho¹ g©y ra

+ Gãi thÇu cã tÝnh chÊt thÝ nghiÖm, bÝ mËt quèc gia

+ Gi¸ thÇu cã gi¸ trÞ < 1 tû ®èi víi gãi thÇu mua s¾m hµng ho¸, x©y l¾p

+ Gi¸ thÇu cã gi¸ trÞ < 500 triÖu ®èi víi gãi thÇu t- vÊn

+ Gãi thÇu cã tÝnh chÊt ®Æc biÖt kh¸c do yªu cÇu cña c¬ quan tµi trî vèn, do

tÝnh phøc t¹p vÒ kü thuËt vµ c«ng nghÖ hoÆc do yªu cÇu ®ét xuÊt cña dù ¸n.

+ PhÇn vèn ng©n s¸ch dµnh cho dù ¸n cña c¸c c¬ quan sù nghiÖp ®Ó thùc

hiÖn nhiÖm vô nghiªn cøu vÒ qui ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ, quy ho¹ch ph¸t triÓn

ngµnh, quy ho¹ch chung x©y dùng ®« thÞ vµ n«ng th«n, ®· ®-îc c¸c c¬ quan nhµ

n-íc cã thÈm quyÒn giao nhiÖm vô thùc hiÖn.

Ch-¬ng 5

Trang 57

Gi¸o tr×nh Kinh TÕ X©y Dùng bé m«n kinh tÕ kü thuËt

+ Gãi thÇu t- vÊn lËp b¸o c¸o nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi, kh¶ thi cña dù ¸n.

Trong tr-êng hîp chØ ®Þnh thÇu ph¶i x¸c ®Þnh râ 3 néi dung sau :

+ lý do chØ ®Þnh thÇu

+ kinh nghiÖm vµ n¨ng lùc vÒ mÆt kü thuËt, tµi chÝnh cña nhµ thÇu

®-îc ®Ò nghÞ chØ ®Þnh thÇu.

+ Gi¸ trÞ vµ khèi l-îng ®· ®- îc ng-êi cã thÈm quyÒn hoÆc cÊp cã

thÈm quyÒn phª duyÖt lµm c¨n cø cho chØ ®Þnh thÇu.

5.3.2.2. C¸c tiªu chuÈn xÐt thÇu

Tïy theo tÝnh chÊt gãi thÇu, tiªu chuÈn xÐt thÇu lµ gi¸ dù thÇu, kh¶ n¨ng b¶o

®¶m thêi gian x©y dùng, bµo ®¶m chÊt l-îng c«ng tr×nh, kh¶ n¨ng tµi chÝnh, uy tÝn

l©u n¨m cña nhµ thÇu ...

5.3.2.3. Tæ chøc qu¸ tr×nh ®Êu thÇu

Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, chñ ®Çu t- lµ ng-êi quyÕt ®Þnh cuèi cïng ai lµ

ng-êi nhËn thÇu. Tuy nhiªn ®Ó tæ chøc qu¸ tr×nh ®Êu thÇu chñ ®Çu t- th-êng thuª

mét tæ chøc chuyªn nghiÖp ®øng ra lµm thay. D-íi quyÒn chuyªn gia chuyªn

nghiÖp cßn cã c¸c nh©n viªn thõa hµnh thuéc l·nh vùc thiÕt kÕ vµ t- vÊn. Qu¸ tr×nh

®Êu thÇu th-êng gåm c¸c giai ®o¹n : th«ng b¸o mêi thÇu cña chñ ®Çu t-, nép ®¬n

dù thÇu cña c¸c nhµ thÇu x©y dùng, lËp hå s¬ dù thÇu, tiÕn hµnh xÐt thÇu ®Ó lùa

chän ng-êi tróng thÇu, ký kÕt hîp ®ång chÝnh thøc gi÷a bªn giao thÇu víi bªn nhËn

thÇu

a-Tr¸ch nhiÖm cña bªn mêi thÇu

- Chñ ®Çu t- cö ®¹i diÖn ®øng ra tæ chøc ®Êu thÇu : ng-êi ®øng ra tæ chøc

®Êu th©ï th-êng do gi¸m ®èc doanh nghiÖp chØ ®Þnh kÕt hîp víi c¸c phßng ban

chøc n¨ng liªn quan

- ChuÈn bÞ hå s¬ ®Êu thÇu :

+ Th«ng b¸o hå s¬ mêi thÇu : trong ®ã nªu râ ®¬n vÞ thêi gian, h×nh

thøc ®Êu thÇu, tiªu chuÈn cña c¸c nhµ thÇu ®-îc mêi thÇu, giíi thiÖu s¬ bé c«ng

tr×nh ®-îc mêi thÇu, ®Þa ®iÓm x©y dùng, n¬i tham kh¶o hå s¬ mêi thÇu, thêi h¹n

nép ®¬n vµ mêi thÇu

+ §¬n dù thÇu : nªu râ nguyÖn väng tham gia ®Êu thÇu, cho biÕt ®·

nghiªn cøu kü hå s¬ cña bªn mêi thÇu, ®ång ý nép ng©n phiÕu b¶o ®¶m (nÕu cã),

c¸c ph-¬ng ¸n kü thuËt dù thÇu nÕu cã, thêi h¹n hoµn thµnh c«ng viÖc, c¸c yªu cÇu

kh¸c ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc

+ Dù ¸n x©y dùng : dù ¸n nµy do nhµ thÇu tù lËp, nªu râ c¸c gi¶i ph¸p kü

thuËt, tæ chøc, tµi chÝnh ®Ó thùc hiÖn hîp ®ång nÕu nhËn ®-îc thÇu, gi¸ trÞ hîp ®ång ....

+ B¶n ®iÒu kiÖn hîp ®ång : nªu râ c¸c ®iÓm chung do ph¸p luËt qui ®Þnh

+ B¶n ®iÒu kiÖn riªng : do bªn mêi thÇu so¹n th¶o, nªu râ tÝnh chÊt c«ng

tr×nh, c¸c yªu cÇu vÒ kü, mü thuËt c¸c ®iÒu kiÖn riªng ®Ó x©y dùng c«ng tr×nh, thêi

Ch-¬ng 5

Trang 58

Gi¸o tr×nh Kinh TÕ X©y Dùng bé m«n kinh tÕ kü thuËt

gian x©y dùng, yªu cÇu vÒ n¨ng lùc chuyªn m«n ®èi víi nhµ thÇu, ®iÒu kiÖn tµi

chÝnh, t¹m øng vèn, thanh to¸n, th-ëng ph¹t, xö lý tranh chÊp...

+ B¶n hîp ®ång x©y dùng : bªn mêi thÇu cã thÓ göi lu«n mÉu hîp ®ång

x©y dùng ®Ó dù thÇu tham kh¶o, chuÈn bÞ ký kÕt nhanh chãng khi th¾ng thÇu

+ Ngoµi ra cßn cã c¸c quy tr×nh, quy ph¹m, tiªu chuÈn vµ b¶n vÏ ®Ó lµm

râ thªm nhiÖm vô, c¸c yªu cÇu, c¸c quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña mçi bªn

- TiÕn hµnh mêi thÇu

- TiÕn hµnh t×m hiÓu, ®¸nh gi¸ phÈm chÊt vµ n¨ng lùc nhµ thÇu

- XÐt chän c¸c ®¬n vÞ dù thÇu :

+ Tuú theo h×nh thøc ®Êu thÇu hay mêi thÇu ®-îc ¸p dông viÖc xÐt thÇu

cã thÓ tiÕn hµnh c«ng khai hay kh«ng c«ng khai. Tr-êng hîp ®Êu thÇu h¹n chÕ vµ

kh«ng h¹n chÕ viÖc xÐt thÇu ®-îc tiÕn hµnh c«ng khai.

+ Thµnh phÇn héi ®ång xÐt thÇu th-êng bao gåm ®¹i diÖn chñ ®Çu t-

®øng ra tæ chøc ®Êu thÇu, c¸c nhµ thiÕt kÕ, c¸c chuyªn gia t- vÊn cã liªn quan am

hiÓu vÊn ®Ò.

ë n-íc ta thµnh phÇn héi ®ång ®-îc lËp theo qui ®Þnh chung trong quy

chÕ ®Çu thÇu do Nhµ N-íc ban hµnh tuú theo møc ®é quan träng cña c«ng tr×nh

+ C¸c ®¬n dù thÇu ®-îc niªm phong kÝn vµ chØ ®-îc më c«ng khai ë

b-íc xÐt thÇu

+ Ng-êi chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh tæ chøc ®Êu thÇu ph¶i dùa trªn c¸c hå s¬

dù thÇu ®Ó lËp mét b¶n s¾p xÕp c¸c chØ tiªu vµ c¸c vÊn ®Ò chÝnh cho mçi ®¬n dù

thÇu ®Ó tr×nh héi ®ång xÐt. ViÖc quyÕt ®Þnh ai lµ ng-êi tróng thÇu cã thÓ dùa trªn

c¸c chØ tiªu ®· c«ng bè s½n khi mêi thÇu.

§èi víi c«ng tr×nh thuéc nguån vèn ®Çu t- ngoµi ng©n s¸ch nhµ n-íc th×

kÕt qu¶ bá phiÕu chØ ®Ó chñ ®Çu t- tham kh¶o, quyÒn quyÕt ®Þnh cuèi cïng vÉn do

chñ ®Çu t- quyÕt ®Þnh

+ ViÖc xÐt chän nhµ thÇu cã thÓ kÐo dµi nhiÒu ngµy sau khi më thÇu

+ Sau khi ®· chän ®-îc nhµ thÇu, ng-êi qu¶n lý c«ng viÖc ®Êu thÇu phaØ

lËp b¶n t-êng tr×nh chi tiÕt vµ ®Çy ®ñ tíi chñ ®Çu t- vµ c¸c c¬ quan nhµ n-íc cã

liªn quan ®Ó xÐt duyÖt lÇn cuèi cïng

- Thêi h¹n ®¸nh gi¸ hå s¬ dù thÇu vµ thÈm ®Þnh kÕt qu¶ ®Êu thÇu :

+ Thêi h¹n ®¸nh gi¸ hå s¬ dù thÇu tÝnh tõ thêi ®iÓm më thÇu :

. [ 60 ngµy - ®Êu thÇu trong n-íc

. [ 90ngµy - ®Êu thÇu quèc tÕ

Thêi h¹n ®Êu thÇu 2 giai ®o¹n : thêi ®iÓm ®¸nh gi¸ hå s¬ dù thÇu tÝnh tõ

thêi ®iÓm më thÇu giai ®o¹n 2

+ Thêi h¹n thÈm ®Þnh kÕt qu¶ ®Êu thÇu : kÓ tõ ngµy nhËn ®ñ hå s¬ hîp

lÖ

Ch-¬ng 5

Trang 59

Gi¸o tr×nh Kinh TÕ X©y Dùng bé m«n kinh tÕ kü thuËt

. §èi víi gãi thÇu thuéc quyÒn thÈm ®Þnh thñ t- íng chÝnh phñ [ 30 ngµy

. §èi víi gãi thÇu kh¸c [ 20 ngµy

b- Tr¸ch nhiÖm cña bªn dù thÇu

- Nghiªn c-ó hå s¬ mêi thÇu

- LËp ®¬n dù thÇu vµ dù ¸n xin thÇu

- Göi ®¬n dù thÇu ®óng kú h¹n quy ®Þnh

- mét sè yªu cÇu ®èi víi ®¬n vÞ dù thÇu

- Nhµ thÇu ph¶i ®-îc mét c¬ quan ng©n hµng, b¶o ®¶m hay tµi chÝnh b¶o

l·nh vµ c¬ quan nµy ®-îc chñ ®Çu t- thõa nhËn. Møc b¶o l·nh cã thÓ lªn ®Õn 80%

gi¸ trÞ c«ng tr×nh

- Nhµ thÇu ph¶i cã mét sè vèn s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh. Tuú theo sè vèn nµy mµ

nhµ thÇu ®-îc phÐp nhËn thÇu c«ng tr×nh víi gi¸ dù to¸n t-¬ng øng theo luËt ®Þnh

- Nhµ thÇu ph¶i nép ng©n phiÕu b¶o ®¶m cho cuéc ®Êu thÇu (cã thÓ lªn ®Õn

20% chi phÝ ®Êu thÇu). NÕu nhµ thÇu kh«ng tróng thÇu th× kho¶n tiÒn nµy ®-îc chñ

®Çu t- tr¶ l¹i

- Nhµ thÇu ph¸i nép b¶n hå s¬ lý lÞch cña doanh nghiÖp m×nh

- Nhµ thÇu muèn liªn doanh trong ®Êu thÇu hoÆc giao thÇu l¹i còng ph¶i

®-îc chñ ®Çu t- ®ång ý

- Nhµ thÇu ph¶i b¸o c¸o vÒ t×nh tr¹ng lµnh m¹nh vÒ tµi chÝnh

- Trong luËt c¹nh tranh mét sè n-íc cßn qui ®Þnh cÊm nhµ thÇu liªn kÕt víi

nhau ®Ó n©ng gi¸ x©y dùng c«ng tr×nh

c- Ph-¬ng thøc ®Êu thÇu

- §Êu thÇu mét tói hå s¬ : ¸p dông chän nhµ thÇu mua s¾m hµnh ho¸ vµ x©y

l¾p

- §Êu thÇu 2 tói hå s¬ :

+ ph-¬ng thøc ph-¬ng ¸n kü thuËt 70% th× më tiÕp tói hå s¬ thø 2

+ ®Ò xuÊt ph-¬ng ¸n gi¸

¸p dông ®èi víi ®Êu thÇu tuyÓn chän t- vÊn

- §Êu thÇu 2 giai ®o¹n :

+ ¸p dông : gi¸ trÞ mua s¾m hµng ho¸ vµ vËt liÖu cã gi¸ trÞ

500 tû

=

gi¸ trÞ mua s¾m hµng ho¸ cã tÝnh chÊt lùa chän thiÕt bÞ

c«ng nghÖ toµn bé phøc t¹p vÒ c«ng nghÖ cã kü thuËt hoÆc gãi thÇu x©y l¾p phøc t¹p

Dù ¸n thùc hiÖn theo h×nh thøc ch×a kho¸ trao tay

+ Gåm 2 giai ®o¹n :

Giai ®o¹n 1 : nhµ thÇu ®Ò xuÊt ph-¬ng ¸n kü thuËt vµ ph-¬ng

¸n tµi chÝnh (ch-a cã gi¸)

Giai ®o¹n 2 : nhµ thÇu ®· tham gia giai ®o¹n 1 nép hå s¬ dù

thÇu chÝnh thøc gåm cã ph-¬ng ¸n kü thuËt vµ gi¸

Ch-¬ng 5

Trang 60

Gi¸o tr×nh Kinh TÕ X©y Dùng bé m«n kinh tÕ kü thuËt

5.3.2.4. Hîp ®ång gi¸ nhËn thÇu trong x©y dùng

a. Kh¸i niÖm vÒ h¬ s¬ hîp ®ång

§ã lµ mét tËp hîp c¸c v¨n b¶n vµ tµi liÖu cã gi¸ trÞ ph¸p lý ®Ó rµng buéc

tr¸ch nhiÖm cô thÓ ®èi víi mçi bªn tham gia

b. C¸c lo¹i hîp ®ång

Cã thÓ cho c«ng t¸c x©y l¾p, c«ng t¸c thiÕt kÕ t- vÊn, th¨m dß kh¶o s¸t x©y

dùng hay mua s¾m vËt t-, m¸t mãc x©y dùng

Hîp ®ång cã thÓ tiÕn hµnh cho toµn bé c«ng tr×nh, cho tõng h¹ng môc c«ng

tr×nh hay tõng lo¹i c«ng viÖc x©y dùng

Hîp ®ång x©y dùng cã thÓ ký kÕt gi÷a chñ ®Çu t- víi chñ dù ¸n, víi tæng

thÇu, thÇu chÝnh, hay ký kÕt gi÷a tæng thÇu (hay thÇu chÝnh)víi c¸c thÇu phô

c. Néi dung hîp ®ång

Tïy theo tõng tr-êng hîp cô thÓ néi dung hîp ®ång cã thÓ kh¸c nhau,

nh-ng nã th-êng bao gåm c¸c bé phËn chÝnh:

- Tªn vµ ®Þa chØ c¬ quan ký hîp ®ång, sè tµi kho¶n, ng©n hµng giao dÞch

- Tªn vµ chøc vô nh÷ng ng-êi ký hîp ®ång

- C¸c ®iÒu kho¶n hai bªn cam kÕt thùc hiÖn

Víi hîp ®ång x©y dùng cÇn nªu râ c¸c danh môc c«ng tr×nh cÇn thùc hiÖn,

khèi l- îng, quy c¸ch, thêi gian x©y dùng, lÞch cung cÊp tµi liÖu vµ vèn x©y dùng cã

liªn quan, lÞch bµn giao, gi¸ c¶, ph-¬ng thøc t¹m øng, bµn giao, thanh quyÕt to¸n

vµ th-ëng ph¹t

ë c¸c n-íc t- b¶n, néi dung hîp ®ång x©y dùng th-êng gåm : b¶n hîp ®ång

th«ng b¸o tróng thÇu, ®¬n vÞ dù thÇu vµ c¸c phô lôc, thuyÕt minh kü thuËt, b¶n tiªn

l-îng vµ dù to¸n, c¸c b¶n vÏ thiÕt kÕ, c¸c biÔu mÉu th«ng tin bæ sung, c¸c ®iÒu

kiÖn chung cña hîp ®ång, c¸c ®iÒu kiÖn riªng cña hîp ®ång. NÕu c«ng tr×nh ®Êu

thÇu th× ngoµi hå s¬ ®Êu thÇu kÌm theo (th«ng b¸o mêi thÇu, h-íng dÉn ®Êu thÇu,

giÊy b·o l·nh dù thÇu, giÊy chøng nhËn n¨ng lùc vµ t- c¸ch hµnh nghÒ cña nhµ

thÇu..)

d. VÊn ®Ò gi¸ trong hîp ®ång

- Gi¸ kho¸n gän kh«ng thay ®æi : theo c¸ch nµy sau khi th¾ng thÇu gi÷a bªn

giao vµ bªn nhËn sÏ tiÕn hµnh ký hîp ®ång víi tæng gi¸ trÞ hîp ®ång kh«ng thay

®æi, mÆc dï trong thùc tÕ thùc hiÖn hîp ®ång cã sù thay ®æi gi¸ c¶ theo thÞ tr-êng.

Tr-êng hîp nµy, cã thÕ gi¸ mét ®¬n vÞ s¶n phÈm quy ®Þnh kh«ng ®æi, nh-ng khèi

l-îng c«ng viÖc tÝnh theo thùc tÕ do hai bªn thèng nhÊt

- Gi¸ thanh to¸n : lµ gi¸ theo chi phÝ thùc tÕ céng víi mét kho¶n l·i tÝnh

theo % so víi chi phÝ thùc tÕ hay so víi chi phÝ dù to¸n ban ®Çu

e. VÊn ®Ò t¹m øng, thanh quyÕt to¸n vµ tranh chÊp

Ch-¬ng 5

Trang 61

Gi¸o tr×nh Kinh TÕ X©y Dùng bé m«n kinh tÕ kü thuËt

* T¹m øng

: ë c¸c n-íc t- b¶n, khi b¾t ®Çu x©y dùng c«ng tr×nh chñ ®Çu t-

th-êng t¹m øng tr-íc cho nhµ thÇu mét kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh. Theo qui ®Þnh hiÖn

nay viÖc t¹m øng ®-îc qui ®Þnh nh- sau :

- §èi víi gãi thÇu thi c«ng x©y dùng :

+ Gãi thÇu / 50 tû T¹m øng 10% gi¸ trÞ hîp ®ång

+ Gãi thÇu tõ 10 tû ®Õn 50 tû T¹m øng 10% gi¸ trÞ hîp ®ång

+ Gãi thÇu * 10 tû t¹m øng 20 % gi¸ trÞ hîp ®ång

- §èi víi gãi thÇu mua s¾m thiÕt bÞ :

+ Do 2 bªn thâa thuËn nh-ng kh«ng nhá h¬n 10% gi¸ trÞ gãi thÇu

- §èi víi hîp ®ång t- vÊn : tèi thiÓu lµ 25% gi¸ trÞ cña hîp ®ång

ViÖc thu håi vèn t¹m øng ®-îc thùc hiÖn khi gãi thÇu ®-îc thanh to¸n khèi

l-îng hoµn thµnh ®¹t 20% ®Õn 30% gi¸ trÞ hîp ®ång vµ thu håi hÕt khi gãi thÇu

®-îc thanh to¸n khèi l-îng hoµn thµnh ®¹t 80% gi¸ trÞ hîp ®ång.

* §¬n gi¸ thanh to¸n

lµ ®¬n gi¸ ®©y ®ñ bao gåm chi phÝ trùc tiÕp, phô phÝ,

thuÕ vµ l·i. Mçi lÇn thanh to¸n, chñ ®Çu t- sÏ gi÷ l¹i mét sè % nhÊt ®Þnh so víi gi¸

trÞ thanh to¸n mçi lÇn ®Ó thóc ®Èy nhµ thÇu hoµn thµnh khèi l-îng. Khi bµn giao

c«ng tr×nh, chñ ®Çu t- cã thÓ gi÷ l¹i mét sè % gi¸ trÞ c«ng tr×nh vµ sÏ thanh to¸n

vµo cuèi thêi gian b¶o hµnh c«ng tr×nh.

Chñ ®Çu t- cã thÓ ®Ò ra quy ®Þnh th-ëng cho nhµ thÇu, rót ng¾n thêi gian

x©y dùng, h¹ gi¸ thµnh. Trong hîp ®ång lu«n lu«n cã quy ®Þnh vÒ ph¹t do kh«ng

®¶m b¶o tiÕn ®é thi c«ng. NÕu tæng møc ph¹t lªn ®Õn mét sè % ®¸ng kÓ (5-19%

gi¸ trÞ c«ng tr×nh) th× chñ ®Çu t- cã thÓ chÊm døt hîp ®ång vµ giao cho nhµ thÇu

kh¸c thùc hiÖn tiÕp

Khi cã vÊn ®Ò tranh chÊp th× hai bªn tiÕn hµnh ®µm ph¸n tho¶ thuËn. NÕu

kh«ng ph¶i ®-a ra héi ®ång träng tµi hoÆc toµ ¸n gi¶i quyÕt. C¸c vÊn ®Ò tranh chÊp

quèc tÕ sÏ ®-îc xö theo "luËt hoµ gi¶i vµ träng tµi" cña phßng th-¬ng m¹i quèc tÕ

t¹i Thuþ SÜ.

Ch-¬ng 5

Trang 62