Chương II

Tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc và cách mạng giải phóng dân tộc

I. Tư tưởng hồ chí minh về vấn đề dân tộc

Dân tộclàmộtvấnđềrộnglớn.C.Mác,Ph.Ăngghenkhôngđisâugiảiquyếtvấn đềdântộc,vìthờiđóởTâyÂuvấnđềdântộcđãđượcgiảiquyếttrongcáchmạngtư sản; hơn nữa, các ông chưa có điềukiệnnghiên cứu sâu về vấn đề dân tộc thuộc địa.

Tronggiaiđoạnđếquốcchủnghĩa,cáchmạnggiảiphóngdântộctrởthànhmột bộphậncủacáchmạngvôsảnthếgiới,V.I.Lênincócơsởthựctiễnđểpháttriểnvấn đềdântộcthuộcđịathànhmộthệthốnglýluận.TuycảC.Mác,Ph.ĂngghenvàV.I. Lêninđãnêulênnhữngquanđiểmcơbảnvềmốiquanhệbiệnchứnggiữavấnđềdân tộcvàvấnđềgiaicấp,tạocơsởlýluậnvàphươngphápluậnchoviệcxácđịnhchiến lược,sáchlượccủacácĐảngCộngsảnvềvấnđềdântộcvàthuộcđịa,nhưngtừthực tiễncáchmạngvôsảnởchâuÂu,cácôngvẫntậptrungnhiềuhơnvàovấnđềgiaicấp. ĐiềukiệnnhữngnămđầuthếkỷXXtrởđiđặtrayêucầucầnvậndụngvàpháttriển sángtạolýluậnMác-Lêninchophùhợpvớithựctiễnởcácnướcthuộcđịa;chínhHồ Chí Minh là người đã đáp ứng yêu cầu đó.

1.Độclập,tựdolàquyềnthiêngliêng,bấtkhảxâmphạmcủatất cả

cácdântộc

Độclập,tựdolàkhátvọnglớnnhấtcủacácdântộcthuộcđịa.HồChíMinhnói: "Tựdochođồngbàotôi,độclậpchoTổquốctôi,đấylàtấtcảnhữngđiềutôimuốn; đấylàtấtcảnhữngđiềutôihiểu"1.Trongquátrìnhtìmđườngcứunước,HồChíMinh đãtìmhiểuvàtiếpnhậnnhữngnhântốvềquyềnconngườitrongTuyênngônđộclập năm1776củaMỹ,Tuyênngônnhânquyềnvàdânquyền  năm1791củacáchmạng Pháp.Từđó,Ngườiđãkháiquátvànânglênthànhquyềncủacácdântộc:"Tấtcảcác

dântộctrênthếgiớiđềusinhrabìnhđẳng,dântộcnàocũngcóquyềnsống,quyềnsung sướng và quyền tự do"2.

Năm1919,vậndụngnguyêntắcdântộctựquyếtthiêngliêngđãđượccácnước

1.TrầnDânTiên:NhữngmẩuchuyệnvềđờihoạtđộngcủaHồChủtịch,Nxb.Chínhtrịquốcgia,HàNội,1994,tr.

44.

2.HồChí Minh: Toàn tập, Nxb.Chínhtrị quốcgia,HàNội,2002,t.4,tr.1.

15

ĐồngminhthắngtrậntrongChiếntranhthếgiớithứnhấtthừanhận,thaymặtnhững ngườiViệtNamyêunước,NgườigửitớiHộinghịVécxây(Pháp)bảnYêusáchgồm támđiểm,đòicácquyềntựdo,dânchủchonhândânViệtNam.BảnYêusáchchưađề cậpvấnđềđộclậphaytựtrị,màtậptrungvàohainộidung cơbản:

Mộtlà,đòiquyềnbìnhđẳngvềchếđộpháplýchongườibảnxứĐôngDương nhưđốivớingườichâuÂu.Cụthểlà,phảixóabỏcáctòaánđặcbiệtdùnglàmcôngcụ khủngbố,đànápbộphậntrungthựcnhấttrongnhândân(tứcnhữngngườiyêunước); phải xóa bỏchế độcai trịbằng sắclệnh và thay thế bằng chếđộ ra các đạo luật.

Hai là,đòicácquyềntựdodânchủtốithiểuchonhândân,đólàcácquyềntựdo ngônluận,tựdobáochí,tựdolậphội,tựdohộihọp,tựdocưtrú...

BảnYêusáchđókhôngđượcbọnđếquốcchấpnhận.NguyễnáiQuốckếtluận: Muốngiảiphóngdântộc,khôngthểbịđộngtrôngchờvàosựgiúpđỡbênngoài,mà trước hết phải dựa vào sứcmạnh của chính dân tộc mình.

TrongCươnglĩnhchínhtrịđầutiêncủaĐảng,HồChíMinhxácđịnhmụctiêu: "ĐánhđổđếquốcchủnghĩaPhápvàbọnphongkiến","LàmchonướcNamđượchoàn toàn độc lập"1.

Tháng5-1941,HồChíMinhchủtrìHộinghịlầnthứtámBanChấphànhTrung ươngĐảngnêucaovấnđềgiảiphóngdântộc.Tháng6-1941,NgườiviếtthưKínhcáo đồngbào,chỉrõ:"Trong  lúc  nàyquyềnlợidântộcgiảiphóngcaohơnhếtthảy"2. NgườichỉđạothànhlậpViệtNamđộclậpđồngminh(ViệtMinh),rabáoViệtNamđộc lập,banbốMườichínhsáchcủaViệtMinh,trongđómụctiêuđầutiênlà:"Cờtreođộc lập,nềnxâybìnhquyền".

CáchmạngThángTámthànhcông,NgườithaymặtChínhphủlâmthờiđọc Tuyênngôn  độc  lập,longtrọngkhẳngđịnhtrướctoànthếgiới:"NướcViệtNamcó quyềnhưởngtựdovàđộclập,vàsự thậtđãthànhmộtnướctựdođộclập.Toànthể dân tộcViệtNamquyếtđemtấtcảtinhthầnvàlựclượng,tínhmạngvàcủacảiđểgiữvững quyền tự do, độc lập ấy"3.

TrongcácthưvàđiệnvăngửitớiLiênhợpquốcvàChínhphủcácnướcvàothờigian sauCáchmạngThángTám,HồChíMinhtrịnhtrọngtuyênbố:"...Nhândânchúngtôithành thậtmongmuốnhòabình.Nhưngnhândânchúngtôicũngkiênquyếtchiếnđấuđếncùng đểbảovệnhữngquyềnthiêngliêngnhất:toànvẹn lãnhthổchoTổquốcvàđộc lậpchođất nước"1.Khángchiếntoànquốcbùngnổthểhiệnquyếttâmbảovệđộclậpvàchủquyền

dântộc,Ngườiralờikêugọivangdộinúisông:"Không!Chúngtathàhysinhtấtcả,chứ

1.Sđd,t.3, tr.1.

2.Sđd,t.3,tr.198.

3.Sđd,t.4, tr.4.

1.Sđd,t.4,tr.469.

16

nhấtđịnhkhôngchịumấtnước,nhấtđịnhkhôngchịulàmnôlệ"2.KhiđếquốcMỹmởrộng chiếntranhleothangramiềnBắc,HồChíMinhnêumộtchânlýcógiátrịchomọithờiđại: "Khôngcógìquýhơnđộclập,tựdo"3.Khôngcógìquýhơnđộclập,tựdolàmụctiêu chiếnđấu,lànguồnsứcmạnhlàmnênchiếnthắngcủadântộcViệtNam,đồngthời cũnglànguồnđộngviênlớnđốivớicácdântộcbịápbứctrêntoànthếgiới.Vìvậy, Ngườikhôngchỉđượctônvinhlà"Anhhùnggiảiphóngdântộc"củaViệtNammàcòn đượcthừanhậnlà"Ngườikhởixướngcuộcđấutranhgiảiphóngcủacácdântộcthuộcđịa trongthếkỷXX".

2.Chủnghĩadântộclàmộtđộnglựclớnởcácnướcđangđấutranhgiành độclập

TheoHồChíMinh,dokinhtếcònlạchậu,chưapháttriển,nênsựphânhóagiai cấpởĐôngDươngchưatriệtđể,vìthếcuộcđấutranhgiaicấpkhôngdiễnragiốngnhư ởphươngTây.Cácgiaicấpvẫncósựtươngđồnglớn:dùlàđịachủhaynôngdân,họ đềuchịuchungsốphậnlàngườinôlệmấtnước.Từsựphântíchđó,Ngườikiếnnghị vềCươnglĩnhhànhđộngcủaQuốctếcộngsảnlà:"Phátđộngchủnghĩadântộcbảnxứ nhândanhQuốctếcộngsản...Khichủnghĩadântộccủahọthắnglợi...nhấtđịnhchủ

nghĩa dân tộc ấy sẽ biến thành chủ nghĩa quốc tế"4.

Nhưvậy,xuấtpháttừsựphântíchquanhệgiaicấptrongxãhộithuộcđịa,từ truyềnthốngdântộcViệtNam,HồChíMinhđãđánhgiácaosứcmạnhcủachủnghĩa dântộcmànhữngngườicộngsảnphảinắmlấyvàpháthuy.Ngườichođólàmộtchính sáchmangtínhhiệnthựctuyệtvời.ChủnghĩadântộcbảnxứnhândanhQuốctếcộng sảnmàHồChíMinhđềcậpởđâylàchủnghĩadântộcchânchính,chứkhôngphảilà chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi.

3.Kếthợpnhuầnnhuyễndântộcvớigiaicấp,độclậpdântộcvàchủ nghĩaxãhội,chủ nghĩayêunướcvớichủnghĩaquốctế

Ngay từkhilựachọnconđườngcáchmạngvôsản,ởHồChíMinhđãcósựgắn bóthốngnhấtgiữadântộcvàgiaicấp,dântộcvàquốctế,độclậpdântộcvàchủnghĩa xãhội.Năm1930,trong  CươnglĩnhchínhtrịđầutiêncủaĐảng,Ngườixácđịnh phươnghướngchiến lượccủacáchmạngViệtNam là:làmtưsảndânquyềncáchmạng và thổ địa cách mạng đểđi tới xã hộicộng sản.

TưtưởngHồChíMinhvừaphảnánhquyluậtkháchquancủasựnghiệpgiải phóngdântộctrongthờiđạicáchmạngvôsản,vừaphảnánhmốiquanhệkhăngkhít giữamụctiêugiảiphóngdântộcvớimụctiêugiảiphónggiaicấpvàgiảiphóngcon

người.

2  .Sđd, t.4, tr. 480.

3.Sđd,t.12,tr.108.

4.Sđd,t.1,tr.467.

17

Xóabỏáchápbứcdântộcmàkhôngxóabỏtìnhtrạngbóclộtvàápbứcgiaicấp thìnhândânlaođộngvẫnchưađượcgiảiphóng.Chỉcóxóabỏtậngốctìnhtrạngáp bức,bóclột,chỉcóthiếtlậpmộtnhànướcthựcsựcủadân,dodân,vìdânmớibảođảm chongườilaođộngcóquyềnlàmchủ,mớithựchiệnđượcsựpháttriểnhàihòagiữacá nhânvàxãhội,giữađộclậpdântộcvớitựdovàhạnhphúccủaconngười.Dođó,sau khigiànhđộclập,phảitiếnlênxâydựngchủnghĩaxãhội,làmchodân  giàu,nước mạnh,mọingườiđềuđượcsungsướng,tựdo.Sựpháttriểnđấtnướctheoconđường chủnghĩaxãhộilàmộtbảođảmvữngchắcchonềnđộclậpcủadântộc.HồChíMinh nói:"yêuTổquốc,yêunhândânphảigắnliềnvớiyêuchủnghĩaxãhội,vìcótiếnlên chủnghĩaxãhộithìnhândânmìnhmỗingàymộtnoấmthêm,Tổquốcmỗingàymột

giàumạnh thêm"1.

HồChíMinhđưaraquanđiểm:Độclậpchodântộcmình,đồngthờiđộclậpcho tất cả các dân tộc.

TheoHồChíMinh,độclậptựdolàquyềnthiêngliêng,bấtkhảxâmphạmcủa cácdântộc.Làmộtchiếnsĩquốctếchânchính,HồChíMinhkhôngchỉđấutranhcho độclậpcủadântộcmìnhmàcònđấutranhchođộclậpcủatấtcảcácdântộcbịápbức trên toàn thếgiới.

Năm1914,khiChiếntranhthếgiớithứnhấtvừanổra,HồChíMinhđãđemtoàn bộsốtiềndànhdụmđượctừđồnglươngítỏicủamìnhủnghộquỹkhángchiếncủa ngườiAnh.TheoNgười,chúngtaphảitranhđấuchotựdo,độclậpcủacácdântộc khác nhưlà tranh đấu cho dân tộc ta vậy.

Nêucaotinhthầndântộctựquyết,nhưngHồChíMinhkhôngquênnghĩavụ quốctếtrongviệcủnghộcáccuộcđấutranhgiảiphóngdântộctrênthếgiới.Người nhiệtliệtủnghộcuộckhángchiếnchốngNhậtcủanhândânTrungQuốc,cuộckháng chiếnchốngPhápcủanhândânLàovàCampuchia,đềrakhẩuhiệu"giúpbạnlàtựgiúp mình",vàchủtrươngphảibằngthắnglợicủacáchmạngmỗinướcmàđónggópvào thắnglợichungcủacáchmạngthếgiới.

II. Tư tưởng Hồ Chí Minh về cách mạng giải phóng dân tộc

1.Cáchmạnggiảiphóngdântộcmuốnthắnglợiphảiđitheocon

đườngcáchmạngvôsản

ThấtbạicủacácphongtràoyêunướcchốngthựcdânPhápởViệtNamcuốithế kỷXIXđầuthếkỷXXchứngtỏrằng,nhữngconđườnggiảiphóngdântộcdướingọn cờtưtưởngphongkiến  hoặc  tưtưởngtưsảnlàkhôngđápứngđượcyêucầukhách

quanlàgiànhđộclập,tựdocủadântộcdolịchsửđặtra.HồChíMinhrấtkhâmphục

1.Sđd,t.9,tr.173.

18

tinhthầncứunướccủaôngcha,nhưngNgườikhôngtánthànhcácconđườngcứunước

ấy, mà quyết tâmra đi tìmmột con đường cứu nước mới.

Tháng7-1920,khiđọcSơthảolầnthứnhấtnhữngluậncươngvềvấnđềdân tộcvàvấnđềthuộcđịacủaV.I.Lênin,Ngườithấy"tintưởng,sángtỏvàcảmđộng". Ngườikhẳngđịnh:"Đâylàcái  cầnthiếtchochúngta,đâylàconđườnggiảiphóng chúngta"1.NgườiđãtìmthấytronglýluậncủaV.I.Lêninmộtconđườngcứunước mới: con đường cách mạng vô sản.

Đầunăm1923,trongTruyềnđơncổđộngmuabáoNgườicùngkhổ(LeParia), Ngườiviết:  "Chỉcóchủnghĩacộngsảnmớicứunhânloại,đemlạichomọingười khôngphânbiệtchủngtộcvànguồngốcsựtựdo,bìnhđẳng,bácái,đoànkết,ấmno trênquảđất,việclàmchomọingườivàvì  mọingười,niềmvui,hòabình,hạnh phúc..."2.

Nhưvậylà,vượtquasựhạnchếvềtưtưởngcủacácsĩphuvàcủacácnhàcách mạngcóxuhướng tưsảnđươngthời,HồChíMinh đãđếnvớihọc thuyếtcáchmạngcủa chủnghĩa Mác- Lênin vàlựachọnconđườngcáchmạngvôsản.Từđó,Ngườiquyếttâm đưa dân tộcViệt Namđitheo con đường đó.

Conđườngcáchmạngvôsản,theoquanđiểmcủaHồChíMinh,baohàmnhững nội dung chủ yếu sau:

-Tiếnhànhcáchmạnggiảiphóngdântộcvàdầndầntừngbước"đitớixãhội cộng sản".

-Lựclượnglãnhđạocáchmạnglàgiaicấpcôngnhânmàđộitiềnphongcủanó là Đảng Cộng sản.

- Lựclượngcáchmạnglàkhốiđoànkếttoàndân,nòngcốtlàliênminhgiữagiai cấp công nhân với giai cấp nông dân và lao động trí óc.

-SựnghiệpcáchmạngcủaViệtNamlàmộtbộphậnkhăngkhítcủacáchmạng thế giới, cho nên phải đoàn kết quốctế.

2.CáchmạnggiảiphóngdântộctrongthờiđạimớiphảidoĐảng

Cộngsảnlãnhđạo

CácnhàyêunướcViệtNamđãýthứcđượctầmquantrọngvàvaitròcủatổchức cáchmạng.PhanChâuTrinhchorằng:ngàynay,muốnđộclập, tựdo,phảicóđoàn thể. Rấttiếclàôngchưakịpthựchiệnýtưởngcủamình.PhanBộiChâuđãtổchứcraDuy tânhội(1904)vàViệtNamQuangphụchội(1912),dựđịnhsausẽcảitổthànhViệt NamquốcdânđảngtheokiểuTônTrungSơn,chưakịpthựchiệnthìôngđãbịbắtvà giamlỏng tại Huế.

Dùđãthànhlậphaychưathìcáctổchứccáchmạngkiểucũkhôngthểđưacách

1.Sđd,t.10,tr.127.

2.Sđd,t.1,tr.461.

19

mạnggiảiphóngdântộcđiđếnthànhcông,vìnóthiếumộtđườnglốichínhtrịđúng đắnvàmộtphươngphápcáchmạngkhoahọc,khôngcócơsởrộngrãitrongquầnchúng. NhữngnỗlựcđấutranhcứunướcnhưngkhôngthànhcôngcủaViệtNamquốcdânđảng, tổchứcchínhtrịtiêubiểunhấtcủagiaicấptư sảnViệtNam,đãchứngminhđiềuđó.

HồChíMinhkhẳngđịnh:Muốngiảiphóngdântộcthànhcôngtrướchếtphảicó đảngcách  mệnh.Ngườiphântích:"cáchmệnhtrướcphảilàmchodângiácngộ,phải giảnggiảilýluậnvàchủnghĩachodânhiểu,phảihiểuphongtriềuthếgiới,phảibày sáchlượcchodân...Vậynênsứccáchmệnhphải tập trung, muốntậptrungphải có đảng cáchmệnh"1.

Đầunăm1930,NgườisánglậpĐảngCộngsảnViệtNam,mộtchínhđảngcủa giaicấpcôngnhânViệtNam,cótổchứcchặtchẽ,kỷluậtnghiêmminhvàliênhệmật thiết với quần chúng.

3.Lựclượngcủacáchmạnggiảiphóngdântộcbaogồmtoàndântộc

TheoHồChíMinh,cáchmạnggiảiphóngdântộc"làviệcchungcảdânchúng chứkhôngphảiviệcmộthaingười".Ngườiphântích:"dântộccáchmệnhchưaphân giaicấp,nghĩalàsĩ,nông,công,thươngđềunhấttríchốnglạicườngquyền".Tronglực lượngđó,côngnông"làgốccáchmệnh","làngườichủcáchmệnh";"cònhọctrò,nhà buônnhỏ,điềnchủnhỏcũngbịtưbảnápbức,songkhôngcựckhổbằngcôngnông;3

hạngấychỉlàbầubạncáchmệnhcủacôngnôngthôi"2.

HồChíMinhđánhgiárấtcaovaitròcủanhândântrongkhởinghĩavũtrang. Ngườicoisứcmạnhvĩđạivànănglựcsángtạovôtậncủaquầnchúnglàthenchốtbảo đảmthắnglợi.TrongtácphẩmĐườngKáchmệnh,Ngườiphêphánviệclấyámsátcá nhânvàbạođộngnonlàmphươngthứchànhđộng.Ngườikhẳngđịnh:"Dânkhímạnhthì quân lính nào, súng ống nào cũng không chống lại"3.

TrongCươnglĩnhchínhtrịđầutiêncủaĐảng,Ngườixácđịnhlựclượngcách mạngbaogồmtoàndântộc:Đảngphảitậphợpđạibộphậngiaicấpcôngnhân,tậphợp đạibộphậnnôngdânvàphảidựavàohạngdâncàynghèo,lãnhđạonôngdânlàmcách mạng ruộng đất; lôi kéo tiểu tư sản, trí thức, trung nông... đi vào phe vô sản giai cấp; đối vớiphúnông,trungtiểuđịachủvàtưbảnViệtNammàchưarõmặtphảncáchmạng thìphảilợidụng,chíítlàlàmchohọđứngtrunglập.Bộphậnnàođãramặtphảncách mạng (nhưĐảng Lập hiến) thì phảiđánh đổ.

ChủtrươngtậphợplựclượngcủaHồChíMinhphảnánhtưtưởngđạiđoànkết dântộccủaNgười.TrongBàicadukích(1942),Ngườichủtrươngmọingườigià,trẻ, gái,trai,dân,línhđềuthamgiađánhgiặc.TrongChỉthịthànhlậpĐộiViệtNamtuyên

truyềngiảiphóngquân(ngày22-12-1944),Ngườiviết:"Cuộckhángchiếncủatalà

1.Xem:  Sđd, t.2,tr.267.

2.Sđd,t.2,tr.262,266

3.HồChí Minh:Toàn tập,Nxb. Chínhtrị quốcgia,HàNội,2002,t.2, tr.274.

20

cuộc kháng chiến của toàn dân, cầnphải động viên toàn dân, vũ trang toàn dân"1.

TronghaicuộckhángchiếnchốngthựcdânPhápvàchốngđếquốcMỹ,HồChí Minhlấynhândânlàmnguồnsứcmạnh.Quanđiểm"lấydânlàmgốc"xuyênsuốtquá trìnhchỉđạochiếntranhcủaNgười.Ngườiđặtniềmtinởtruyềnthốngyêunướcnồng nàncủanhândânViệtNam.Người  khẳngđịnh:"Địchchiếmtrời,địchchiếmđất, nhưng chúng không làm sao chiếmđược lòng nồng nàn yêu nước của nhân dân ta".

KhiphátđộngcuộckhángchiếntoànquốcchốngthựcdânPháp(tháng12-1946),Người kêugọitoàndânđánhgiặcvàđánhgiặcbằngmọivũkhícótrongtay:"Bấtkỳđànông, đànbà,bấtkỳngườigià,ngườitrẻ,khôngchiatôngiáo,đảngphái,dântộc.Hễlàngười ViệtNamthìphảiđứnglênđánhthựcdânPhápđểcứuTổquốc.Aicósúngdùngsúng. Aicógươmdùnggươm,khôngcógươmthìdùngcuốc,thuổng,gậygộc.Aicũngphải

rasức chống thực dân Pháp cứu nước"2.

KêugọitoàndânkhángchiếnchốngđếquốcMỹ,HồChíMinhkhẳngđịnh: ChốngMỹ,cứunướclànhiệmvụthiêngliêngnhấtcủamọingườiViệtNamyêunước. "Cuộckhángchiếncủatalàtoàndân,thựcsựlàcuộcchiếntranhnhândân"3."31triệu đồngbàotaởcảhaimiền,bấtkỳgiàtrẻ,gáitrai,phảilà31triệuchiếnsĩanhdũngdiệt Mỹ,cứunước,quyếtgiànhthắnglợicuốicùng"4.Ngày9-4-1965,trảlờiphóngviên báoAcahata(NhậtBản)HồChíMinhkhẳngđịnh,trongthờiđạichúngta,mộtdântộc đoànkếtchặtchẽ,đấutranhkiênquyết,hoàntoàncóthểđánhbạibọnđếquốcxâm lược hung hãn, gian ác và có nhiều vũ khí.

Xuấtpháttừtươngquanlựclượnglấynhỏđánhlớn,lấyítđịchnhiều,HồChí Minhkhôngchủtrươngtiếnhànhkiểuchiếntranhthôngthường,chỉdựavàolựclượng quânđộivàtiếnhànhmộtsốtrậnquyếttửvớikẻthù,màchủtrươngphátđộngchiến tranh nhân dân.

Khángchiếntoàndângắnvớikhángchiếntoàndiện.Lựclượngtoàndânlàđiều kiệnđểđấutranhtoàndiệnvớikẻthùđếquốc,giảiphóngdântộc.HồChíMinhnói: "Khôngdùngtoànlựccủanhândânvềđủmọimặtđểứngphó,khôngthểnàothắnglợi được"1.

Trongchiếntranh,"quânsựlàviệcchủchốt",nhưngđồngthờiphảikếthợpchặtchẽ vớiđấutranhchínhtrị.TheoNgười,thắnglợiquânsựđemlạithắnglợichínhtrị,thắnglợi chínhtrịsẽlàmchothắnglợiquânsựtolớnhơn.

Đấutranhngoạigiaocũnglàmộtmặttrậncóýnghĩachiếnlược,cótácdụng thêmbạnbớtthù,phânhóavàcôlậpkẻthù,pháthuyyếutốchínhnghĩacủacuộcđấu

tranhgiảiphóngdântộcvàbảovệTổquốc,tranhthủsựđồngtìnhủnghộquốctế.Hồ

1.Sđd,t.3,tr.507.

2.Sđd,t.4,tr.480.

3.Sđd,t.12, tr.24.

4.Sđd,t.12,tr.323.

1.Sđd,t.4,tr.298.

21

ChíMinh chủ trương: "vừa đánh vừa đàm", "đánh là chủ yếu,đàmlà hỗ trợ"2.

Đấutranhkinhtếlàrasứctănggiasảnxuất,thựchànhtiếtkiệm,pháttriểnkinh tếcủata,phá  hoạikinhtếcủađịch.Ngườikêugọi"hậuphươngthiđuavớitiền phương",coi"ruộngrẫylàchiếntrường,cuốccàylàvũkhí,nhànônglàchiếnsĩ", "taycàytaysúng,taybúataysúng,ra  sức  pháttriểnsảnxuấtđểphụcvụkháng chiến".

"Chiếntranhvềmặtvănhóahaytưtưởngsovớinhữngmặtkháccũngkhông kémquan trọng"3.

Mụcđíchcáchmạngvàchiếntranhchínhnghĩa-vìđộclậptựdo,làmchokhả năngtiếnhànhchiếntranhnhândântrởthànhhiệnthực,làmchotoàndântựgiáctham giakhángchiến.TưtưởngchiếntranhnhândâncủaHồChíMinhlàngọncờcổvũ,dẫn dắtcảdântộctađứnglênkhángchiếnvàkhángchiếnthắng lợi,đánhthắnghaiđếquốc tolàPhápvàMỹtrong30nămchiếntranhcáchmạngViệtNam,làmnênthắnglợivĩ đại có tính thời đại sâu sắc.

4.Cáchmạnggiảiphóngdântộccầnđượctiếnhànhchủđộng,sángtạo vàcókhảnănggiành thắnglợitrướccáchmạngvôsảnởchínhquốc

Trongphongtràocộngsảnquốctếđãtừngtồntạiquanđiểmxemthắnglợicủa cáchmạngthuộcđịaphụthuộcvàothắnglợicủacáchmạngvôsảnởchínhquốc.Đề cươngvềphongtràocáchmạngởcácnướcthuộcđịavànửathuộcđịađượcthôngqua tạiĐạihộiVIQuốctếcộngsản(ngày1-9-1928)chorằng:Chỉcóthểthựchiệnhoàn toàncôngcuộcgiảiphóngcácthuộcđịakhigiaicấpvôsảngiànhđượcthắnglợiởcác nướctưbảntiêntiến.Quanđiểmnày,vôhìnhchungđãlàmgiảmtínhchủđộng,sáng tạo của các phong trào cách mạng ởthuộc địa.

TheoHồChíMinh,giữacáchmạnggiảiphóngdântộcởthuộcđịavàcáchmạng vôsảnởchínhquốccómốiquanhệmậtthiếtvớinhau,tácđộngqualạilẫnnhautrong cuộcđấutranhchốngkẻthùchunglàchủnghĩađếquốc.Đólàmốiquanhệbìnhđẳng chứkhôngphảilàquanhệlệthuộc,hoặcquanhệchính-phụ.Năm1925,HồChíMinh viết:"Chủnghĩatưbảnlàmộtconđỉacómộtcáivòibámvàogiaicấpvôsảnởchính quốcvàmộtcáivòikhácbámvàogiaicấpvôsảnởcácthuộcđịa.Nếungườitamuốn giếtconvật ấy,ngườitaphảiđồngthờicắtcảhaivòi.Nếungườitachỉcắtmộtvòithôi, thìcáivòikiavẫntiếptụchútmáucủagiaicấpvôsản;convậtvẫntiếptụcsốngvàcái

vòibịcắt đứt lại sẽ mọc ra"1.

Nhândâncácdântộc thuộcđịacó khả năngcáchmạng tolớn.TheoHồChíMinh,khốiliênminhcácdântộcthuộcđịalàmộttrongnhữngcáicánhcủacáchmạngvôsản.PhátbiểutạiĐại

2.VõNguyênGiáp(chủbiên):TưtưởngHồChíMinhvàconđườngcáchmạngViệtNam,Nxb.Chínhtrịquốcgia, HàNội,2003,tr.245.

3.HồChí Minh:Toàn tập,Nxb. Chínhtrị quốcgia,HàNội,2002,t.4,tr.319.

1.Sđd,t.1,tr.298.

22

hộiVQuốctếcộngsản(tháng6-1924),Người khẳng địnhvaitrò,vịtrí chiếnlược củacách mạngthuộcđịa:"Vậnmệnhcủagiaicấpvôsảnthếgiớivàđặcbiệtlàvậnmệnhcủagiaicấpvôsảnởcácnướcđixâm lượcthuộcđịagắnchặtvớivậnmệnhcủagiaicấpbịáp bứcởcácthuộcđịa...nọcđộcvàsứcsốngcủaconrắnđộctưbảnchủnghĩađangtậptrungởcácthuộcđịahơnlàở chínhquốc"2,nếuxemthườngcáchmạngởthuộcđịatứclà"muốnđánhchếtrắnđằngđuôi"3.VậndụngcôngthứccủaC.Mác:sự giảiphóngcủa giaicấpcôngnhânphải làsự nghiệpcủa bảnthângiai cấpcôngnhân, Ngườiđưara luậnđiểm:"Côngcuộcgiải phóng anh em,(tứcnhân dânthuộcđịa-TG)chỉcóthểthựchiệnđượcbằngsựnỗlựccủabảnthânanhem"4.

Donhậnthứcđượcvaitrò,vịtríchiếnlượccủacáchmạngthuộcđịa,đánhgiá đúngsứcmạnhdântộc,năm1921,NguyễnáiQuốcchorằngcáchmạnggiảiphóngdân tộcởthuộcđịacóthểgiànhthắnglợitrướccáchmạngvôsảnởchínhquốc.Ngườiviết: "Ngàymàhàngtrămtriệunhândânchâuábịtànsátvàápbứcthứctỉnhđểgạtbỏsự bóclộtđêtiệncủamộtbọnthựcdânlòngthamkhôngđáy,họsẽhìnhthànhmộtlực lượngkhổnglồ,vàtrongkhithủ tiêumộttrongnhữngđiềukiệntồn tạicủachủnghĩatư bảnlàchủnghĩađếquốc,họcóthểgiúpđỡnhữngngườianhemmìnhởphươngTây

trongnhiệmvụ giải phóng hoàn toàn"1.

TrongtácphẩmĐườngkáchmệnh,HồChíMinhcósựphânbiệtvềnhiệm vụcủa cáchmạngvôsảnvàcáchmạnggiảiphóngdântộcvàchorằng:haithứcáchmạngđó tuycókhácnhau,nhưngcóquanhệchặtchẽvớinhau.Ngườinêuvídụ:"AnNamdân tộccáchmệnhthànhcôngthìtưbảnPhápyếu,tưbảnPhápyếuthìcôngnôngPháplàm giaicấpcáchmệnhcũngdễ.VànếucôngnôngPháplàmcáchmệnh thành công, thì dântộc

AnNamsẽ đượctựdo"2.

Đây là một luận điểmsáng tạo, có giá trị lý luận và thực tiễn to lớn; một cống hiến rấtquantrọngcủaHồChíMinhvàokhotànglýluậncủachủnghĩaMác-Lênin,đã đượcthắng lợicủaphongtrào cách mạnggiảiphóngdântộctrêntoàn thếgiớitronggần một thế kỷ qua chứng minh là hoàn toàn đúng đắn.

5.Cáchmạnggiảiphóngdântộcphảiđượctiếnhànhbằngcon

đườngcáchmạngbạolực

a)Bạo lực cách mạngtrong cách mạng giải phóngdân tộc ở Việt Nam

Cácthếlựcđếquốcsửdụngbạolựcđểxâmlượcvàthốngtrịthuộcđịa,đànápdã mancácphongtràoyêunước.Chếđộthựcdân,tựbảnthânnóđãlàmộthànhđộngbạo lựccủakẻmạnhđốivớikẻyếu.Chưađèbẹpýchíxâmlượccủachúngthìchưathểcó thắnglợihoàntoàn.Vìthếconđườngđểgiànhvàgiữđộclậpdântộcchỉcóthểlàcon đườngcáchmạngbạolực.Đánhgiáđúngbảnchấtcựckỳphảnđộngcủabọnđếquốc

vàtay sai, HồChíMinhchorằng:"Trongcuộc đấutranhgiankhổ chốngkẻthù của giai

2,3.Sđd,t.1, tr.273,274.

4.Sđd,t.2,tr.128.

1.Sđd,t.1, tr.36.

2.Sđd,t.2,tr.266.

23

cấpvàcủadântộc,cầndùngbạolựccáchmạngchốnglạibạolựcphảncáchmạng, giành lấy chính quyền và bảo vệ chính quyền"3.

Quántriệtquanđiểmsựnghiệpcáchmạnglàsựnghiệpcủaquầnchúng,HồChí Minhchorằngbạolựccáchmạngcũnglàbạolựccủaquầnchúng.Hìnhthứccủabạo lựccáchmạngbaogồmcảđấutranhchínhtrịvàđấutranhvũtrang,nhưngphải"tùy tìnhhìnhcụthểmàquyếtđịnhnhữnghìnhthứcđấutranhcáchmạngthíchhợp,sửdụng đúngvàkhéokếthợpcáchìnhthứcđấutranhvũtrangvàđấutranhchínhtrịđểgiànhthắng

lợichocáchmạng"4.

Trongchiếntranhcáchmạng,lựclượngvũtrangvàđấutranhvũtranggiữvịtrí quyếtđịnhtrongviệctiêudiệtlựclượngquânsựđịch,làmthấtbạinhữngâmmưuquân sựvàchínhtrịcủachúng.Nhưngđấutranhvũtrangkhôngtáchbiệtvớiđấutranhchính trị.TheoHồChíMinh,cácđoànthểcáchmạngcàngpháttriển,quầnchúngđấutranh chínhtrịcàngmạnhthìcàngcócơsởvữngchắcđểtổchứclựclượngvũtrangvàtiến hành đấu tranh vũ trang.

Xuấtpháttừtìnhyêuthươngconngười,quýtrọngsinhmạngconngười,HồChí Minhluôntranhthủkhảnănggiànhvàgiữchínhquyềnítđổmáu.Ngườitìmmọicách ngănchặnxungđộtvũtrang,tậndụngmọikhảnănggiảiquyếtxungđộtbằngbiện pháphòabình,chủđộngđàmphán,  thươnglượng,chấpnhậnnhữngnhượngbộcó nguyên tắc.

ViệctiếnhànhcáchộinghịViệt-Phápvàkýcáchiệpđịnhtrongnăm1946làthể hiệntưtưởngnhânđạovàhòabìnhcủaHồChíMinh.TheoNgười,tinhthầnthiệnchí củaViệtNamkhikýhiệpướccòngiátrịhơnmọivănbảnvàlờinói,vìchúngtabảo đảmnhữnglợiíchtinhthần,vănhóavàvậtchấtcủaPháp,vàngượclại,Phápphảibảo đảmnềnđộclậpcủachúngta.Mộtchữ"Độclập"làđủđểđưalạimộtsựtínnhiệm đangcầnđượckhẳngđịnh."TôikhôngmuốntrởvềHàNộitaykhông.Tôimuốnkhi trởvềnướcsẽđemvềchonhândânViệtNamnhữngkếtquảcụthểvớisựcộngtác

chắc chắn mà chúng tôi mong đợi ở nước Pháp"1.

SaukhimiềnBắcnướctađượcgiảiphóng,Ngườikiêntrìyêucầuđốiphươngthi hànhHiệpđịnhGiơnevơ1954vềĐôngDương,thựchiệnhiệpthươngtổngtuyểncử thống nhất nước nhà.

Việctiếnhànhchiếntranhchỉlàgiảiphápbắtbuộccuốicùng.Chỉkhikhôngcòn khảnăngthươnglượng,hòahoãn,khikẻthùngoancốbámgiữlậptrườngthựcdân,chỉ muốngiànhthắnglợibằngquânsự,thìHồChíMinhmớikiênquyếtphátđộngchiến

tranh.

Trongkhitiếnhànhchiếntranh,Ngườivẫntìmmọicáchvãnhồihòabình.Trong

khángchiếnchốngthựcdânPháp,NgườinhiềulầngửithưchoChínhphủvànhândân

3.Sđd,t.12, tr.304.

4.Sđd,t.12,tr.304.

1.HồChí Minh: Toàn tập, Nxb.Chínhtrị quốcgia,HàNội,2002,t.4, tr.279.

24

Pháp,chotướnglĩnh,binhsĩtrongquânđộiPhápvànhữngkiềudânPhápởViệtNam, chocácchínhphủ,cácnhàhoạtđộngchínhtrị,vănhóavànhândâncácnước,vừatố cáo cuộc chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp, vừa kêu gọi đàmphán hòa bình.

Ngườiviết:"ChúngtôimuốnhòabìnhngayđểmáungườiPhápvàViệtngừng chảy.Nhữngdòngmáuđóchúng tôi đều quý như nhau.

ChúngtôimongđợiởChínhphủvànhândânPhápmộtcửchỉmanglạihòabình. Nếukhông,chúngtôibắtbuộcphảichiếnđấuđếncùngđểgiảiphónghoàntoànđất nước"2.

TrongkhángchiếnchốngđếquốcMỹ,Ngườigửinhiềuthôngđiệpchocácnhà cầmquyềnMỹ,đềnghịđàmphánhòabìnhđểkếtthúcchiếntranh.KhiquânMỹtăng cườngchiếntranh,mộtmặtNgườikêugọiquândânta"quyếttâmđánhthắnggiặcMỹ xâmlược", đồng thời chủ trương vừa đánh vừa đàmđể kết thúc chiếntranh.

Tưtưởngbạolựccáchmạngvàtưtưởngnhânđạohòabìnhthốngnhấtbiện chứngvớinhautrongtưtưởngHồChíMinh.Ngườichủtrương,yêunước,thươngdân, yêu thươngconngười,yêuchuộnghòabình,tựdo,cônglý,tranhthủmọikhảnăng hòabìnhđểgiảiquyếtxungđột,nhưng  mộtkhikhôngthểtránhkhỏichiếntranh thìphảikiênquyếttiếnhànhchiếntranh,kiênquyếtdùng  bạolựccáchmạng,dùng khởi nghĩa và chiến tranh cách mạngđể giành, giữ và bảo vệ hòa bình, vìđộc lập tự do.

b)Phươngchâm chiến lược đánhlâu dài trong cách mạnggiảiphóng dân tộc

Trướcnhữngkẻthùlớnmạnh,HồChíMinhchủtrươngsửdụngphương châm chiến lượcđánhlâudài.TrongkhángchiếnchốngthựcdânPháp,Ngườinói:"Địchmuốntốc chiến,tốcthắng.Talấytrườngkỳkhángchiếntrịnó,thìđịchnhấtđịnhthua,tanhất địnhthắng"1,"Trườngkỳkhángchiến...nhấtđịnhthắnglợi"2.Khángchiếnphảitrường kỳvìđấttahẹp,dântaít,nướctanghèo,taphảichuẩnbịlâudàivàphảicósựchuẩnbị toàndiệncủatoàndân.TheoNgười,họathựcdâncũngnhưmột  chứng  bệnhtrầm

trọng.Muốnchữabệnhấy,taphảithậtgandạđểchịuđauđớnkhimổxẻ,phảicóđủ thờigiờđểbồidưỡnglạisức,kếtquảnhấtđịnhtẩytrừđượcbệnhấy.Côngcuộckháng chiếncũngnhưvậy.Ngườiphântích:"Vớibinhnhiều,tướngđủ,khígiớitốitân,chúngđịnh đánhmauthắngmau.

Vớiquânđộimớitổchức,vớivũkhíthôsơ,taquyếtkếtrườngkỳkhángchiến...

thắng lợi với trường kỳphải đi đôivới nhau"3.

TrongkhángchiếnchốngMỹ,cứunước,Ngườikhẳngđịnh:Chiếntranhcóthể kéodài5năm,10năm,20năm,hoặclâuhơnnữa.HàNội,HảiPhòngvàmộtsốthành phố,xínghiệpcóthểbịtànphá,songnhândânViệtNamquyếtkhôngsợ!Khôngcógì

quýhơnđộclập, tựdo.Đếnngàythắnglợinhândântasẽxâydựnglạiđấtnướctađàng

2.Sđd,t.5, tr. 19.

1.Sđd,t.4,tr.485.

2,3.Sđd,t.6,tr. 82,81-82.

25

hoànghơn, to đẹp hơn!.

Tựlựccánhsinhcũnglàmộtphươngchâmchiếnlượcrấtquantrọng,nhằmphát huycaođộnguồnsứcmạnhchủquan,tránhtưtưởngbịđộngtrôngchờvàosựgiúpđỡ bênngoài.Trongtácphẩm Đườngkáchmệnh,Ngườichỉ rõ: muốnngườitagiúpcho thì trướchếtmìnhphảitựgiúplấymìnhđã.ThángTám(1945)khithờicơtổngkhởinghĩa xuấthiện,HồChíMinhkêugọiToànquốc đồng bào hãy đứng dậy, đem sức ta mà tựgiải phóng cho ta.

TạiHộinghịcungcấptoànquânlầnthứnhất(tháng6-1952),Ngườinói,muốn thắng lợi phải trường kỳgian khổ, muốn trường kỳphải tự lực cánh sinh.

MặcdùrấtcoitrọngsựgiúpđỡquốctếnhưngHồChíMinhluônđềcaosức mạnhbêntrong,pháthuyđếnmứccaonhấtmọinỗlựccủadântộc,đềcaotinhthần độclậptựchủ.Ngườinói:"Khángchiếntrườngkỳgiankhổđồngthờilạiphảitựlực cánhsinh.Trôngvàosứcmình...Cốnhiênsựgiúpđỡcủacácnướcbạnlàquantrọng, nhưng không được ỷ lại, không được ngồimongchờ người khác"1.

Độclậptựchủ,tựlựctựcườngkếthợpvớitranhthủsựgiúpđỡquốctếlàmột quanđiểmnhấtquántrongtưtưởngHồChíMinh.Tronghaicuộckhángchiếnchống PhápvàchốngMỹ,Ngườiđãđộngviênsứcmạnhcủatoàndântộc,đồngthờirasức vậnđộng,tranhthủsựgiúpđỡquốctếtolớnvàcóhiệuquả,cảvềvậtchấtvàtinhthần, kết hợp sứcmạnh dân tộc với sức mạnh thời đại để kháng chiến thắng lợi.