NHẬT BẢN TRUNG ĐẠI

CHIẾN TRANH và CHÍNH TRỊ

ĐẶC SẮC

Nhật Bản là một đất nước đặc biệt. Trong suốt quá trình hình thành và phát triển,dòng dõi Thiên Hoàng chưa bao giờ bị thay thế hay lật đổ,tuy nhiên,từ rất sớm đã mất đi thực quyền.

Vào thời cổ,trung,cận đại,vị thế chính trị phụ thuộc vào tiềm lực quân sự.Đặc trưng của chiến tranh tại Nhật Bản thời kì này,giống với các nước châu Âu cổ,là chiến tranh lãnh địa.

Những cuộc chiến tranh lãnh địa đầu tiên trong lịch sử Nhật Bản kết thúc bằng chế độ phong kiến quân chủ tập quyền do Thiên Hoàng cai trị.Những cuộc chiến tranh sau đó,đương nhiên,nhằm tước đi quyền lực của trung ương,là thời kì của các daimyou.

Thành quả của chiến tranh là lợi ích chính trị.Chế độ Mạc Phủ Kamakura kéo dài mấy chục năm và Mạc Phủ Tokugawa hơn 400 năm,cùng với địa vị xã hội tối cao của tầng lớp võ sĩ,chính là nhờ chiến tranh mà đoạt lấy.

1.CHIẾN TRANH GENPEI VÀ SỰ HÌNH THÀNH MẠC PHỦ KAMAKURA.

Chiến tranh Genpei(1180-1185) thực chất là đỉnh điểm cuộc chiến giữa 2 dòng họ Minamoto và Taira kéo dài trong nhiều năm.Phần thắng cuối cùng nghiêng về họ Minamoto.Người đứng đầu,cũng là người lập ra Mạc phủ Kamakura,là Minamoto Yoritomo.

Tuy nhiên,nhân vật quyết định toàn bộ thời kì lịch sử này,là Minamoto Yoshitsune,đại tướng của nhà Minamoto,đã dẫn dắt gia tộc đánh bại kẻ thù hùng mạnh hơn rất nhiều lần,và bất bại. Trận chiến cuối cùng,dan no ura,là một trong những trận đánh nổi tiếng và quan trọng nhất trong lịch sử Nhật Bản,chính là do Minamoto Yoshitsune lãnh đạo.

Nhà Minamoto phát động Chiến tranh Genpei với danh nghĩa phục hồi uy quyền của Thiên Hoàng bị họ Taira lấn át.Tuy nhiên,vào cuối thời Heian,chế độ phong kiến của Thiên Hoàng và tầng lớp quý tộc đã quá thối nát,phải bị loại bỏ theo tất yếu lịch sử.

Minamoto Yoritomo,được công nhận là nhà chính trị kiệt xuất đầu tiên trong lịch sử Nhật Bản khi nhen nhóm ý tưởng thiết lập chế độ quân chủ lập hiến ngay từ những năm cuối thế kỉ 12,và lập nên Mạc Phủ Kamakura,gọi là nền chính trị võ gia,tập trung quyền lực vào tay Shogun và giới võ sĩ.

Tầng lớp võ sĩ,từ giờ phút đó,chính thức bước vào vũ đài chính trị,lấn át giới quý tộc,sau này,vào thời Mạc Phủ Tokugawa,trở thành thế lực chính trị tối cao ở Nhật Bản.

Đáng tiếc,sau khi Minamoto Yoritomo chết đi,quyền lực rơi vào tay dòng họ Houjou (gia tộc của vợ Minamoto Yoritomo).Thiên hoàng go dai go,dưới sự hẫu thuẫn của tầng lớp quý tộc,đã thực hiện tân chính Kemmu nhưng không thành.Chiến tranh Nam-Bắc triều bùng nổ sau đó,kéo dài hơn nửa thế kỉ.

(2) CHIẾN QUỐC VÀ MẠC PHỦ TOKUGAWA.

Chế độ Mạc phủ suy yếu dần,tình hình kinh tế,xã hội bất ổn.Loạn ounin(1467-1477) mở đầu thời kì đen tối nhất trong lịch sử Nhật Bản,thời kì Chiến quốc.

Các cuộc chiến tranh lãnh địa liên miên kéo dài hơn 1 thế  kỉ rưỡi,đẩy lùi kinh tế Nhật Bản xuống hàng trăm năm,hàng triệu người chết,những kẻ sống sót trở thành anh hùng.

Thời kì Chiến quốc là tất yếu lịch sử,có quá nhiều daimyou và lãnh địa nhỏ lẻ bị cuốn vào cuộc chiến tranh giữa hai gia tộc Hosokawa và Yamana. Từ đó,các daimyou hình thành tư tưởng thống nhất đất nước và tập trung quyền lực về một mối.

Cũng phải mất gần 150 năm,mới có 1 daimyou,về cơ bản,thống nhất lãnh thổ Nhật Bản,là Oda Nobunaga. Chính thức,sau trận Sekigahara lừng lẫy năm 1600,Tokugawa Ieyasu toàn thắng,lập ra Mạc phủ mới,chấm dứt chiến tranh,mở ra thời kì cực thịnh của giới samurai.

3 người có công bình định thời kì Chiến quốc,có ảnh hưởng lớn nhất trong thời kì này,là Oda Nobunaga,Toyotomi Hideyori và Tokugawa Ieyasu.

Sau khi ổn định tình hình,Tokugawa Ieyasu tự phong Chinh di đại tướng quân( 1603),điều khiển giới võ sĩ toàn quốc,lấy trung tâm quyền lực là Edo,thao túng chư hầu.

Chế độ Mạc phủ trải qua 15 đời Tướng quân,lúc thịnh lúc suy,đã có lúc,là thời kì bình an và thịnh vượng nhất trong lịch sử trung đại Nhật Bản.

Thời kì Mạc phủ Tokugawa kéo dài đến năm 1867,khi vị Shogun cuối cùng,Tokugawa Yoshinobu chính thức trao trả quyền lực về tay Thiên Hoàng sau gần 700 năm làm bù nhìn.

Một vài điều thú vị về chiến tranh phong kiến Nhật Bản muốn chia sẻ với các bạn.

Nhật Bản chỉ duy nhất một lần bị xâm lược nhưng không thành.

Năm 1272,sau khi nuốt gọn Trung Quốc,Hốt Tất Liệt mang tham vọng chinh phục thế giới,đã tiến đánh Nhật Bản nhưng thất bại. Lần 2 năm 1281,trong tình thế nguy kịch,đột nhiên,một trận bão lớn nổi lên nhấn chìm thuyến chiến Mông cổ. Về sau người ta gọi đó là Kamikaze.

Một điều nữa,Nhật Bản đã từng đi xâm lược nước khác nhưng cũng không thành.

Năm 1592-1593,kế thừa nguyện vọng của Oda Nobunaga,Toyotomi Hideyoshi đem quân đánh Cao ly,tức Triều Tiên ngày nay,mục đích là làm bàn đạp thâu tóm Trung hoa và Ấn độ. Kết thúc thông qua đàm phán do sự can thiệp của nhà Minh.

Năm 1597-1598,Toyotomi một lần nữa đem quân đánh Triều Tiên,chiến dịch kết thúc dang dở khi ông qua đời năm 1598.

Câu kết. Trong xã hội hiện đại,chính trị xã hội quyết định bởi kinh tế. Nhưng chiến tranh,bất chấp hi sinh,mất mát,cũng đem lại thành quả không thể phủ nhận.