1. Hoàn cảnh lịch sử mới của cuộc kháng chiến :

-          1/10/1949, cách mạng Trung Quốc thành công, nước CHND Trung Hoa ra đời và đặt quan hệ ngoại giao với ta (18.01.1950)

-          Từ tháng 1/1950 Liên Xô và các nước XHCN đặt quan hệ ngoại giao với ta.

-          Cuộc kháng chiến của ta được sự ủng hộ và đồng tình của nhân dân thế giới.

-          Ngày 13-5-1949 Mỹ giúp Pháp thực hiện kế hoạch Rơ ve :Mỹ can thiệp sâu vào Đông Dương;công nhận chính phủ Bảo Đại;tháng 5-1950, đồng ý viện trợ cho Pháp.

-          Tháng 6-1949 thực hiện kế hoạch Rơ ve  :

+ Tăng cường hệ thống phòng ngự trên đường số 4, cắt đứt liên lạc của ta với quốc tế.

+ Lập hành lang Đông – Tây (Hải Phòng-Hà Nội-Hòa Bình-Sơn La)

+ Cô lập và chuẩn bị tấn công Việt Bắc lần thứ hai,  để nhanh chóng  kết thúc chiến tranh.

2.Chiến dịch Biên Giới thu- đông năm 1950

a. Chủ trương của Ta: Tháng 6/1950, ta chủ động mở chiến dịch Biên giới nhằm:

-          Tiêu diệt một bộ phận quan trọng sinh lực địch

-          Khai thông đường sang Trung Quốc và thế giới .

-          Mở rộng và củng cố căn cứ Việt Bắc, tạo đà thúc đẩy kháng chiến tiến lên.

-          Bác Hồ ra mặt trận  cùng Bộ chỉ huy  chỉ đạo và động viên  bộ đội chiến đấu.

b. Diễn biến :

-          Ngày 16/09/1950, ta tiến công Đông Khê,  sau 2 ngày, ta chiếm Đông Khê.

-          Thất Khê bị uy hiếp, Cao Bằng bị cô lập, hệ thống phòng ngự của Pháp trên đường số 4 bị cắt làm đôi.

-          Pháp phải rút quân từ Cao Bằng về theo đường số 4 và từ Thất Khê lên chiếm lại Đông Khê và đón cánh quân từ Cao Bằng về.

-          Đoán được ý định của Pháp , ta mai phục  chặn đánh  khiến cho hai cánh quân trên đường số 4  không gặp được nhau .

-          Thất Khê bị uy hiếp, Pháp rút về Na sầm 8-10-1950

-          Ngày 13.10, địch rút khỏi Na Sầm, cuộc hành quân của địch ở Thái Nguyên cũng bị đập tan.

-          Đường số 4 được giải phóng. (22-10-50)

-          Phối hợp với mặt trận Biên giới, ta hoạt động mạnh ở tả ngạn sông Hồng, Tây Bắc, Đường số 6, số 12, buộc địch phải rút  khỏi thị xã Hoà Bình. Phong trào du kích phát triển mạnh ở Bình - Trị - Thiên, Liên khu V và Nam Bộ.

c. Kết quả:

-          Sau hơn một tháng , chiến dịch Biên Giới kết thúc thắng lợi

-          Ta đã loại khỏi vòng chiến đấu 8.000 địch Giải phóng biên giới Việt - Trung với 35 vạn dân, khai thông con đường nối nước ta với các nước XHCN.

-          Chọc thủng “hành lang Đông - Tây” của Pháp, phá vỡ thế bao vây của Pháp .

-          Kế hoạch Rơ-ve phá sản.

d. Ý nghĩa.

-           Con đường liên lạc của ta với các nước XHCN được khai thông .

-          Pháp bị động, lúng túng nhiều mặt.

-          Ta mở ra bước phát triển mới của cuộc kháng chiến :

+ Quân đội trưởng thành,

+ Giành thế chủ động trên chiến trường chính Bắc bộ