INCLUDEPICTURE "imgres_files/38raucaitridenh_data/38-sanday.jpg" \* MERGEFORMAT INCLUDEPICTURE "imgres_files/38raucaitridenh_data/38-nuocarot.jpg" \* MERGEFORMAT INCLUDEPICTURE "imgres_files/38raucaitridenh_data/38-caybapngo.jpg" \* MERGEFORMAT

Cây,Rau,Cç,Qu£ tri# bê#nh

Cây rau khúc

INCLUDEPICTURE "imgres_files/38raucaitridenh_data/38-cayraukhuc.jpg" \* MERGEFORMAT

Rau khúc còn có tên gÍi là rau khúc vàng, thí khúc th£o... ây là cây cÏ sÑng h±ng nm, cao 40-50 cm. Thân éng, có lông nh° bông. Lá nguyên, mÍc so le, thuôn hình d£i, tù và có mii céng ß Énh, thon h¹p dài l¡i ß gÑc, h¡i men theo cuÑng, dài 4-7 cm, rÙng 5-15 mm, có lông mÁm. §u hoa màu vang ánh, t­p hãp thành ngi, vÛi nhiÁu lá b¯c có lông nh° bông ß m·t l°ng. Qu£ b¿ thuôn hình tréng, có mào lông gÓm nhïng t¡ sãi tóc.

Rau khúc nhân bÕ ß vùng ViÅn ông, të ¤n Ù tÛi Trung QuÑc, Nh­t b£n sang Philippin. Þ n°Ûc ta rau khúc r¥t phÕ bi¿n ß nhïng n¡i ¥t trÑng các ruÙng bÏ hoang, nhiÁu nh¥t là các tÉnh phía B¯c. Còn có mÙt lòai khác là rau khúc t» hay rau khúc ¤n Ù

MÙt sÑ bài thuÑc Nam có rau khúc th°Ýng dùng:

- Chïa c£m sÑt: Rau khúc 30 g, gëng t°¡i 5 lát, hành 2 cç. S¯c uÑng ngày mÙt thang.

- Chïa ho, viêm hÍng: Rau khúc 30 g, cç r» qu¡t 5 g, di¿p cá 50 g. S¯c uÑng ngày mÙt thang.

- Chïa hen suyÅn: Rau khúc 30 g, lá bÓng bÓng 20 g, cam th£o ¥t 16 g. S¯c uÑng ngày mÙt thang, chia 2-3 l§n.

- Chïa tng huy¿t áp: Rau khúc 30 g, lá dâu 20 g. N¥u canh n h±ng ngày.

- Chïa ch¥n th°¡ng ång d­p: Rau khúc l°ãng vëa ç, giã nát, bng ¯p n¡i s°ng au.

- Chïa r¯n c¯n: Lá rau khúc t°¡i giã nát, ¯p rËt vào ch× r¯n c¯n.

Cây nghÇ

INCLUDEPICTURE "imgres_files/38raucaitridenh_data/38-cunghe.jpg" \* MERGEFORMAT

Phå nï có thai bË ra máu, au bång (dÍa s©y) có thà l¥y nghÇ vàng, °¡ng quy, thåc Ëa, ng£i céu, lÙc giác giao (sëng h°¡u) m×i vË 1 l¡ng, sao khô vàng, tán nhÏ, m×i l§n uÑng 4 Óng cân (kho£ng 40 g). Dùng gëng t°¡i 3 lát, táo 3 qu£, s¯c vÛi n°Ûc, uÑng tr°Ûc bïa n khi thuÑc còn ¥m.

Cç nghÇ vàng còn có các tên gÍi nh° kh°¡ng hoàng, vË cay ¯ng, tính bình, có tác dång hành khí, ho¡t huy¿t, làm tan máu, tan é và gi£m au. U¥t kim (cç con cça cây nghÇ) vË cay ngÍt, tính mát, làm mát máu, an th§n, tan máu é, gi£m au.

Sách ông y b£o giám cho r±ng kh°¡ng hoàng có tác dång phá huy¿t, hành khí, thông kinh, chÉ thÑng (gi£m au), chç trË bång ch°Ûng §y, cánh tay au, b¿ kinh, sau » au bång do é trÇ, v¥p ngã, ch¥n th°¡ng, ung thing... Nh­t hoa tí b£n th£o cho kh°¡ng hoàng có tác dång trË huy¿t cåc, nhÍt, s°ng, thông kinh nguyÇt, v¥p ngã máu é, tiêu s°ng Ùc, tiêu c¡m...

MÙt sÑ ph°¡ng thuÑc dùng nghÇ trong Nam d°ãc th§n hiÇu :

- Phòng và chïa các bÇnh sau »: Dùng 1 cç nghÇ n°Ûng, nhai n, uÑng vÛi r°ãu hay Óng tiÇn (n°Ûc tiÃu tr» em khÏe m¡nh).

- Chïa lên c¡n hen, Ým kéo lên t¯c ngh¹t cÕ, khó thß: Dùng nghÇ 1 l¡ng, giã nát, hòa vÛi Óng tiÇn, v¯t l¥y n°Ûc cÑt uÑng.

- Chïa tr» em ái ra máu hay bÇnh l­u ái r¯t: Dùng nghÇ và hành s¯c uÑng.

- TrË chéng iên cuÓng, téc bñc lo sã: NghÇ khô 250 g, phèn chua 100 g, tán nhÏ, viên vÛi hÓ b±ng h¡t ­u, uÑng m×i l§n 50 viên vÛi n°Ûc chín (có thà uÑng m×i l§n 4-8 g), ngày uÑng 2 l§n.

- Chïa au trong l× tai: Mài nghÇ rÏ vào.

- Chïa trË lß, lòi dom: Mài nghÇ bôi vào.

Cç riÁng làm thuÑc

INCLUDEPICTURE "imgres_files/38raucaitridenh_data/38-cayraurieng.jpg" \* MERGEFORMAT

à chïa §y bång, nôn mía, l¥y riÁng cç, gëng khô, cç g¥u ph¡i khô l°ãng b±ng nhau em tán nhÏ, rây l¥y bÙt mËn. Ngày uÑng 2-3 l§n, m×i l§n 4-6 g.

Cç riÁng (còn có tên là cao l°¡ng kh°¡ng) và qu£ hÙt riÁng Áu vË cay, tính ¥m, làm ¥m bång, chÑng khí l¡nh, th°Ýng °ãc dùng à chïa au bång, nôn mía, n¥c. LiÁu dùng 3-10 g Ñi vÛi cç, ho·c 2-6 g Ñi vÛi qu£.

MÙt sÑ bài thuÑc Nam °ãc dùng trong dân gian:

- Chïa au bång l¡nh, nôn mía, tiêu ch£y: RiÁng, cç g¥u, gëng khô liÁu l°ãng b±ng nhau, tán nhÏ, uÑng m×i l§n 6 g, ngày uÑng 3 l§n.

- Chïa sÑt rét c¡n, n không tiêu, buÓn nôn ho·c au bång thÕ t£: H¡t riÁng tán nhÏ, uÑng 6-10 g.

- Chïa h¯c lào: Cç riÁng già 100 g, giã nhÏ, ngâm vÛi 200 ml r°ãu ho·c cÓn 70 Ù. Chi¿t ra dùng d§n, khi dùng, bôi dung dËch cÓn nói trên vào ch× tÕn th°¡ng, ngày bôi vài l§n.

- Chïa ho, viêm hÍng, tiêu hóa kém: RiÁng cç thái lát mÏng, em muÑi chua, khi dùng có thà ng­m vÛi vài h¡t muÑi ho·c nhai nuÑt d§n.

Chïa bÇnh cça n°Ûc cà rÑt

INCLUDEPICTURE "imgres_files/38raucaitridenh_data/38-nuocarot.jpg" \* MERGEFORMAT

Cà rÑt 250 g c¡o vÏ, thái mi¿ng; dâu tây 250 g bÏ cuÑng, dùng máy ép hai thé l¥y n°Ûc cÑt, hòa vÛi 5 ml n°Ûc ép chanh và 2-3 mi¿ng °Ýng phèn, chia uÑng vài l§n trong ngày. Dùng cho nhïng ng°Ýi bË cao huy¿t áp, viêm th­n, tiÃu °Ýng, táo bón m¡n tính, phå nï da thô và khô...

Cà rÑt là mÙt trong nhïng thñc ph©m r¥t giàu ch¥t dinh d°áng, ·c biÇt là vitamin. Sách B£n th£o c°¡ng måc vi¿t: "Cà rÑt có tác dång h¡ khí bÕ trung, làm lãi cho c¡ hoành và tràng vË, làm yên ngi t¡ng và giúp n khÏe". Sách Y lâm c£i y¿u cho r±ng cà rÑt có kh£ nng "nhu nhu­n t¡ng th­n, làm khÏe d°¡ng khí, ¥m h¡ bÙ, trë hàn th¥p". Sách Nh­t dång b£n th£o xem cà rÑt là thé thuÑc "có thà chïa chéng quáng gà, suy dinh d°áng, tr» em còi x°¡ng, không muÑn n, khô tròng m¯t".

Các nghiên céu hiÇn ¡i cho th¥y, cà rÑt r¥t giàu dinh d°áng, ngoài protid, lipid, glucid và ch¥t x¡ còn có nhiÁu nguyên tÑ vi l°ãng và các vitamin, nh¥t là carotene. VÁ tác dång d°ãc lý, cà rÑt có kh£ nng iÁu ti¿t c¡ nng sinh lý cça c¡ thÃ, tng c°Ýng thà ch¥t, nâng cao nng lñc miÅn dËch, kháng khu©n, gi£i Ùc, làm h¡ °Ýng máu, dñ phòng tích cñc các bÇnh lý do thi¿u vitamin A, cao huy¿t áp, x¡ vïa Ùng m¡ch, au th¯t ngñc và nhÓi máu c¡ tim. G§n ây, nhiÁu công trình nghiên céu ã chéng minh cà rÑt còn có tác dång chÑng lão hóa và dñ phòng tích cñc bÇnh lý ung th°.

Të cà rÑt, có thà t¡o ra các lo¡i Ó uÑng th¡m ngon vëa có tác dång gi£i khát bÕ d°áng vëa giúp phòng chÑng bÇnh t­t. Sau ây là mÙt sÑ công théc:

- Cà rÑt 150 g, m­t ong 50 g, n°Ûc chín à nguÙi vëa ç. Cà rÑt ría s¡ch, c¡o vÏ, thái thành mi¿ng nhÏ rÓi dùng máy ép l¥y n°Ûc (n¿u không có máy ép thì giã th­t nát rÓi dùng v£i bÍc l¡i, v¯t l¥y n°Ûc cÑt), cho m­t ong và ch¿ thêm n°Ûc vëa ç, qu¥y Áu rÓi uÑng. DËch thà thu °ãc có màu qu¥t chín r¥t h¥p d«n, mùi vË th¡m ngon tñ nhiên. N°Ûc có công dång bÕ d°áng, nâng cao nng lñc miÅn dËch cça c¡ thÃ, giúp phòng chÑng bÇnh cao huy¿t áp.

- Cà rÑt 150 g, táo tây (lo¡i táo qu£ to nh­p të Trung QuÑc ho·c châu Âu) 150 g, n°Ûc ép chanh 15 ml, m­t ong 10 ml. Cà rÑt và táo ría s¡ch, thái mi¿ng rÓi dùng máy ép l¥y n°Ûc (vÛi táo nên ép ngay vì Ã lâu s½ bË bi¿n màu, n¿u c§n thì ngâm trong dung dËch n°Ûc muÑi 2-3%), cho m­t ong và n°Ûc chanh vào qu¥y th­t kù và uÑng hàng ngày. ây là lo¡i théc uÑng giàu ch¥t dinh d°áng, có tác dång nâng cao séc Á kháng và giúp phåc hÓi séc khÏe r¥t tÑt.

- Cà rÑt 500 g, lê t°¡i 500 g, n°Ûc chín à nguÙi 1.000 ml, m­t ong 20 ml. Lê ría s¡ch à ráo n°Ûc, ngâm vÛi n°Ûc muÑi 3% trong 15 phút, sau ó thái mi¿ng, dùng máy ép l¥y n°Ûc; cà rÑt ría s¡ch, c¡o vÏ thái mi¿ng, dùng máy ép l¥y n°Ûc. Hòa hai thé n°Ûc ép vÛi nhau, ch¿ thêm m­t ong, qu¥y Áu rÓi chia uÑng vài l§n trong ngày. ây cing là mÙt lo¡i Ó uÑng r¥t giàu ch¥t dinh d°áng, có tác dång c°Ýng thân kiÇn lñc, bÓi bÕ séc khÏe, làm ¹p da và râu tóc, phòng chÑng tích cñc bÇnh lý ung th°, ·c biÇt thích hãp vÛi nhïng ng°Ýi ß tuÕi trung và lão niên.

- Cà rÑt 100 g, mía 500 g, chanh qu£ 80 g, n°Ûc chín à nguÙi vëa ç. Cà rÑt ría s¡ch, c¡o vÏ, thái mi¿ng, em h§m th­t nhë, ánh nhuyÅn rÓi dùng v£i lÍc l¥y n°Ûc; mía róc vÏ, ch» nhÏ, dùng máy ép l¥y n°Ûc. Hòa n°Ûc cà rÑt và n°Ûc mía vÛi nhau, v¯t chanh, qu¥y Áu rÓi chia uÑng vài l§n trong ngày. DËch thà thu °ãc có màu hÓng vàng, mùi th¡m, vË ngÍt, dùng làm n°Ûc gi£i khát và bÕ d°áng khá tÑt. Theo các nhà dinh d°áng hÍc Trung QuÑc, lo¡i Ó uÑng này có tác dång phòng chÑng ung th°.

- Cà rÑt 250 g, qu¥t 100 g, chuÑi tiêu chín 150 g, °Ýng phèn vài mi¿ng. Cà rÑt ría s¡ch, c¡o vÏ, thái mi¿ng, dùng máy ép l¥y n°Ûc; qu¥t v¯t l¥y n°Ûc cÑt. ChuÑi tiêu bóc vÏ, ánh nhuyÅn rÓi Õ n°Ûc cà rÑt và n°Ûc qu¥t vào, qu¥y th­t Áu, ch¿ thêm °Ýng phèn, chia uÑng vài l§n trong ngày. Lo¡i n°Ûc này có mùi th¡m khá ·c biÇt, dÅ uÑng và giá trË bÕ d°áng r¥t cao, ·c biÇt thích hãp cho nhïng ng°Ýi bË cao huy¿t áp và chán n.

- Cà rÑt 1.000 g, trám t°¡i 250 g, °Ýng tr¯ng vëa ç. Cà rÑt ría s¡ch, thái chÉ; trám bÏ h¡t, thái lát mÏng. Hai thé em ép l¥y n°Ûc rÓi un sôi lên, ch¿ thêm °Ýng tr¯ng, chia uÑng vài l§n trong ngày. ây là lo¡i n°Ûc gi£i khát và bÕ d°áng r¥t hïu ích, ·c biÇt thích hãp cho nhïng ng°Ýi bË viêm hÍng, viêm ph¿ qu£n, viêm amian, viêm gan...

an sâm trong iÁu trË bÇnh tim m¡ch

INCLUDEPICTURE "imgres_files/38raucaitridenh_data/38-caydansam.jpg" \* MERGEFORMAT

an sâm có tác dång chïa trË sñ rÑi lo¡n tu§n hoàn tim và não. Lo¡i th£o d°ãc này còn hiÇu nghiÇm trong iÁu trË chéng hÓi hÙp, au nhói và th¯t ngñc, m¥t ngç, vàng da và có tác dång an thai.

Công dång cça an sâm:

- Gi£m rÑi lo¡n tu§n hoàn vi m¡ch, làm giãn các Ùng m¡ch và t)nh m¡ch nhÏ, mao m¡ch, tng tu§n hoàn vi m¡ch.

- Gi£m méc Ù nhÓi máu c¡ tim. Khi tiêm d«n ch¥t tanshinon II natri sulfonat, trong ó tanshinon II là mÙt ho¡t ch¥t cça an sâm, vào Ùng m¡ch vành s½ làm gi£m nhÓi máu c¡ tim c¥p tính. Kích th°Ûc vùng thi¿u máu m¥t i ho·c gi£m áng kÃ.

- Ôn Ënh màng hÓng c§u, làm tng séc kháng cça hÓng c§u nhÝ d«n ch¥t tanshinon II natri sulfonat. HÓng c§u ç vÛi cao an sâm có thà tng kh£ nng kéo giãn và phåc hÓi hình d¡ng nhanh h¡n so vÛi hÓng c§u không ç vÛi thuÑc.

- èc ch¿ sñ k¿t hãp tiÃu c§u, chÑng huy¿t khÑi nhÝ các ho¡t ch¥t miltiron và salvinon cça an sâm.

- B£o vÇ c¡ tim, chÑng l¡i nhïng rÑi lo¡n vÁ chéc nng và chuyÃn hóa gây ra bßi thi¿u håt oxy.

- ChÑng oxy hóa, lo¡i bÏ các gÑc tñ do có h¡i cho c¡ thÃ.

MÙt sÑ bài thuÑc vÛi an sâm:

1. Chïa au téc ngñc, au nhói vùng tim:

- an sâm 32 g, xuyên khung, tr§m h°¡ng, u¥t kim, m×i vË 20 g. HÓng hoa 16 g, xích th°ãc, h°¡ng phå ch¿, h¹, qua lâu, m×i vË 12 g. °¡ng quy v) 10 g. S¯c uÑng ngày mÙt thang.

- an sâm 32 g, xích th°ãc, xuyên khung, hoàng kó, hÓng hoa, u¥t kim, m×i vË 20 g. £ng sâm, toàn °¡ng quy, tr§m h°¡ng, m×i vË 16g. M¡ch môn, h°¡ng phå, m×i vË 12 g. S¯c uÑng ngày mÙt thang.

2. Chïa suy tim:- an sâm 16 g, £ng sâm 20 g, b¡ch tru­t, ý d), xuyên khung, ng°u t¥t, tr¡ch t£, mã Á, mÙc thông, m×i vË 16 g. S¯c uÑng ngày mÙt thang.

- an sâm, b¡ch tru­t, b¡ch th°ãc, m×i vË 16 g. Thåc linh, °¡ng quy, mã Á, m×i vË 12 g. Cam th£o, can kh°¡ng, nhåc qu¿, m×i vË 6 g. S¯c uÑng ngày mÙt thang.

3. Chïa tim hÓi hÙp, chóng m·t, nhéc §u, hoa m¯t, ù tai: an sâm, sa sâm, thiên môn, m¡ch môn, thåc Ëa, long nhãn, £ng sâm, m×i vË 12 g. Toan táo nhân, viÅn chí, bá tí nhân, m×i vË 8 g. Ngi vË tí 6 g. S¯c uÑng ngày mÙt thang.

4. Chïa viêm t¯c Ùng m¡ch chi:

- an sâm, hoàng kó, m×i vË 20 g. °¡ng quy v) 16 g, xích th°ãc, qu¿ chi, b¡ch chÉ, nghÇ, nhi h°¡ng, mÙt d°ãc, hÓng hoa, ào nhân, tô mÙc, m×i vË 12 g. S¯c uÑng ngày mÙt thang.

- an sâm, huyÁn sâm, kim ngân hoa, bÓ công anh, m×i vË 20 g, sinh Ëa, °¡ng quy, hoàng kó, m×i vË 16 g. HÓng hoa, diên hÓ sách, m×i vË 12 g. Nhi h°¡ng, mÙt d°ãc, m×i vË 8 g. Cam th£o 4 g. S¯c uÑng ngày mÙt thang.

5. Chïa th§n kinh suy nh°ãc, nhéc §u, m¥t ngç:

- an sâm, b¡ch th°ãc, ¡i táo, h¡t muÓng sao, m¡ch môn, ng°u t¥t, huyÁn sâm, m×i vË 16 g. Dành dành, toan táo nhân, m×i vË 8 g. S¯c uÑng ngày mÙt thang.

- an sâm, liên tâm, táo nhân sao, qu£ tr¯c bá, m×i vË 8 g, viÅn chí 4 g. S¯c uÑng ngày mÙt thang.

6. Chïa viêm khÛp c¥p kèm theo tÕn th°¡ng ß tim:

- an sâm, kim ngân hoa, m×i vË 20 g, £ng sâm, hoàng kó, b¡ch tru­t, m×i vË 16 g. °¡ng quy, long nhãn, liên kiÁu, hoàng c§m, hoàng bá, m×i vË 12 g. Táo nhân, phåc linh, m×i vË 8 g. MÙc h°¡ng, viÅn chí, m×i vË 6 g. S¯c uÑng ngày mÙt thang.

- Khi có lo¡n nhËp: an sâm 16 g, sinh Ëa, kim ngân, m×i vË 20 g. £ng sâm 16 g, chích cam th£o, a giao, m¡ch môn, h¡t vëng, ¡i táo, liên kiÁu, m×i vË 12 g. Qu¿ chi 6 g, gëng sÑng 4 g. S¯c uÑng ngày mÙt thang.

Ch¿ Ù n cho ng°Ýi bË gan nhiÅm má

INCLUDEPICTURE "imgres_files/38raucaitridenh_data/38-raucan.jpg" \* MERGEFORMAT

Ngô, rau c§n, n¥m h°¡ng có tác dång h¡ cholesterol trong máu và t¿ bào gan. Ngoài ra còn có mÙt sÑ lo¡i trà giúp gi£i Ùc, h¡ má máu và gi£m béo. Nhïng thñc ph©m này ·c biÇt thích hãp cho bÇnh nhân gan nhiÅm má.

MÙt sÑ món n:

Ngô: chéa nhiÁu các acid béo không no, có kh£ nng thúc ©y quá trình chuyÃn hóa cça ch¥t béo nói chung và cholesterol nói riêng. Theo dinh d°áng hÍc cÕ truyÁn, ngô có vË ngÍt tính bình, công dång iÁu trung kiÇn vË lãi niÇu, th°Ýng °ãc dùng cho nhïng tr°Ýng hãp tì vË h° y¿u, chán n, thçy th¥p ình trÇ, tiÃu tiÇn b¥t lãi, phù thing, rÑi lo¡n lipid máu, thiÃu nng m¡ch vành.

NhÙng t±m: vË ngÍt m·n, tính bình, giúp ích tì bÕ h°, trë phiÁn gi£i phát. NhÙng còn có tác dång làm gi£m cholesterol huy¿t thanh và c£i thiÇn chéc nng gan. NhÙng th°Ýng dùng d°Ûi d¡ng các món n ho·c tán thành bÙt à uÑng.

K÷ tí: có tác dång éc ch¿ quá trình tích tå ch¥t má trong t¿ bào gan, thúc ©y sñ tng sinh t¿ bào gan và c£i thiÇn chu trình chuyÃn hóa ch¥t béo.

N¥m h°¡ng: chéa nhïng ch¥t có tác dång làm gi£m cholesterol trong máu và t¿ bào gan. Th°Ýng dùng d°Ûi d¡ng thñc ph©m à ch¿ bi¿n các món n.

Lá trà: có kh£ nng gi£m trë các ch¥t bÕ béo. Trà có kh£ nng làm tng tính àn hÓi thành m¡ch, gi£m cholesterol máu và phòng chÑng sñ tích tå má trong gan.

Lá sen: gi£m má máu, gi£m béo và phòng chÑng sñ tích tå má trong t¿ bào gan. Lá sen °ãc dùng d°Ûi d¡ng hãm vÛi n°Ûc sôi uÑng thay trà ho·c n¥u cháo lá sen.

Rau c§n: chéa nhiÁu vitamin, tác dång mát gan, h¡ cholesterol trong máu, thúc ©y quá trình bài ti¿t các ch¥t ph¿ th£i và làm s¡ch huy¿t dËch. Ngoài ra, ng°Ýi bÇnh gan nhiÅm má nên bÕ sung các lo¡i rau t°¡i nh° c£i xanh, c£i cúc, rau muÑng... có công dång gi£i nhiÇt làm mát gan. Cà chua, cà rÑt, mng bí ao, m°Ûp, d°a gang, d°a chuÙt... thanh nhiÇt, thông phç, hành khí, lãi tiÃu. Các lo¡i d§u thñc v­t nh° d§u l¡c, d§u vëng, d§u ­u t°¡ng... chéa nhiÁu acid béo không no có tác dång làm gi£m cholesterol máu; các lo¡i thËt, cá ít má và các théc n ch¿ bi¿n të ­u t°¡ng, ­u xanh, ­u en...

MÙt sÑ lo¡i trà tÑt cho bÇnh nhân gan nhiÅm má:

- Trà khô 3 g, tr¡ch t£ 15 g. Hai vË hãm vÛi n°Ûc sôi trong bình kín, sau 20 phút thì °ãc. Trà này có công dång b£o vÇ gan, tiêu má, lãi niÇu, gi£m béo. Tr¡ch t£ có tác dång iÁu chÉnh rÑi lo¡n lipid máu, làm h¡ cholesterol, triglycered và lipoprotein có t÷ trÍng th¥p, góp ph§n phòng chÑng tình tr¡ng x¡ vïa Ùng m¡ch.

- Trà khô 2 g, u¥t kim 10 g (có thà thay b±ng nghÇ vàng), cam th£o sao vàng 5 g, m­t ong 25 g. T¥t c£ thái vån, hãm vÛi n°Ûc sôi, uÑng trong ngày... Théc uÑng này có công dång làm cho gan th° thái, tiêu trë tích trÇ và lãi niÇu. ·c biÇt u¥t kim có tác dång iÁu chÉnh hÙi chéng rÑi lo¡n lipid máu khá tÑt.

- Trà khô 3 g, cát cn (s¯n dây thái phi¿n) 10 g, lá sen 20 g. T¥t c£ thái vån hãm uÑng thay trà có công dång gi£i Ùc, h¡ má máu, gi£m béo. C§n dùng lá sen t°¡i ho·c khô thái vån hãm uÑng thay trà hàng ngày.

- RÅ cây trà 30 g, tr¡ch t£ 60 g, th£o quy¿t minh 12 g. T¥t c£ thái vån hãm uÑng hàng ngày. Nhïng vË này có công dång làm gi£m má máu và phòng chÑng béo phì. Lo¡i trà này r¥t thích hãp vÛi nhïng ng°Ýi bË nhiÅm má gan kèm theo tình tr¡ng rÑi lo¡n lipid máu, bÇnh lý m¡ch vành.

- Trà 30 g, sinh s¡n tra 10-15 g. Hai vË hãm n°Ûc sôi uÑng h±ng ngày, giúp tiêu má gi£m béo. S¡n trà có tác dång iÁu chÉnh rÑi lo¡n lipid máu r¥t tÑt và góp ph§n thúc ©y quá trình chuyÃn hóa ch¥t °Ýng và ch¥t béo trong gan.

- Hoa trà 2 g, tr§n bì 2 g, b¡ch linh 5 g. Ba thé thái vån hãm vÛi n°Ûc trong bình kín, sau 20 phút thì dùng °ãc, uÑng thay trà trong ngày. Trà có công dång kiÇn tì hóa th¥p, lãi niÇu trë àm.

BÇnh nhân gan nhiÅm má c§n kiêng kË nhïng thñc ph©m và Ó n quá béo bÕ nh° má Ùng v­t, lòng Ï tréng, não và gan gia súc, b¡... Các thé quá cay và nóng nh° gëng, tÏi, Ût, h¡t tiêu, r°ãu, cà phê, trà ·c...

B¯p ngô bài thuÑc nam chïa suy nh°ãc c¡ thÃ/Cây, cç, rau trË bÇnh

INCLUDEPICTURE "imgres_files/38raucaitridenh_data/38-caybapngo.jpg" \* MERGEFORMAT

Suy nh°ãc c¡ thà là tr¡ng thái mÇt mÏi, làm viÇc kém hiÇu qu£... BÇnh th°Ýng g·p ß ng°Ýi bË cng th³ng th§n kinh kéo dài, ng°Ýi m¯c bÇnh m¡n tính, phå nï sau sinh m¥t nhiÁu máu... D°Ûi ây là mÙt sÑ bài thuÑc nam và món n chïa bÇnh hiÇu qu£.

Bài 1: Chïa suy nh°ãc c¡ thà sau viêm ¡i tràng, loét d¡ dày - tá tràng, rÑi lo¡n tiêu hóa kéo dài. Bài thuÑc gÓm: bÑ chính sâm 16 g, b¡ch tru­t 12 g, cç mài 12 g, biÃn ­u 12 g, ý d) 12 g, vÏ quýt 6 g, h¡t sen 12 g, h¡t cau 10 g, nam mÙc h°¡ng 6 g. Ngày 1 thang, s¯c uÑng làm 2 l§n.

Bài 2: Chïa suy nh°ãc c¡ thà sau viêm ph¿ qu£n m¡n, lao phÕi. C§n thåc Ëa 12 g, m¡ch môn 12 g, thiên môn 12 g, vÏ rÅ dâu 12 g, cç mài 16 g, quy b£n 10 g, m¡ch nha 10 g, vÏ quýt 6 g, bán h¡ ch¿ 8 g. Ngày 1 thang, s¯c uÑng làm 2 l§n.

Bài 3: TrË suy nh°ãc c¡ thÃ ß ng°Ýi già. Dùng thåc Ëa 12 g, hà thç ô 12 g, cç mài 12 g, cç súng 12 g, nam × trÍng 20 g, ba kích 12 g, cao quy b£n 10 g, cao ban long 10 g, phå tí ch¿ 8 g, nhåc qu¿ 4 g.

Ngày 1 thang, s¯c uÑng làm 2 l§n. Riêng cao ban long và cao quy b£n, sau khi s¯c thuÑc ch¯t ra mÛi cho vào, ho·c tán bÙt, làm viên hoàn, uÑng ngày 20-30 g vÛi n°Ûc sôi nguÙi ho·c n°Ûc muÑi loãng.

Bài 4: Dùng cho phå nï sau sinh, thi¿u máu ho·c ng°Ýi m¯c mÙt sÑ bÇnh vÁ máu gây thi¿u máu. Bài thuÑc gÓm: qu£ dâu chín 16 g, hà thç ô 12 g, long nhãn 12 g, h¡t sen 12 g, × en sao 12 g, lá vông 12 g. Ngày 1 thang, s¯c uÑng làm 2 l§n.

Bài 5: Chïa suy nh°ãc c¡ thà sau mÙt sÑ bÇnh truyÁn nhiÅm gây sÑt cao, viêm khÛp d¡ng th¥p, tng huy¿t áp. C§n rau thai nhi 1 cái, £ng sâm (ho·c bÑ chính sâm) 16 g, thåc Ëa 16 g, × trÍng 12 g, ng°u t¥t 16 g, hoàng bá 8 g, thiên môn 12 g, m¡ch môn 12 g, b¡ch linh 12 g, quy b£n 12 g. Tán bÙt, nhào vÛi m­t ong làm viên, uÑng 20g m×i ngày, chia làm 2 l§n.

Các món n chïa suy nh°ãc c¡ thÃ:

Bài 1: Chïa suy nh°ãc do tng huy¿t áp. C§n râu ngô ho·c b¯p ngô non 30 g, móng giò 1 cái, gëng 5 g, hành và gia vË vëa ç. T¥t c£ ninh nhë. Cách ngày n 1 l§n, n trong 3 tu§n liÁn.

Bài 2: Chïa suy nh°ãc c¡ thÃ ß ng°Ýi g§y y¿u và phå nï sau sinh. Dùng gà trÑng non (7-8 l¡ng): 1 con, quy thân 10 g, £ng sâm 15 g, thåc Ëa 15 g, k÷ tí 10 g, h¡t sen 20 g, ng£i céu 20 g, gëng, hành, gia vË vëa ç. T¥t c£ h§m nhë, 1 tu§n n 2 l§n, n trong 4 tu§n liÁn.

Bài 3: Chïa viêm suy nh°ãc do ph¿ qu£n m¡n, hen ph¿ qu£n. C§n chim cút 1 con, cát cánh 15 g, m¡ch môn 12 g, sa sâm 12 g, ¡i táo 7 qu£, gëng, hành, r°ãu, gia vË vëa ç. T¥t c£ h§m nhë, cách ngày n 1 l§n, trong 4 tu§n liÁn.

Chïa bÇnh

b±ng h¡t bí ngô/Cây, cç, rau trË bÇnh

INCLUDEPICTURE "imgres_files/38raucaitridenh_data/38bingp.jpg" \* MERGEFORMAT

Ngoài mÙt hàm l°ãng lÛn các khoáng ch¥t và dinh d°áng c§n thi¿t cho c¡ thÃ, h¡t bí ngô còn chéa delta 7-phytosterol, mÙt ho¡t ch¥t sterol ·c hiÇu giúp phòng ngëa và iÁu trË chéng rÑi lo¡n lipid máu, Óng thÝi làm ch­m ti¿n triÃn bÇnh x¡ vïa Ùng m¡ch...

H¡t bí ngô có ç các protein và khoáng ch¥t nh° s¯t, Mg, Ca, Zn, Selen..., ch¥t x¡; các axit béo không no nh° omega-3 và omega-6; vitamin E; beta caroten; tiÁn ch¥t prostaglandin; và mÙt sÑ axit amin khác nh° axit glutamic, arginine...

·c biÇt, ch¥t delta7-phytosterol chÉ °ãc tìm th¥y trong h¡t bí ngô mà không có ß b¥t kó lo¡i d§u thñc v­t nào khác. Chính delta7-phytosterol quy¿t Ënh kh£ nng phòng ngëa và iÁu trË bÇnh cça h¡t bí ngô, song hàm l°ãng cça nó l¡i phå thuÙc ph§n lÛn vào iÁu kiÇn khí h­u, thÕ nh°áng và thÝi vå g·t hái...

Tác dång cça h¡t bí ngô:

- Gi£m các triÇu chéng cça bÇnh phì ¡i tiÁn liÇt tuy¿n nh° h¡n ch¿ sÑ l§n tiÃu tiÇn ban êm, gi£m thà tích n°Ûc tiÃu tÓn d°, c£i thiÇn chéng khó tiÃu, i tiÃu buÑt và nhiÁu l§n.

- Làm dËu tình tr¡ng ho¡t Ùng quá méc cça bàng quang - nguyên nhân gây tiÃu són, tiÃu rát và ái d§m th°Ýng g·p ß ng°Ýi già hai giÛi.

- Phòng ngëa và iÁu trË chéng rÑi lo¡n lipid máu, làm ch­m ti¿n triÃn chéng x¡ vïa Ùng m¡ch.

HiÇn nay, thành ph§n delta7-phytosterol ·c hiÇu vÛi hàm l°ãng cao cça h¡t bí ngô có thà °ãc iÁu ch¿ d°Ûi d¡ng viên nang mÁm Peponen. Ng°Ýi dân châu Âu, Mù ang sí dång phÕ bi¿n dung dËch này nh° mÙt d¡ng bÕ sung dinh d°áng quan trÍng

Trâm b§u - vË thuÑc hay t©y giun ia

INCLUDEPICTURE "imgres_files/38raucaitridenh_data/38-trambau.jpg" \* MERGEFORMAT

Lo¡i cây này còn có tên là ch°ng b§u, chân b§u, tim b§u, tên khoa hÍc là Combretum quadrangulare Kuz. H¡t, ch¥t nh§y ß vÏ và cành non trâm b§u có tác dång t©y giun. Ngoài ra, nó còn có thà chïa au bång và tiêu ch£y (hay dùng phÑi hãp vÛi lá m¡ tam thÃ).

Trâm b§u là lo¡i cây nhá, có thà cao 12 m. Cành non có 4 c¡nh, lá mÍc Ñi, hình tréng dài, chóp tù hay nhÍn. Hai m·t lá Áu có lông, m·t d°Ûi lông nhiÁu h¡n. ChiÁu dài cça lá 3-7,5 cm, rÙng 1,5-4 cm. Cåm hoa gÓm mÙt bông mÍc ß k½ lá và nhiÁu hoa nhÏ ß §u cành, màu vàng nh¡t. Qu£ dài 18-20 mm, rÙng 7-8 mm, có 4 cành mÏng. H¡t hình thoi, rÙng 4 mm, có rìa. Các bÙ ph­n dùng làm thuÑc là h¡t (thu hái vào tháng 1-2), qu£, vÏ cây.

Trâm b§u th°Ýng mÍc hoang ß miÁn kênh r¡ch ông Nam BÙ, sÑng ß ¥t phèn, tring, có Ù ©m cao. NhiÁu ng°Ýi trÓng trâm b§u à nuôi ki¿n cánh Ï.

H¡t cây trâm b§u có nhiÁu tinh d§u (12%), tanan, axit axalic, canxi và các axit béo palmitic, linoleic. VÏ lá chéa nhiÁu tanan, flavonoit.

à iÁu trË giun, m×i ngày n 10-15 h¡t trâm b§u bÏ vÏ (tr» em dùng 5-10 h¡t, tùy theo Ù tuÕi). Có thà n°Ûng qua h¡t cho th¡m, k¹p vào qu£ chuÑi chín à dÅ n. iÁu trË trong 3 ngày.

Ngoài viÇc chïa giun, nhân dân mÙt sÑ n¡i còn hái lá trâm b§u ph¡i khô, phÑi hãp vÛi lá nhân tr§n à làm trà nhu­n gan.

VÏ cam quýt gi£m cholesterol

INCLUDEPICTURE "imgres_files/38raucaitridenh_data/38-voquyt.jpg" \* MERGEFORMAT

Nhai vÏ cam có thà khi¿n b¡n nhn m·t, song thñc ch¥t nó r¥t tÑt cho séc khÏe. Theo mÙt nghiên céu mÛi ây cça Mù, chi¿t xu¥t të vÏ cam, quít có kh£ nng h¡n ch¿ gan xu¥t ti¿t lo¡i cholesterol Ùc h¡i LDL - thç ph¡m gây ra các bÇnh tim m¡ch.

Hãp ch¥t të vÏ cam quít có tên khoa hÍc là polymethoxylated flavones (PMF) - thñc ch¥t là nhïng y¿u tÑ chÑng oxy hóa tích cñc thuÙc nhóm flavonoid, ti¿n s) Elzbieta Kurowska làm viÇc cho mÙt công ty d°ãc cça Canada t¡i Mù có tên là KGK Synergize, cho bi¿t. Nhóm flavonoid t­p trung trong các lo¡i rau qu£, lá chè và r°ãu vang Ï.

Trong ph§n thËt cça hoa qu£ chua cing chéa các ch¥t PMF, song chÉ ß mÙt l°ãng r¥t nhÏ do hãp ch¥t này không hòa tan trong n°Ûc. Trong khi ó, vÏ cça chúng l¡i t­p trung PMF nhiÁu g¥p 20 l§n. C¡ thà con ng°Ýi r¥t dÅ h¥p thu và chuyÃn hóa các ch¥t này.

Trong nghiên céu, Kurowska và cÙng sñ ã v× béo cho nhïng con chuÙt Óng b±ng mÙt ch¿ Ù dinh d°áng giàu cholesterol, rÓi cho chúng h¥p thu hãp ch¥t PMF të vÏ cam, quít. K¿t qu£ cho th¥y, chÉ 1% PMF trong kh©u ph§n n h±ng ngày cing làm gi£m tÛi 40% l°ãng cholesterol LDL ß sÑ chuÙt trên.

Nhóm nghiên céu cing thí nghiÇm hai ch¥t flavonoid ·c tr°ng khác là hesperetin và naringenin trên mÙt sÑ con chuÙt có cholesterol cao, và tác dång h¡ cholesterol LDL cing °ãc ghi nh­n. Tuy nhiên, hai ch¥t này ph£i c§n tÛi mÙt l°ãng lÛn g¥p 3 l§n hãp ch¥t PMF të vÏ cam, quít mÛi cho hiÇu qu£ t°¡ng tñ.

Theo Kurowska, PMF có thà ã khÑng ch¿ kh£ nng phân ti¿t cholesterol LDL cça gan. Nhóm ang tính ¿n viÇc tng c°Ýng hiÇu qu£ chÑng lo¡i cholesterol Ùc h¡i này b±ng viÇc k¿t hãp PMF vÛi vitamin E. Tuy nhiên, à gi£m cholesterol, ng°Ýi ta không thà trông c­y hoàn toàn vào vÏ cam quít. LÝi khuyên áng tin c­y nh¥t v«n là nng v­n Ùng c¡ thÃ, n nhiÁu rau qu£ và h¡n ch¿ tÑi a ch¥t béo no

Tác dång chïa bÇnh cça tÏi

INCLUDEPICTURE "imgres_files/38raucaitridenh_data/38-cutoi.jpg" \* MERGEFORMAT

Séc m¡nh cça gia vË này ã °ãc bi¿t të m¥y nghìn nm tr°Ûc. Nhïng ng°Ýi xây Kim tñ tháp ã n tÏi à l¥y séc m¡nh. Các chi¿n binh La Mã n tÏi à chïa bÇnh cúm. Các v­n Ùng viên Olympic Hy L¡p cÕ ¡i cing dùng nó à c£i thiÇn séc bÁn. Còn trong Th¿ chi¿n 1, nhiÁu ng°Ýi lính sí dång tÏi nh° thuÑc kháng sinh.

Các nhà nghiên céu cho r±ng, tÏi giúp phåc hÓi allicin, mÙt hãp ch¥t tñ nhiên trong c¡ thÃ, có tác dång chÑng ung th°, gi£m cholesterol và gi£m huy¿t áp.

Trong vòng 20 nm qua, có h¡n 700 nghiên céu vÁ tác dång cça tÏi. ViÇn Ung th° (Mù) phát hiÇn th¥y tÏi giúp làm gi£m nguy c¡ ung th° d¡ dày. NhiÁu nghiên céu khác k¿t lu­n tÏi h¡n ch¿ nguy c¡ t¯c Ùng m¡ch vành và gi£m nÓng Ù cholesterol có h¡i. MÙt công trình cça ¡i hÍc Ohio (Mù) cho th¥y, phå nï và àn ông ß Ù tuÕi 50-80 n¿u n kho£ng 300 mg tÏi m×i ngày trong 2 nm s½ gi£m 15% nguy c¡ t¯c Ùng m¡ch chç so vÛi nhïng ng°Ýi không n. Theo mÙt nghiên céu khác, tÏi có thà gi¿t ho·c làm ch­m sñ phát triÃn cça 60 lo¡i n¥m và 20 lo¡i vi khu©n. Nó cing có ích vÛi phå nï mãn kinh vì r¥t giàu oestrogen thñc v­t, giúp gi£m nguy c¡ ung th° và h¡n ch¿ nhïng tác Ùng cça hÙi chéng mãn kinh.

Các chuyên gia cho r±ng, ß b¥t kó d¡ng nào, tÏi cing Áu an toàn. Kho£ng 1 ho·c 2 nhánh tÏi (ho·c 600-900 mg) m×i ngày là liÁu l°ãng phÕ bi¿n và r¥t tÑt cho séc khÏe. B¡n có thà thêm tÏi t°¡i hay tÏi bÙt vào các món súp, thËt, rau hay salad, th­m chí n sÑng cing tÑt.

N¿u tÏi t°¡i làm b¡n khó chËu, b¡n có thà chÍn tÏi chín, tÏi bÙt hay d§u tÏi. TÏi bÙt thñc t¿ là tÏi s¥y khô nghiÁn ß nhiÇt Ù cao, gi£m mùi h¯c nhïng v«n duy trì °ãc tác dång. N¿u b¡n khó chËu bßi mùi tÏi, hãy chÍn lo¡i già ngày; sí dång nhïng ch¥t khí mùi nh° k¹o cao su, hoa qu£ chua.

MÙt sÑ bài thuÑc të tÏi

INCLUDEPICTURE "imgres_files/38raucaitridenh_data/38-caytoi.jpg" \* MERGEFORMAT

à trË c£m, viêm hÍng, sÕ mii, nên dùng cÓn tÏi nhÏ mii ho·c giã tÏi cho ngíi. Cing có thà giã tÏi, Õ cÓn 70 Ù, Ñt cháy rÓi trùm chn xông cho ra mÓ hôi.

Theo ông y, tÏi vË cay, tính ôn, h¡i Ùc, có tác dång thanh nhiÇt, gi£i Ùc, sát trùng, chïa khí h°, tiÃu tiÇn khó, bång §y ch°Ûng, tiêu nhÍt, Ým và h¡ch ß phÕi, t©y u¿.

L°u ý: TÏi kõ m­t (m­t ong, m­t mía).

MÙt sÑ bài thuÑc có vË tÏi:

- TrË c£m l¡nh, ho gà, hen ph¿ qu£n: Giã nát tÏi, xoa ngñc cho nóng lên. Ngày làm 2-3 l§n.

- Ho gà: TÏi 5 cç, bóc vÏ, giã nát, Õ vào 150 ml n°Ûc sôi à nguÙi, ngâm trong 6 ti¿ng, ch¯t l¥y n°Ûc, cho mÙt ít °Ýng tr¯ng (ho·c °Ýng phèn) uÑng 2 l§n trong ngày.

!"qruvwÈÉÊËÌÍÎ ! " # $ % S

"

ôáÕÆáôáÕÆá³áôáÕÆá áôœ‰s'Js+hx7Uhx7U5B*CJ0OJQJ\aJ0phÿ%hx7U5B*CJ0OJQJ\aJ0phÿ+h']ôhé6Ò5B*CJ0OJQJ\aJ0phÿ%hJ|5B*CJ0OJQJ\aJ0phÿhé6Ò%js6h']ôhé6ÒCJOJQJUaJ%jŸh']ôhé6ÒCJOJQJUaJh']ôhé6ÒCJOJQJaJhBvçCJOJQJaJ%jh']ôhé6ÒCJOJQJUaJhé6ÒCJOJQJaJ% B C (

*

F

ø

ú

J 8"<ôÐb

¢ N†', -ýýýîæææáÒÒÒÒÒÒÒÒÒææÒÒÒÒÒ $¤d ¤d[$\$a$gdé6Ògdé6Ò $a$gdé6Ò $¤d ¤d[$\$a$gdé6Òκý"

&

(

*

B

F

H

î

ð

ò

ô

ö

ø

ú

¢ ¤ ¦ DFHìÝÊ'Ê¡•Ý¡‚¡vrÝ\IÝ¡•Ý¡%hé6Ò5B*CJ,OJQJ\aJ,phÿ+h']ôhé6Ò5B*CJ,OJQJ\aJ,phÿhé6Òhé6ÒCJOJQJaJ%jFJh']ôhé6ÒCJOJQJUaJhBvçCJOJQJaJ%jh']ôhé6ÒCJOJQJUaJ+h']ôhé6Ò5B*CJ$OJQJ\aJ$phÿ%hé6Ò5B*CJ$OJQJ\aJ$phÿh']ôhé6ÒCJOJQJaJ%hé6Ò5B*CJ0OJQJ\aJ0phÿHJLNN!r!v!x! """$"&"("*"Œ)¾)À)Â)d*f*h*j*l*n*"KìÙ;¨•Ù‰¾ÙvÙ;cSÙ‰¾Ù@Ù;%jtªh']ôhé6ÒCJOJQJUaJ-hé6ÒB*CJ0OJQJaJ0phî%h']ôhé6ÒB*CJ0OJQJaJ0phî%jk†h']ôhé6ÒCJOJQJUaJhBvçCJOJQJaJ%hé6Ò5B*CJ,OJQJ\aJ,phî+h']ôhé6Ò5B*CJ,OJQJ\aJ,phîh']ôhé6ÒCJOJQJaJhé6ÒCJOJQJaJ%jh']ôhé6ÒCJOJQJUaJ%jÝph']ôhé6ÒCJOJQJUaJ-(-¢ ø N!v!*"R#ø$V%^&"'‚(Œ)À)n*-,N0Ö4ü5p9ò<FAErH"KLðððððèèðððððððèèððððððððððè $a$gdé6Ò $¤d ¤d[$\$a$gdé6Ò"KjKlKnKL LLLLLzeÀeÂeÄebfdfffhfjflfJv¨vF„H„éÚÇ»ÚǨǜچsÇ»ÚÇ'ÇœÚJÚœ+h']ôhé6Ò5B*CJOJQJ\aJphî%jxÛh']ôhé6ÒCJOJQJUaJ%hé6Ò5B*CJ0OJQJ\aJ0phî+h']ôhé6Ò5B*CJ0OJQJ\aJ0phîhé6ÒCJOJQJaJ%jHÅh']ôhé6ÒCJOJQJUaJhBvçCJOJQJaJ%jh']ôhé6ÒCJOJQJUaJh']ôhé6ÒCJOJQJaJ+h']ôhé6Ò5B*CJ$OJQJ\aJ$phîLœMÊM¦N„PBRSÆS:TvTÈT&V¦WÚXZâ["\„]2_'_Æ'ŒaîaÐczeÂelfhððððððððððððððððððððððððèèð $a$gdé6Ò $¤d ¤d[$\$a$gdé6Òh8h.kðln0ojp¤qJvªv,y'{4}\"¦‚H„J„€...f‡ ‰t‹

"ŽnððððððððððððððððááÒÒÒÒÒÒ $¤d ¤d[$\$a$gdBvç $¤d ¤d[$\$a$gdBvç $¤d ¤d[$\$a$gdé6ÒH„J„̄Є҄v...x...z...|...~...ؘ:™Ž™™'™,š.š0š2š4š6šÀ¥Â¥Ä¥ïÜͺ®Íº›ºÍ...rͺ®Íº_ºPÍD®hé6ÒCJOJQJaJh']ôhé6ÒCJOJQJaJ%j' h']ôhBvçCJOJQJUaJ%hBvç5B*CJ0OJQJ\aJ0phÿ+h']ôhBvç5B*CJ0OJQJ\aJ0phÿ%j¾óh']ôhBvçCJOJQJUaJhBvçCJOJQJaJ%jh']ôhBvçCJOJQJUaJh']ôhBvçCJOJQJaJ%h']ôhBvçB*CJ,OJQJaJ,phÿ-hBvçB*CJ,OJQJaJ,phÿn<"‚"ô" -ؘ™6šÂ¥Ä¥ ¦º¦¸¨ ¬2­H®¸¯¨°ª°¬°®°è°'±v³

¶ðððððááÜÜááððððððÜÜÜáÔðð $a$gdBvçgdé6Ò $¤d ¤d[$\$a$gdBvç $¤d ¤d[$\$a$gdBvçÄ¥

¦ ¦¦°¦²¦'¦¶¦¸¦¨°®°æ°è°ê°ˆ±Š±Œ±Ž±±'±°¿²¿æ¿è¿ê¿†ÀˆÀŠÀŒÀŽÀöÍéÚÇ»ÚǨÇÚ¤ŽÚÇ»ÚÇ{ǻڻeÚÇ»ÚÇRÇÚ%j™Nh']ôhBvçCJOJQJUaJ+h']ôhBvç5B*CJ0OJQJ\aJ0phî%j÷8h']ôhBvçCJOJQJUaJ+h']ôhBvç5B*CJ,OJQJ\aJ,phÿhBvç%jn-h']ôhBvçCJOJQJUaJhBvçCJOJQJaJ%jh']ôhBvçCJOJQJUaJh']ôhBvçCJOJQJaJ+h']ôhBvç5B*CJ$OJQJ\aJ$phî

¶¸Bº¢¼²¿è¿ÀÃ4ÄšÉ'ËöÍ&ÎÐÎ

ÐfѲÑêÑ ÒðÓÐðäóõ|ö2÷Bù6úððððááðððððááððððððððððððð $¤d ¤d[$\$a$gdBvç $¤d ¤d[$\$a$gdBvçöÍ$Î&Î(ÎÆÎÈÎÊÎÌÎÎÎðÓð*ÿxÿ~ÿ¨ÿªÿ¬ÿPRTVX Ò Ô Ö Ø ìÝʾÝÊ«ÊÝ©Ý-Ý„ÝʾÝÊqÊÝ[Ý[Ý+h']ôhBvç6B*CJOJQJ]aJphÿf%j8~h']ôhBvçCJOJQJUaJ%h']ôhBvçB*CJ0OJQJaJ0phî"h']ôhBvç6CJOJQJ]aJU%j gh']ôhBvçCJOJQJUaJhBvçCJOJQJaJ%jh']ôhBvçCJOJQJUaJh']ôhBvçCJOJQJaJ%h']ôhBvçB*CJ0OJQJaJ0phÿÿ- Say n¯ng hôn mê: Giã nát tÏi, v¯t l¥y n°Ûc nhÏ vào mii, kích thích niêm m¡c mii cho h¯t h¡i, s½ tÉnh.

- Tng huy¿t áp: L¥y 500 g tÏi, bóc vÏ, cho 50 g muÑi à muÑi d°a. Sau 3 ngày em ra hong khô, cho vào lÍ thçy tinh ngâm vÛi gi¥m n, cho tí °Ýng, ngâm 2-3 ngày là dùng °ãc. Sáng sÛm và tÑi tr°Ûc khi i ngç n 1-2 tép tÏi và uÑng mÙt tí n°Ûc gi¥m ngâm tÏi. n 15 ngày, nghÉ 3 ngày l¡i n ti¿p. Huy¿t áp s½ h¡ xuÑng mÙt cách Õn Ënh. ThuÑc này cing chïa viêm khí qu£n m¡n tính và ho lâu ngày.

- Viêm xoang, viêm mii dË éng: Giã tÏi l¥y n°Ûc cÑt trÙn vÛi d§u vëng, nía nÍ nía kia. Ría mii b±ng n°Ûc muÑi, lau s¡ch, l¥y bông t©m thuÑc nhét vào.

- Viêm, au khÛp: TÏi và lá lÑt un sôi à xông, sau ó ngâm khÛp tay chân au. N¿u au l°ng, §u gÑi thì l¥y khn nhúng n°Ûc thuÑc nóng mà ch°Ým. Ngày làm 2 l§n sáng, tÑi, s½ khÏi.

- Lõ, tiêu ch£y: L¥y 5 cç tÏi lÛn bóc vÏ, s¯c cùng 2 l¡ng cç c£i, l¥y n°Ûc uÑng h±ng ngày.

- Ch£y máu cam: Giã vài tép tÏi ¯p gan bàn chân (të gÑc ngón giïa o xuÑng b±ng 3 Ñt ngón tay giïa cça bÇnh nhân). N¿u ch£y l× mii ph£i, ¯p gan bàn chân trái và ng°ãc l¡i. N¿u ch£y máu c£ 2 l× mii thì ¯p c£ 2 gan bàn chân. H¿t ch£y máu, bÏ tÏi, ría chân s¡ch.

- S°ng vú: Dùng 50-100 g tÏi giã nhÏ, trÙn vÛi bÙt mì, °Ýng Ï, dùng n°Ûc ¥m trÙn Áu ¯p n¡i s°ng, chÉ 1 ngày s½ gi£m.

- Giun ia, giun kim: Giã nhÏ tÏi, tr°Ûc khi i ngç xát vào h­u môn. Ho·c s¯c 25 g tÏi vÛi 1 lít n°Ûc, un sôi 10 phút, ngày uÑng 30 ml. Cing có thà dùng 2 cç tÏi giã nhÏ, hòa vÛi n°Ûc sôi, g¡n l¥y n°Ûc, thåt vào h­u môn ngay lúc giun kim ang chòi ra, r¥t có hiÇu qu£.

Có thà trË các chéng au s°ng khÛp, các bÇnh ái tháo °Ýng, tr), béo phì, bÇnh ß tim m¡ch, ph¿ qu£n, hÇ tiêu hóa... b±ng cách dùng r°ãu tÏi. Cách làm: TÏi khô bóc vÏ 40 g, thái nhÏ, bÏ lÍ, Õ vào 100 ml r°ãu tr¯ng 45 Ù. Sau 10 ngày dùng °ãc. Sáng uÑng 40 giÍt tr°Ûc khi n, tÑi uÑng 40 giÍt tr°Ûc khi i ngç (hòa thêm n°Ûc nguÙi mà uÑng). Ngâm uÑng liên tåc.

L°¡ng y Minh Chánh, Séc Kho» & Ýi SÑng

Cây trâu cÕ chïa bÇnh

INCLUDEPICTURE "imgres_files/38raucaitridenh_data/38-caytrauco.jpg" \* MERGEFORMAT

Lo¡i cây này còn có tên là xÙp, v£y Ñc, bË lÇ, tên khoa hÍc Ficus pumila L. Nó mÍc hoang ß nhiÁu n¡i và °ãc mÙt sÑ gia ình trÓng làm c£nh. Trâu cÕ chïa °ãc nhiÁu bÇnh nh° liÇt d°¡ng, au l°ng, kinh nguyÇt không Áu, ung nhÍt...

Trâu cÕ là lo¡i dây leo, mÍc bò, rÅ bám lên á, bÝ t°Ýng hay cây cÕ thå. Toàn thân có nhña mç tr¯ng. Þ các cành có rÅ bám thì lá nhÏ, không cuÑng, gÑc lá hình tim, nhÏ nh° v£y Ñc nên có tên là cây v£y Ñc. Lá ß các cành nhánh không rÅ bám, mÍc tñ do thì lÛn h¡n, có cuÑng dài, m·t lá ráp. ChÉ ß các cành này mÛi có hoa và qu£. Cây trâu cÕ th°Ýng °ãc trÓng cho bám lên t°Ýng hay cây to à làm c£nh và che mát

BÙ ph­n dùng làm thuÑc là qu£ (gÍi là bË lÇ thñc, l°¡ng ph¥n qu£, v°¡ng b¥t l°u hành), cành mang lá, qu£ non ph¡i khô (bË lÇ l¡c th¡ch ±ng).

Qu£ vË ngÍt, tính mát, có tác dång tráng d°¡ng, cÑ tinh, thông sïa; dùng làm thuÑc bÕ chïa di tinh, liÇt d°¡ng, au l°ng, lõ lâu ngày, kinh nguyÇt không Áu, viêm tinh hoàn, phong th¥p, ung thing, thoát giang (lòi dom), t¯c tia sïa.

Thân và rÅ vË h¡i ¯ng, tính bình, có tác dång ho¡t huy¿t, gi£i Ùc; dùng chïa phong th¥p tê mÏi, sang Ùc ung nhÍt và kinh nguyÇt không Áu. Lá vË h¡i chua chát, tính mát, có tác dång tiêu thing, gi£i Ùc. Dùng chïa viêm khÛp x°¡ng, nhéc mÏi chân tay, ngã, tÕn th°¡ng, mån nhÍt, ngéa lß...

Cách dùng:

- Chïa t¯c tia sïa, s°ng vú, ít sïa: Qu£ trâu cÕ 40 g, bÓ công anh 15 g, lá mua 15 g s¯c uÑng; dùng lá bÓ công anh giã nhÏ, cho ít gi¥m, ch°ng nóng ch°Ým hay ¯p ngoài.

- Chïa au x°¡ng, au mình ß ng°Ýi già, làm thuÑc bÕ, iÁu kinh, giúp tiêu hóa: Qu£ trâu cÕ chín thái nhÏ, n¥u vÛi n°Ûc, lÍc bÏ bã, cô thành cao. Ngày uÑng 5-10 g.

- Chïa di tinh, liÇt d°¡ng: Cành và lá, qu£ trâu cÕ non ph¡i khô 100 g, ­u en 50 g. Xay thô 2 thé và ngâm trong 250 ml r°ãu tr¯ng, ngâm 10 ngày, ngày uÑng 10-30 ml.

TS éc Quang, Séc KhÏe & Ýi SÑng

Chïa bÇnh b±ng cây rau dÁn

INCLUDEPICTURE "imgres_files/38raucaitridenh_data/38-cayrauden.jpg" \* MERGEFORMAT

Rau dÁn có 2 lo¡i: tr¯ng và Ï. Ngoài tác dång làm món n, c£ 2 lo¡i rau này Áu là nhïng vË thuÑc hay. Rau dÁn vË ngÍt, tính l¡nh, không Ùc, giúp dÅ sinh, trË lß môi, lß loét do s¡n n và sát trùng, khí Ùc nÍc ong, r¯n.

Trong ông y, rau dÁn có thà dùng trong các tr°Ýng hãp sau:

- TrË chéng máu nóng sinh ki¿t lõ, lß loét: BÇnh này xu¥t hiÇn do bên trong quá nóng mà sinh ra bË ki¿t lõ, lß loét ho·c bË c£ 2 bÇnh trong cùng mÙt thÝi gian. Dùng rau dÁn Ï luÙc chín tÛi, n c£ n°Ûc l«n cái. M×i ngày n kho£ng 15-20 g, n trong vài ngày là khÏi. N¿u m¯c chéng ho lâu ngày, dai d³ng không khÏi thì bài thuÑc này cing trË °ãc.

- TrË r¯n c¯n: L¥y rau dÁn Ï giã nát, v¯t l¥y kho£ng 1 bát n°Ûc cho uÑng, còn bã ¯p lên v¿t th°¡ng. Khi bË r¯n c¯n, ph£i l­p téc bng ch·t (b±ng dây chun ho·c dây v£i) phía trên v¿t c¯n (phía g§n vÛi tim h¡n) rÓi mÛi dùng thuÑc. Sau ó, ph£i °a ngay ¿n bÇnh viÇn g§n nh¥t.

- Chïa v¿t ong Ñt: N¿u bË ong Ñt (nh¥t là giÑng ong to có Ùc) thì l¥y rau dÁn vò nát, xát c£ vào v¿t Ñt là khÏi.

L°u ý: Không nên n thËt ba ba cùng vÛi rau dÁn vì theo ông y, viÇc 2 thé này k¿t hãp vÛi nhau có thà gây Ùc. G·p tr°Ýng hãp này, c§n uÑng n°Ûc rau muÑng giã ho·c n rau muÑng sÑng à gi£i Ùc.

BS NgÍc Khôi, Séc KhÏe & Ýi SÑng

Cây cÏ ngÍt - b¡n cça bÇnh nhân tiÃu °Ýng

INCLUDEPICTURE "imgres_files/38raucaitridenh_data/38-caycongot.jpg" \* MERGEFORMAT

Trong thiên nhiên có nhiÁu lo¡i cây chéa °Ýng nng l°ãng th¥p, vÛi Ù ngÍt cao g¥p hàng trm l§n °Ýng mía. Chúng °ãc dùng làm ch¥t thay th¿ °Ýng cho nhïng ng°Ýi ph£i kiêng lo¡i thñc ph©m này. CÏ ngÍt (còn gÍi là cÏ m­t, cÏ °Ýng, cúc ngÍt, tr¡ch lan) là mÙt lo¡i cây nh° th¿.

CÏ ngÍt °ãc bi¿t ¿n të nm 1908. Hai nhà khoa hÍc Reseback và Dieterich ã chi¿t xu¥t °ãc glucozit të lá cÏ ngÍt. ¿n nm 1931, Bridel và Lavieille mÛi xác Ënh °ãc glucozit ó chính là steviozit, ch¥t c¡ b£n t¡o nên Ù ngÍt ß lo¡i cây này. Steviozit sau khi thçy phân s½ cho 3 phân tí steviol và isosteviol. Ch¥t steviol ngÍt g¥p 300 l§n °Ýng saccaroza, ít nng l°ãng, không lên men, không bË phân hçy mà h°¡ng vË th¡m ngon, có thà dùng à thay th¿ °Ýng trong ch¿ Ù n kiêng.

·c tính quan trÍng cça các glucozit này là có thà làm ngÍt các lo¡i théc n và Ó uÑng mà không gây Ùc h¡i cho ng°Ýi, không òi hÏi kù thu­t s£n xu¥t phéc t¡p, nng su¥t cao, công nghÇ thu hái ch¿ bi¿n ¡n gi£n. KhÑi l°ãng thân, lá và ch¥t l°ãng cÏ ngÍt ¡t cao nh¥t ß thÝi kó tr°Ûc khi nß hoa, ngh)a là nên thu ho¡ch ß giai o¡n hình thành nå.

CÏ ngÍt có nguÓn gÑc tñ nhiên ß vùng Amambay và Iquacu thuÙc biên giÛi Brazil và Paraguay. Ngày nay, nhiÁu n°Ûc trên th¿ giÛi ã phát triÃn viÇc dùng lo¡i cây này trong Ýi sÑng. Ngay të nhïng nm §u cça th¿ k÷ 20, ng°Ýi dân Paraguay ã bi¿t sí dång cÏ ngÍt nh° mÙt lo¡i n°Ûc gi£i khát. ¿n nhïng nm 70, cÏ ngÍt ã b¯t §u °ãc dùng rÙng rãi ß Nh­t B£n, Trung QuÑc, ài Loan, Hàn QuÑc và nhiÁu n°Ûc ông Nam Á. T¡i ViÇt Nam, të nm 1988, cÏ ngÍt ã °ãc nh­p và trÓng ß nhiÁu vùng nh° Hà Giang, Cao B±ng, Hà Tây, Lâm Óng...

Ch¥t ngÍt chi¿t xu¥t të lá cÏ ngÍt khô °ãc Công ty RSIT ß Canada gÍi là ch¥t ngÍt hoàng gia bßi giá trË tuyÇt vÝi cça nó. ây cing là mÙt công ty có b£n quyÁn vÁ ch¿ t¡o ch¥t ngÍt hoàng gia mà không gây ô nhiÅm môi tr°Ýng, không sí dång hóa ch¥t, sí dång ch¥t trao Õi ion à phân l­p, chi¿t xu¥t và tinh ch¿ các thành ph§n glucozit tñ nhiên cça cây.

CÏ ngÍt cing °ãc dùng nh° mÙt lo¡i trà dành cho nhïng ng°Ýi bË bÇnh tiÃu °Ýng, béo phì ho·c cao huy¿t áp. MÙt thí nghiÇm °ãc ti¿n hành trên 40 bÇnh nhân cao huy¿t áp Ù tuÕi 50, cho th¥y, lo¡i trà này có tác dång lãi tiÃu, ng°Ýi bÇnh th¥y dÅ chËu, ít au §u, huy¿t áp t°¡ng Ñi Õn Ënh.

Trong công nghiÇp thñc ph©m, cÏ ngÍt °ãc dùng à pha ch¿ làm tng Ù ngÍt mà không làm tng nng l°ãng cça thñc ph©m. Ngoài ra, lo¡i cây này còn °ãc dùng trong ch¿ bi¿n mù ph©m, ch³ng h¡n sïa làm m°ãt tóc, kem làm mÁm da. Nó vëa có tác dång nuôi d°áng t¥t c£ các mô, tái t¡o làn da mÛi vëa chÑng nhiÅm khu©n, trë n¥m.

BS Ph¡m ThË Thåc, Séc KhÏe & Ýi SÑng

Cây bÓ công anh làm thuÑc

INCLUDEPICTURE "imgres_files/38raucaitridenh_data/38-boconganh.jpg" \* MERGEFORMAT

Lo¡i cây này còn có tên là rau bÓ cóc, di¿p d¡i, mii mác, rau bao; th°Ýng mÍc hoang ß nhiÁu n¡i. Theo y hÍc cÕ truyÁn, bÓ công anh vË ¯ng ngÍt, tính l¡nh, có tác dång thanh nhiÇt, gi£i Ùc, tiêu thing, chïa các bÇnh mån nhÍt, lß loét, viêm d¡ dày - tá tràng, viêm gan, viêm hÍng..

MÙt sÑ bài thuÑc nam th°Ýng dùng trong dân gian:

- M¯t au s°ng Ï: BÓ công anh 40 g, dành dành 12 g. S¯c uÑng ngày mÙt thang.

- Viêm tuy¿n vú, t¯c tia sïa: BÓ công anh 30-50 g t°¡i, giã nát v¯t l¥y n°Ûc cÑt uÑng, bã ¯p lên vú.

- Mån nhÍt: BÓ công anh 40 g, bèo cái 50 g, sài ¥t 20 g. S¯c uÑng ngày mÙt thang.

- Viêm hÍng: BÓ công anh 40 g, kim ngân hoa 20 g, cam th£o nam 10 g. S¯c uÑng ngày mÙt thang.

- Viêm loét d¡ dày, tá tràng: BÓ công anh 40 g, lá khôi, nghÇ vàng 20 g, mai mñc 10 g, cam th£o 5 g. S¯c uÑng ngày mÙt thang.

- Viêm phÕi, ph¿ qu£n: BÓ công anh 40 g, vÏ rÅ dâu 20 g, h¡t tía tô 10 g, kim ngân hoa 20 g, cam th£o nam 10 g. S¯c uÑng ngày mÙt thang.

- Viêm gan virus: BÓ công anh 30 g, nhân tr§n 20 g, chó » rng c°a (kiÁm v°Ýn) 20 g, rau má 30 g, cam th£o nam 20g. S¯c uÑng ngày mÙt thang.

BS Anh Minh, Séc KhÏe & Ýi SÑng

VË thuÑc të cây mía

INCLUDEPICTURE "imgres_files/38raucaitridenh_data/38-caymia.jpg" \* MERGEFORMAT

à chïa nét n» chân, l¥y ngÍn mía và bèo cái m×i thé kho£ng 100 g, giã nát, thêm vào mÙt bát n°Ûc tiÃu (tr» em càng tÑt), n¥u sôi. à n°Ûc ¥m rÓi ngâm ch× nét n» kho£ng 30 phút.

N°Ûc mía vË ngÍt mát, tính bình, có tác dång thanh nhiÇt, gi£i khát, gi£i Ùc, tiêu Ým, chÑng nôn mía, chïa sÑt, tiÃu tiÇn n°Ûc Ï và r¥t bÕ d°áng. MÙt sÑ bài thuÑc cå thÃ:

- Chïa chín mé: L¥y lõi tr¯ng ß ngÍn cây mía giã nát, trÙn vÛi lòng tr¯ng tréng gà rÓi ¯p và bng l¡i.

- Chïa ngÙ Ùc: Thân mía 80 g, thåc Ëa, ý d), cam th£o b¯c m×i thé 30 g, lá tre, kim ngân, rÅ cÏ tranh, rÅ ng°u t¥t m×i thé 20 g. Cho vào 1 lít n°Ûc, n¥u sôi rÓi un lía nhÏ 15-20 phút, uÑng nóng ho·c à nguÙi tùy theo sß thích m×i ng°Ýi. Cing có thà chïa ngÙ Ùc b±ng cách l¥y thân cây mía giã nát cùng vÛi rÅ cÏ tranh, ép l¥y n°Ûc un sôi trÙn vÛi n°Ûc dëa mà uÑng.

- Chïa khí h°: Lá cây mía tím 30 g, lá huy¿t då 30 g, hoa mò Ï 20 g, rÅ mò tr¯ng 80 g. T¥t c£ các vË trên thái nhÏ, sao vàng rÓi s¯c lên uÑng hàng ngày.

- Làm thuÑc an thai: M§m mía 30 g, cç gai 30 g, ích m«u 20 g, cç g¥u 80 g, sa nhân 2 g. T¥t c£ các vË thái nhÏ, ph¡i khô s¯c vÛi 400 ml n°Ûc, còn 100 ml uÑng trong ngày, chia làm 2 l§n.

L°u ý: Trong bïa n có cua thì không nên n m­t mía, dÅ sinh Ùc.

BS NguyÅn Bích, Séc KhÏe & Ýi SÑng

Rau hÍ c£i chÑng ung th° ruÙt k¿t

INCLUDEPICTURE "imgres_files/38raucaitridenh_data/38-raucai.jpg" \* MERGEFORMAT

ChÉ c§n n 2-3 bïa các lo¡i rau c£i m×i tu§n, b¡n có thà an tâm tránh xa cn bÇnh ung th° ruÙt k¿t. Nguyên nhân là vì trong quá trình ch¿ bi¿n, nhïng lo¡i rau này s£n sinh mÙt ch¥t ·c biÇt gÍi t¯t là AITC, có kh£ nng tiêu diÇt t¿ bào ung th°.

AITC thñc ch¥t là mÙt s£n ph©m cça quá trình phá vá hãp ch¥t sinigrin trong các lo¡i rau hÍ c£i nh° mù t¡c, b¯p c£i, súp l¡, cç c£i Thuõ iÃn, c£i xon, wassabi... AITC xu¥t hiÇn khi c¯t, ch¿ bi¿n và tiêu hóa rau. Theo các chuyên gia ¿n të ViÇn nghiên céu Thñc ph©m Anh, ngoài kh£ nng tiêu diÇt các t¿ bào ung th° ruÙt k¿t, AITC còn có thà ngn ch·n sñ xâm l¥n cça khÑi u.

K¿t qu£ nghiên céu °ãc tuyên bÑ úng vào thÝi iÃm Quù Ung th° Th¿ giÛi (WCRF) thông báo k¿ ho¡ch triÃn khai mÙt nghiên céu quy mô nh¥t të tr°Ûc tÛi nay vÁ ch¿ Ù dinh d°áng và cn bÇnh ung th°. Trong ó, các nhà khoa hÍc trên toàn c§u s½ °ãc giao nhiÇm vå tìm hiÃu h¡n 10.000 công trình liên quan, nh±m thi¿t l­p mÙt h°Ûng d«n tÕng hãp, cå thà và áng tin c­y vÁ lo¡i thñc ph©m nào con ng°Ýi c§n n à chÑng ung th°. Nghiên céu dñ ki¿n s½ °ãc công bÑ vào nm 2006.

Cho ¿n thÝi iÃm này, nÙi dung nghiên céu ã °ãc phân bÕ vÁ mÙt sÑ viÇn nghiên céu và ¡i hÍc, trong ó các ¡i hÍc ß Leeds và Bristol (Anh) s½ chËu trách nhiÇm Ñi chi¿u thông tin vÁ các lo¡i ung th° tuy¿n tuõ, d¡ dày, bàng quang, tuy¿n tiÁn liÇt và th­n. Þ Mù, ¡i hÍc bang Pennsylvania s½ tìm hiÃu sâu vÁ ung th° miÇng và vòm hÍng, ¡i hÍc Johns Hopkins s½ t­p trung nghiên céu vÁ ung th° phÕi và hÍng trên, Tr°Ýng Kaiser Permanente s½ nh­n Á tài vÁ ung th° tí cung. T¡i Hà Lan s½ là ung th° ruÙt k¿t, trñc tràng, gan và túi m­t; còn ViÇn Ung th° Italy s½ tìm hiÃu ung th° vú, buÓng tréng và cÕ tí cung.

Giáo s° Martin Wiseman, giám Ñc dñ án và cÑ v¥n khoa hÍc - y t¿ cça WCRF, cho bi¿t: "B¥t cé khi nào xu¥t hiÇn mÙt nghiên céu mÛi liên quan ¿n dinh d°áng và ung th°, chúng s½ ho·c là Ñi l­p, ho·c là phéc t¡p hóa các k¿t qu£ tr°Ûc ó. H­u qu£ là ng°Ýi dân r¥t dÅ bË rÑi, nh§m l«n, th­m chí ho£ng lo¡n. ó là lý do vì sao c§n ph£i ti¿n hành mÙt công trình nghiên céu tÕng hãp, nh±m cung c¥p nhïng lÝi khuyên áng tin c­y nh¥t dña trên c¡ sß khoa hÍc. Nó s½ làm sáng tÏ nhïng quan niÇm sai l§m và gi£i to£ mÍi nghi ngÝ vÁ dinh d°áng và cn bÇnh ung th° të tr°Ûc tÛi nay".

ChuÑi s½ gi£m stress?

INCLUDEPICTURE "imgres_files/38raucaitridenh_data/38-traichuoi.jpg" \* MERGEFORMAT

B¡n không g§y và Ñm au, song §u hay bË choáng váng, ng°Ýi luôn mÏi mÇt, uà o£i và bÓn chÓn. ó là nhïng biÃu hiÇn thông th°Ýng nh¥t cça chéng bÇnh stress trong cuÙc sÑng hiÇn ¡i.

Th§n kinh cng th³ng c§n °ãc chm sóc và tng c°Ýng bÓi bÕ. Có r¥t nhiÁu lo¡i thñc ph©m h× trã cho th§n kinh nh°ng không gây béo. Vì v­y, viÇc lña chÍn úng lo¡i và úng liÁu l°ãng là bí quy¿t giúp tinh th§n luôn s£ng khoái.

Thñc ¡n hoàn thiÇn

n ç bïa và ç ch¥t là y¿u tÑ §u tiên c§n l°u ý. Trong bïa n c§n có ç rau, ngi cÑc và hoa qu£. Nhóm vitamin B và carbohydrate trong ngi cÑc s½ giúp c¡ thà s£n xu¥t ç l°ãng °Ýng glucose, £m b£o cho c¡ thà không bË h¡ °Ýng huy¿t - nguyên nhân sÑ mÙt gây bÓn chÓn và cáu g¯t.

Ñi vÛi th§n kinh y¿u...

BÙt mó là d°áng ch¥t an toàn nh¥t. Ng°Ýi có th§n kinh y¿u n thêm bánh mó ho·c các lo¡i bánh quy trong ngày. Nên l°u ý ¿n nhïng lo¡i rau qu£ chéa nhiÁu vitamin và k½m có tác dång bÓi bÕ não nh° qu£ b¡, hÓng Ï và xoài, chuÑi ... Thói quen uÑng Áu ·n chè hà thç ô cing giúp tng c°Ýng séc khÏe th§n kinh.

UÑng nhiÁu n°Ûc

UÑng n°Ûc lÍc vào b¥t cé lúc nào có thÃ. CÑ g¯ng ti¿p nh­n 2-3 lít n°Ûc mÙt ngày. C§n lo¡i bÏ thói quen uÑng các ch¥t Ùc h¡i nh° cà phê, r°ãu, chè en.

Làm nóng c§u chì nng l°ãng...

B±ng nhïng thñc ¡n sau:

- N¥u cháo g¡o t» vÛi sïa 2 l§n/tu§n.

- Salát hoa qu£ gÓm chuÑi, déa.

- Bïa phå nên n l¡c rang, h¡t iÁu, h¡t d».

N°Ûc sinh tÑ: 1 qu£ chuÑi, 1 thìa n°Ûc cÑt chanh t°¡i, 1 thìa l¡c rang bóc vÏ, 1 thìa m­t ong, 150 mg sïa t°¡i. T¥t c£ cho vào xay nhuyÅn, uÑng không ho·c kèm vÛi á bào. Trong n°Ûc sinh tÑ này, vitamin B6 të chuÑi và m­t ong s½ tng c°Ýng nng l°ãng, sïa giàu canxi và l¡c mang l¡i lecithin. T¥t c£ Áu r¥t có lãi cho ho¡t Ùng cça não bÙ.

Cây s¯n dây chïa bÇnh

INCLUDEPICTURE "imgres_files/38raucaitridenh_data/38-sanday.jpg" \* MERGEFORMAT

Cç s¯n dây (ông y gÍi là cát cn) vË ngÍt cay, tính bình, có tác dång gi£i Ùc, th£i nhiÇt. Nó °ãc dùng chïa sÑt, nhiÇt ß miÇng, nhéc §u do sÑt, khát n°Ûc, i lõ ra máu. Ngày dùng 8-20 g d°Ûi d¡ng thuÑc s¯c.

MÙt sÑ ¡n thuÑc có cç s¯n dây:

- Chïa c£m m¡o sÑt cao: Cç s¯n dây 8 g, ma hoàng 5 g, qu¿ chi 4 g, ¡i táo 5 g, th°ãc d°ãc 4 g, sinh kh°¡ng 5 g, cam th£o 4 g, n°Ûc 600 ml, s¯c còn 200 ml, chia 3 l§n uÑng trong ngày.

- BÙt r¯c nhïng n¡i mÓ hôi ©m ngéa: BÙt s¯n dây 5 g, thiên hoa ph¥n 5 g, hòa th¡ch 20 g, trÙn Áu, tán nhÏ, r¯c nhïng n¡i ©m ngéa.

- Chïa tr» sÑt: Cç s¯n dây 20 g, thêm 200 ml n°Ûc s¯c còn 100 ml, cho tr» uÑng trong ngày.

- Chïa r¯n c¯n: Khi bË r¯n Ùc c¯n, l¥y lá s¯n dây t°¡i giã v¯t l¥y n°Ûc uÑng, bã ¯p lên v¿t r¯n c¯n.

BS Ngô Tr°Ýng Giang, Séc Kho» & Ýi SÑng

Tác dång chïa bÇnh cça rau muÑng

INCLUDEPICTURE "imgres_files/38raucaitridenh_data/38-raumuong.jpg" \* MERGEFORMAT

Rau muÑng có thà th£i trë cholesterol máu và chÑng tng huy¿t áp. Vì v­y, nhïng ng°Ýi bË chéng huy¿t áp cao, cholesterol máu cao, c¡ thà g§y khô nên n nhiÁu lo¡i rau này.

Theo ông y, rau muÑng vË ngÍt nh¡t, tính mát, có tác dång gi£i Ùc, thông ¡i tiÃu tiÇn, chïa táo bón, ái r¯t. Dân gian dùng rau muÑng à phòng và chïa mÙt sÑ chéng bÇnh th°Ýng g·p:

- Làm m¥t tác dång cça nhïng thuÑc ã uÑng, gi£i Ùc: Rau muÑng ría s¡ch giã nát, v¯t l¥y n°Ûc uÑng.

- Chïa v¿t th°¡ng, v¿t mÕ sâu rÙng: n rau muÑng h±ng ngày kích thích sinh da chóng §y miÇng (nhïng tr°Ýng hãp có c¡ Ëa s¹o lÓi không nên dùng trong thÝi gian ch°a liÁn s¹o).

- Gi£m °Ýng máu: BÇnh nhân tiÃu °Ýng nên dùng rau muÑng th°Ýng xuyên.

- Chïa dË éng bÙi nhiÅm ngoài da: Rau muÑng t°¡i mÙt n¯m ría s¡ch, un sôi kù, Ã vëa ¥m, ría ch× th°¡ng tÕn. Ho·c: Rau muÑng 30 g, râu ngô 15 g, mã th§y (cç nn) 10 cç. S¯c uÑng h±ng ngày ¿n khi khÏi.

BS L°u M¡nh Hùng, Séc Kho» & Ýi SÑng

Hành ta, hành tây - thuÑc quý cça mÍi nhà

INCLUDEPICTURE "imgres_files/38raucaitridenh_data/38-hanhtay.jpg" \* MERGEFORMAT

à rút kim, gai n±m trong v¿t th°¡ng, l¥y hành ta 5 ph§n, muÑi 1 ph§n giã nát, ¯p vào v¿t th°¡ng rÓi dán bng dính, à qua êm; gai, kim s½ ra. Còn à uÕi mu×i, nên c¯t ôi vài cç hành tây ·t vào gi°Ýng, mu×i s½ không dám bén m£ng ¿n.

Các nhà d°ãc hÍc cho bi¿t, hành chéa ch¥t kháng sinh alixin, có kh£ nng diÇt khu©n r¥t m¡nh. Trong hành tây còn có ch¥t phytonxit là lo¡i kháng sinh m¡nh. Theo ông y, hành ta vË cay, tính bình, không Ùc, có kh£ nng gi£i c£m, ho¡t huy¿t, dùng làm thuÑc ra mÓ hôi, lãi tiÃu, sát trùng, chïa au rng, sÑt c£m, nhéc §u, m·t phù thing, làm an thai, sáng m¯t, lãi ngi t¡ng. Hành còn kích thích th§n kinh, làm tng bài ti¿t dËch tiêu hóa, phòng ngëa ký sinh trùng °Ýng ruÙt, trË tê th¥p. Dùng ngoài chïa m°ng mç. N°Ûc hành nhÏ mii giúp chïa ng¡t mii c¥p tính, m¡n tính, viêm niêm m¡c mii.

Hành tây còn dùng chïa ho, trë Ým, kích thích ti¿t mÓ hôi, lãi tiÃu, chÑng phù thing, trË bÇnh cÕ ch°Ûng, tiÃu °Ýng, giúp ngç ngon, làm tiêu nhanh các ch¥t bÙt, trë giun ia, trë ho, chÑng béo phì, x¡ céng Ùng m¡ch, kích dåc, chÑng mu×i, d)n. Dùng ngoài trË áp xe, chín mé, mån nhÍt, chân nét n», mån cóc, au nía §u, au dây th§n kinh ngo¡i biên. Hành sÑng có tác dång m¡nh h¡n.

Các bài thuÑc có hành:

- C£m cúm, nhéc §u: L¥y hành ta 6-8 cç, gëng sÑng 10 g, x¯t mÏng, Õ vào 1 cÑc n°Ûc sôi, xông miÇng mii m×i ngày 2-3 l§n. Óng thÝi, nên s¯c n°Ûc gëng và hành à uÑng (1 ly giïa bïa n và 1 ly tr°Ûc khi i ngç).

- Ùng thai: Hành ta t°¡i 60 g, s¯c uÑng d§n ¿n khi yên thai thì thôi.

- Nhau thai không ra: Dùng 4-5 cç hành ta, nhai nuÑt.

- Tng huy¿t áp: Hành tây 2-3 cç x¯t lát, trÙn °Ýng n, ho·c n¥u n°Ûc uÑng th°Ýng xuyên. UÑng 4-5 l§n, huy¿t áp s½ h¡.

- TrË phong th¥p: 3 cç hành tây x¯t lát, Õ 1 lít n°Ûc, un 10-15 phút. Ngày uÑng 2 ly vào sáng và tÑi lúc bång ói.

- Tiêu ch£y: VÏ låa hành tây 1 n¯m. un n°Ûc uÑng trong ngày.

- T¯c ruÙt do giun ia: Lá hành t°¡i 30 g giã nát, trÙn vÛi 30 g d§u vëng (d§u mè). UÑng ngày 2-3 l§n.

L°¡ng y Minh Chánh, Séc Kho» & Ýi SÑng

Các bài thuÑc të cây Õi

INCLUDEPICTURE "imgres_files/38raucaitridenh_data/38-cayoi.jpg" \* MERGEFORMAT

Các bÇnh nhân tiÃu °Ýng có thà l¥y qu£ Õi 250 g ría s¡ch, thái mi¿ng, dùng máy ép l¥y n°Ûc, chia uÑng 2 l§n trong ngày; ho·c dùng lá Õi khô 15-30 g s¯c uÑng m×i ngày.

Ôi có tên khoa hÍc là Psidium guajava L., dân gian còn gÍi là phan th¡ch lñu, thu qu£, phan nh«m, b¡t tí, lãm b¡t, phan qu÷ tí... Các nghiên céu d°ãc lý cho th¥y, dËch chi¿t të các bÙ ph­n cça cây Õi Áu có kh£ nng kháng khu©n, làm sn se niêm m¡c và c§m i lÏng.

Theo d°ãc hÍc cÕ truyÁn, lá Õi vË ¯ng, tính ¥m, có công dång tiêu thing, gi£i Ùc, chÉ huy¿t. Qu£ Õi vË ngÍt h¡i chua, tính ¥m, có công dång kiÇn vË, cÑ tràng. Các bÙ ph­n cça cây Õi th°Ýng °ãc dùng à chïa nhïng bÇnh nh° ti¿t t£ (i lÏng), cíu lõ (lõ m¡n tính), viêm d¡ dày ruÙt c¥p và m¡n tính, sang th°¡ng xu¥t huy¿t, tiêu khát (tiÃu °Ýng), bng huy¿t...

MÙt sÑ bài thuÑc cå thÃ:

1. Viêm d¡ dày - ruÙt c¥p và m¡n tính:

- Lá Õi non s¥y khô, tán bÙt, uÑng m×i l§n 6 g, m×i ngày 2 l§n.

- Lá Õi 1 n¯m, gëng t°¡i 6-9 g, muÑi n mÙt ít, t¥t c£ vò nát, sao chín rÓi s¯c uÑng.

- Qu£ Õi, xích Ëa lãi và qu÷ châm th£o, m×i thé të 9-15 g, s¯c uÑng.

2. Lõ m¡n tính:

- Qu£ Õi khô 2-3 qu£, thái phi¿n, s¯c uÑng.

- Lá Õi t°¡i 30-60 g s¯c uÑng.

3. Tr» em tiêu hóa không tÑt:

- Lá Õi 30 g, hÓng cn th£o (tây th£o) 30 g, hÓng trà 10-12 g, g¡o t» sao th¡m 15-30 g, s¯c vÛi 1.000 ml n°Ûc, cô l¡i còn 500 ml, cho thêm mÙt chút °Ýng tr¯ng và muÑi n, uÑng m×i ngày. Tr» 1-6 tháng tuÕi chÉ uÑng m×i ngày 250 ml.

4. Tiêu ch£y:

- Búp Õi ho·c vÏ dÙp Õi 20 g, búp vÑi 12 g, búp ho·c nå sim 12 g, búp chè 12 g, gëng t°¡i 12 g, rÑn chuÑi tiêu 20 g, h¡t cau già 12 g, s¯c ·c uÑng.

- Búp Õi 12 g, vÏ dÙp Õi 8 g, gëng t°¡i 2 g, tô mÙc 8 g, s¯c vÛi 200 ml n°Ûc, cô còn 100 ml. Tr» 2-5 tuÕi m×i l§n uÑng 5-10 ml, cách 2 giÝ uÑng 1 l§n. Ng°Ýi lÛn m×i l§n uÑng 20-30 ml, m×i ngày 2-3 l§n.

- VÛi tiêu ch£y do l¡nh, dùng búp Õi sao 12 g, gëng t°¡i 8 g n°Ûng cháy vÏ, hai thé s¯c cùng 500 ml n°Ûc, cô còn 200 ml, chia uÑng 2 l§n trong ngày. Ho·c: Búp Õi hay lá Õi non 20 g, vÏ quýt khô 10 g, gëng t°¡i 10 g n°Ûng chín, s¯c vÛi 1 bát n°Ûc, cô còn nía bát, uÑng nóng. Cing có thà l¥y búp Õi 60 g, nå sim 8 g, riÁng 20 g, ba thé s¥y khô, tán bÙt, m×i ngày uÑng 3 l§n, m×i l§n 5 g vÛi n°Ûc ¥m.

- VÛi tiêu ch£y do nóng (th¥p nhiÇt), dùng vÏ dÙp Õi 20 g sao vàng, lá chè t°¡i 15 g sao vàng, nå sim 10 g, tr§n bì 10 g, cç s¯n dây 10 g sao vàng, t¥t c£ tán bÙt, ng°Ýi lÛn m×i l§n uÑng 10 g, tr» em uÑng b±ng nía liÁu ng°Ýi lÛn. Ho·c: VÏ dÙp Õi sao vàng 20 g, vÏ duÑi sao vàng 20 g, vÏ quýt sao vàng 20 g, bông mã Á sao vàng 20 g, s¯c ·c uÑng nóng. Cing có thà l¥y bÙt vÏ dÙp Õi 8 ph§n, bÙt g¡ch non 2 ph§n, trÙn Áu, luyÇn thành viên, m×i l§n uÑng 10 g, m×i ngày 2 l§n.

- VÛi tiêu ch£y do công nng tó vË h° y¿u, dùng lá ho·c búp Õi non 20 g, gëng t°¡i n°Ûng cháy 10 g, ng£i céu khô 40 g, s¯c cùng 3 bát n°Ûc, cô còn 1 bát, chia uÑng vài l§n trong ngày.

- VÛi tr» em i lÏng, dùng lá Õi t°¡i 30 g, rau di¿p cá 30 g, xa tiÁn th£o 30 g, s¯c kù l¥y 60 ml, tr» d°Ûi 1 tuÕi uÑng m×i l§n 10-15 ml, tr» 1-2 tuÕi uÑng 15-20 ml, m×i ngày 3 l§n.

5. Bng huy¿t: Qu£ Õi khô sao cháy tÓn tính, tán bÙt, m×i ngày uÑng 2 l§n, m×i l§n 9 g pha vÛi n°Ûc ¥m.

6. au rng: VÏ rÅ cây Õi s¯c vÛi d¥m chua, ng­m nhiÁu l§n trong ngày.

7. Thoát giang (sa trñc tràng): Lá Õi t°¡i l°ãng vëa ç, s¯c kù l¥y n°Ûc ngâm ría h­u môn. Có thà k¿t hãp dùng qu£ Õi khô s¯c uÑng.

8. Mån nhÍt mÛi phát: Lá Õi non và lá ào l°ãng vëa ç, ría s¡ch, giã nát rÓi ¯p lên vùng tÕn th°¡ng.

L°u ý: Không dùng Õi cho nhïng ng°Ýi ang bË táo bón.

ThS Hoàng Khánh Toàn, Séc Kho» & Ýi SÑng

Cây h°Ûng d°¡ng - vË thuÑc quý

INCLUDEPICTURE "imgres_files/38raucaitridenh_data/38-hoahuongduong.jpg" \* MERGEFORMAT

à chïa cao huy¿t áp, có thà dùng lá h°Ûng d°¡ng khô 30 g (ho·c 60 g lá t°¡i), thÕ ng°u t¥t 30 g, s¯c n°Ûc uÑng thay trà trong ngày. Còn vÛi chéng ù tai, m×i ngày nên dùng vÏ h¡t h°Ûng d°¡ng 15 g, s¯c l¥y n°Ûc uÑng.

H°Ûng d°¡ng còn °ãc gÍi là h°Ûng d°¡ng quó tí, thiên quó tí, quó tí, quó hoa tí; tên khoa hÍc Helianthus annuus L. Các thí nghiÇm trên Ùng v­t cho th¥y, ch¥t phosphatide trong h¡t h°Ûng d°¡ng có tác dång dñ phòng các chéng cao má máu c¥p và tng cholesterol máu m¡n tính. Ch¥t axit Linolenic trong h¡t h°Ûng d°¡ng có tác dång chÑng hình thành huy¿t khÑi Ñi vÛi chuÙt thí nghiÇm.

Theo ông y, toàn bÙ cây h°Ûng d°¡ng Áu có thà dùng làm thuÑc:

- H¡t: VË ngÍt, tính bình, không Ùc, dùng chïa tinh th§n u¥t éc, th§n kinh suy nh°ãc, chán n, au §u do suy nh°ãc, i lõ ra máu, sßi không mÍc °ãc.

- VÏ h¡t: Chïa tai ù.

- Hoa: Có tác dång trë phong, sáng m¯t, dùng chïa §u choáng váng, m·t s°ng phù, thúc sinh cho phå nï.

- Khay h¡t: Chïa au §u, m¯t hoa, au rng, au d¡ dày và bång, phå nï thÑng kinh, s°ng au lß loét.

- Lá: Tng c°Ýng tiêu hóa và chïa cao huy¿t áp.

- Lõi thân cành: Chïa tiÃu tiÇn xu¥t huy¿t, sÏi °Ýng ti¿t niÇu, tiÃu tiÇn khó.

- RÅ: Chïa au téc ngñc, s°Ýn và vùng th°ãng vË, thông ¡i tiÃu tiÇn, mån nhÍt lß loét ch£y n°Ûc vàng.

MÙt sÑ bài thuÑc:

- Ho gà: Dùng lõi thân và cành cây h°Ûng d°¡ng 15-30 g, giã nát, hãm n°Ûc sôi, thêm °Ýng tr¯ng và uÑng trong ngày.

- Th°ãng vË au téc do n không tiêu: Dùng rÅ cây hoa h°Ûng d°¡ng, h¡t mùi, tiÃu hÓi h°¡ng m×i vË 6-10 g, s¯c n°Ûc uÑng.

- Ki¿t lõ ¡i tiÇn xu¥t huy¿t: Dùng h¡t h°Ûng d°¡ng (ã bóc vÏ) 30 g, hãm vÛi n°Ûc sôi trong 1 ti¿ng, pha thêm chút °Ýng phèn uÑng trong ngày.

- ¡i tiÇn không thông: Dùng rÅ cây hoa h°Ûng d°¡ng giã nát, v¯t l¥y n°Ûc cÑt, hòa thêm chút m­t ong uÑng. M×i l§n uÑng 15-30 g, ngày uÑng 2-3 l§n.

- Chïa tiÃu nhÏ giÍt, d°¡ng v­t au buÑt: Dùng rÅ cây hoa h°Ûng d°¡ng t°¡i 30 g s¯c vÛi n°Ûc uÑng (chÉ un sôi mÙt vài phút, không n¥u quá lâu s½ m¥t tác dång). Ho·c dùng lõi thân và cành cây h°Ûng d°¡ng 15 g, s¯c n°Ûc uÑng m×i ngày 1 thang, dùng liên tåc trong nhiÁu ngày.

- Tinh hoàn s°ng au: Dùng rÅ cây hoa h°Ûng d°¡ng 30 g, s¯c vÛi °Ýng Ï uÑng.

- SÏi th­n, sÏi °Ýng ti¿t niÇu: Dùng lõi thân cành cây h°Ûng d°¡ng mÙt o¡n dài 1 mét, c¯t ng¯n, s¯c n°Ûc uÑng m×i ngày 1 thang, dùng liên tåc trong mÙt tu§n.

- au bång kinh: Dùng khay h¡t h°Ûng d°¡ng 30-60 g, s¯c l¥y n°Ûc, hòa thêm °Ýng Ï uÑng trong ngày.

- Viêm tuy¿n vú: Dùng khay h¡t h°Ûng d°¡ng bÏ h¿t h¡t, thái nhÏ, sao vàng, tán thành bÙt mËn. Ngày uÑng 3 l§n, m×i l§n 9-15 g, hòa vÛi r°ãu ho·c n°Ûc sôi, sau khi uÑng l§n thé nh¥t n¿u ra mÓ hôi thì mÛi có k¿t qu£ (Trung d°ãc ¡i të iÃn).

- Ung nhÍt s°ng t¥y, lß loét: Dùng khay h¡t thiêu tÓn tính, nghiÁn thành bÙt mËn, hòa vÛi d§u vëng bôi vào ch× bË bÇnh.

- Ngo¡i th°¡ng xu¥t huy¿t: Dùng lõi thân và cành cây h°Ûng d°¡ng giã nát, ¯p vào ch× ch£y máu.

- au rng: Hoa h°Ûng d°¡ng ph¡i ho·c s¥y khô, nhÓi vào t©u thuÑc lá ho·c nõ i¿u cày, hút nh° thuÑc lá ho·c thuÑc lào. Ho·c: Dùng khay h¡t h°Ûng d°¡ng, rÅ câu k÷ tí m×i thé 10-15 g, luÙc vÛi tréng gà, n tréng gà và uÑng n°Ûc thuÑc.