Câu 6: Phân tích khái niệm dân chủ và bản chất của nền dân chủ XHCN? Liên hệ với quá trình xây dựng nền Dân chủ XHCN ở nước ta?

Khái niệm lịch sử của vấn đề dân chủ

Từ thời Hy Lạp cổ đại, dân chủ được đề đạt trong việc "cử ra và phế bỏ người đứng đầu" là do quyền và sức lực của dân. Đó là việc công bố chính thức. Nguyên tắc thiểu số phục tùng đa số, thừa nhận quyền tự do và bình đẳng của nhân dân, nhân dân là cội nguồn của quyền lực.

Khi Nhà nước chủ nô đầu tiên xuất hiện ở Hy Lạp "dân chủ" mới chính thức được sử dụng. Dân chủ là quyền lực của dân. Nhưng khái niệm dân chủ: giai cấp chủ nô, tăng lữ, thương gia một số người tự do còn nô lệ không được coi là dân.

Dưới chế độ phong kiến: Địa chủ phong kiến nắm quyền lực xã hội thực hiện cưỡng bức phi kinh tế, chiếm đoạt ruộng đất đối với nông dân.

Dân chủ tư sản có bước phát triển mới trong lịch sử nhưng quyền lực thực sự không phải của nhân dân lao động mà thuộc về gia cấp tư sản.

Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 mở ra một thời đại mới: Giành lại quyền lực thực sự của dân - tức là dân chủ thực sự và lập ra nền dân chủ xã hội chủ nghĩa để thực hiện quyền lực của nhân dân.

Tóm lại, nhân loại có nhu cầu về dân chủ và thực thi quyền lực của dân, nhưng dân là ai? Do bản chất chế độ xã hội quy định.

Quan niệm của chủ nghĩa Mác - Lênin về dân chủ

Thứ nhất, chủ nghĩa Mác kế thừa và khẳng định: dân chủ là nhu cầu khách quan của nhân dân lao động, dân chủ là quyền lực của nhân dân.

Thứ hai, khi có giai cấp, Nhà nước xuất hiện dân chủ chủ yếu thực hiện bằng Nhà nước thì không có dân chủ chung chung phi giai cấp mà dân chủ thể hiện bản chất của giai cấp thống trị.

Thứ ba, từ khi có Nhà nước dân chủ, thì dân chủ còn có ý nghĩa là một hình thức Nhà nước thì quyền lực thuộc về nhân dân, còn dân là ai thì do quy định của giai cấp thống trị, lúc này dân chủ gắn liền với một hệ thống chuyên chính của giai cấp thống trị xã hội.

Thứ tư, với một chế độ dân chủ và nhà nước tương ứng, mọi lĩnh vực của đời sống xã hội đều bị chi phối bởi giai cấp cầm quyền.

2.Liên hệ với quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội của nước ta hiện nay:

Cải cách nhà nước trong quá trình đổi mới hệ thống chính trị ở VN hiện nay

*Đổi mới hệ thống chính trị ở VN hiện nay: thực chất là XD và từng bước hoàn thiện nền dân chủ XHCN đảm bảo quyền lực thuộc về nhân dân. Hệ thông chính trị ở VN hiện nay bao gồm: ĐCSVN, nhà nước CHXHCNVN, mặt trận tổ quốc VN và các đoàn thể. Trong quá trình XD CNXH hệ thống chính trị ở VN đã tạo ra nhiề thành tựu quan trọng. xuất phát từ yêu cầu của sự nghiệp đổi mới, từ những hạn chế của hệ thống chính trị, trong điều kiện hiện nay phải đổi mới hệ thống chính trị ở nước ta

Nội dung cụ thể:

- xây dựng và chỉnh đốn ĐCSVN: nhằm giữ vững và nâng cao vai trò, năng lực, hiệu quả và uy tín của đảng là lãnh đạo XH trên mọi lĩnh vực. Phương thức lãnh đạo của đảng: bằng chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng HCM, bằng đường lối, chủ trương, chiến lược và phương pháp của cách mạng. sau khi có đường lối đảng sẽ giáo dục tuyên truyền trong quần chũng nhân dân, tổ chức kiểm tra...do vậy đảng phải tự chỉnh đốn, đổi mới, trước hết là đổi mới lý luận, thực hiện tốt các nguyên tắc sinh hoạt của đảng.

- cải cách nhà nước: xuất phát từ vị trí vai trò của nhà nước, là trụ cột, công cụ chủ yếu vững mạnh để thực hiện quyền lực của ND. Đại hội Đảng lần thứ IX đã chỉ rõ phương hướng chung là XD nhà nước pháp quyền XHCN, dưới sự lãnh đạo của ĐCSVN

+ với quốc hội: cơ quan quyền lực cao nhất của nước ta khẳng định quyền lực nhà nước là thống nhất đó là quyền lực của ND

+ Với chính phủ và hệ thống cơ quan hành pháp...tập trung vào 3 vấn đề là cải cách hệ thể chế hành chính, cải cách bộ mày và cải cách công tác cán bộ công chức

Làm tốt những công việc trên thì sẽ không ngừng nâng cao ý thức dân chủ, ý thức trách nhiệm của công dân, làm cho mọi người, mọi tổ chức trong xã hội phát huy ở mức độ cao nhất chống hiện tượng vi phạm dân chủ.

• Đổi mới nội dung, phương pháp hoạt động của mặt trận tổ quốc và các đoàn thể ND

- đoàn kết tất cả các giai cấp, tầng lớp ND để lấy sự tương đồng về lợi ích làm cơ sở mở rộng khối đại đoàn kết dân tộc bằng các hình thức, phương pháp phù hợp. hoạt động dưới sự lãnh đạo của ĐCSVN và trong khuôn khổ của pháp luật.