+ Trung với nước, hiếu với dân.

      Trong mối quan hệ đạo đức thì mối quan hệ giữa mỗi người với đất nước, với nhân dân với dân tộc là mối quan hệ lớn nhất. Trung, hiếu là phẩm chất đạo đức quan trọng nhất, bao trùm nhất.

      Trung hiếu là những khái niệm đã có trong tư tưởng đạo đức truyền thống VN và phương đông, song có nội dung hạn hẹp, phản ánh bổn phận của nhân dân đối với vua, con đối với cha mẹ: trung với vua, hiếu với cha mẹ.

      HCM đã mượn khái niệm cũ và đưa vào nội dung mới: Trung với nước hiếu với dân, tạo nên một cuộc CM trong quan niệm đạo đức. Trung với nước là tuyệt đối trung thành với sự nghiệp dựng nước và giữ nước, trung thành với con đường đi lên của đất nước, là suốt đời phấn đấu hy sinh vì độc lập tự do của tổ quốc, vì CNXH, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng. Trung với nước là phải gắn liền với hiếu với dân, vì nước là nước của dân còn dân là chủ của đất nước. Đây là chuẩn mực đạo đức có ý nghĩa quan trọng hàng đầu. Hiếu với dân thể hiện ở chổ thương dân, tin dân, gắn bó với dân, kính trọng và học tập nhân dân, lấy dân làm gốc, phục vụ nhân dân hết lòng.

      Đối với cán bộ lãnh đạo, HCM yêu càu phải nắm vững dân tình, hiểu rõ nhân dân, thường xuyên quan tâm cải thiện dân sinh, nâng cao dân trí.

     + Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư.

      Đây là những phẩm chất đạo dức gắn liền với hoạt động hắng ngày của con người, HCM dùng phạm trù đạo đức cũ, lọc bỏ những nội dung lạc hậu, đưa vào những nội dung mới đáp ứng nhu cầu CM.

      Cần là cần cù, siêng năng, lao động có kế hoạch, sang tạo năng suất cao, lao động với tinh thần tự lực cánh sinh, không lười biếng, ỷ lại, dựa dẫm.

      Kiệm là tiết kiệm sức lao động, tiết kiệm thì giờ, tiền của của nhân dân, đất nước và bản thân mình. Tiết kiệm từ cái nhỏ đến cái to nhưng không bủn xỉn. Kiệm trong tư tưởng của người đồng nghĩa với năng suất lao động cao.

      Liêm là luôn luôn tôn trọng, giữ gìn của công và của dân, không xâm phạm một đồng xu, hạt thóc của nhà nước, của nhân dân. Phải trong sạch, không tham lam địa vị, tiền của, danh tiếng, sung sướng. Không tâng bốc mình, chỉ có một thứ ham là ham học, ham làm, ham tiến bộ. Hành vi trái với chữ liêm là: cậy quyền cậy thế mà đục khoét, ăn của dân hoặc trộm của công làm riêng. Dìm người giỏi để giữ gìn danh tiếng và địa vị của mình là trộm vị. Gặp việc phải, mà sợ khó nhọc nguy hiểm, không dám làm thay là tham úy lạo. Cụ Khổng nói: người mà không liêm không bằng súc vật. Cụ Mạnh nói: ai cũng tham lợi thì nước sẽ nguy.

      Chính là không tà, thẳng thắn đứng đắn đối với mình, với người, với việc. Đối với mình không tự cao tự đại, luôn chịu khó học tập cầu tiến bộ, luôn kiểm điểm mình để phát huy điều hay, sửa đổi điều dở. Đối với ngưới, không nịnh hót người trên, xem khinh người dưới, luôn giữ thái độ chân thành, khiêm tốn, đoàn kết, không dối trá, lừa lọc. Đối với việc, để việc công trên việc tư, làm việc gì cho đến nơi đến chốn, không ngạikhó khănnguy hiểm, cố gắng làm việc tốt cho dân, cho nước.

      Theo người cần, kiệm, liêm, chính là đức tính không thể thiếu được của con người. Người nói:

Trời có bốn mùa xuân, hạ, thu, đông.

Đất có bốn phương: đông, tây, nam, bắc.

Người có bốn đức: cần, kiệm, liêm, chính.

Thiếu một mùa thì không thành trời,

Thiếu một phương thì không thành đất,

Thiếu một đức thì không thành người.

      Bác cũng nhấn mạnh: Cần, kiệm, liêm, chính càng cần thiết với người cán bộ, đảng viên. Nếu đảng viên mắc sai lầm thì sẽ ảnh hưởng đến uy tín của đảng, nhiệm vụ của CM. Cần, kiệm, liêm, chính còn là thước đo sự giàu có về vật chất, vững vàng về tinh thần, sự văn minh của dân tộc, là cái cần thiết để “làm việc, làm người, làm cán bộ, để phụng sự đoàn thể, phụng sự giai cấp và nhân dân, phụng sự tổ quốc và nhân loại”.

      Chí công vô tư là ham làm những việc ích nước lợi dân, không ham địa vị, không màng công danh, vinh hoa phú quý: “phải lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ”.

      Thực hành chí công vô tư là nêu cao CN tập thể, nâng cao đạo đức CM, quét sạch chủ nghĩa cá nhân. Chủ nghĩa cá nhân chỉ biết đến mình, muốn mọi người vì mình. Nó là giặc nội xâm, nguy hiểm hơn cả giặc ngoại xâm.

      HCM viết: “Một dân tộc, một đảng và mỗi con người, ngày hôm qua là vĩ đại, có sức hấp dẫn lớn, không nhất đinh hôm nay vẫn được mọi người yêu mến và ca ngợi, nếu lòng dạ không trong sang nữa, nếu sa vào CN cá nhân”. Người cũng biết phân biệt CN cá nhân và lợi ích cá nhân.

      Chí công vô tư là tính tốt có thể gồm 5 điều: nhân, nghĩa, trí, dũng, liêm. Bồi dưỡng phẩm chất đạo đức cần kiệm liêm chính, chí công vô tư là để người CM vững vàng qua mọi thử thách: Giàu sang không quyến rũ, nghèo khó không thể lay chuyển, uy vũ không thể khuất phục.

      + Thương yêu con người, sống có tình nghĩa.

      Kế thừa truyền thống nhân nghĩa của dân tộc, kết hợp truyền thống nhân nghĩa với CN nhân đạo cộng sản, tiếp thu tinh thần nhân văn của nhân loại qua nhiều TK, qua hoạt động thực tiễn, HCM đã xác định thương yêu con người là phẩm chất đạo đức tốt đẹp nhất.

      Tình thương yêu con người trong TTHCM có phạm vi rất rộng lớn, đó là tình thương bao la dành cho những người cùng khổ, những người lao động bị áp bức bóc lột không chỉ ở VN mà còn trên khắp TG.

       Thương yêu con người là nghiêm khắc với chính mình, độ lượng với người khác, phải có tình nhân ái với cả những người có sai lầm, đã nhận rõ và cố gắng sửa chữa, đánh thức những gì tốt đẹp trong mỗi con người. Người nói: “cần làm cho phần tốt trong con người nở như hoa mùa xuân và phần xấu mất dần đi”.Bác căn dặn đảng phải có tính đồng chí thương yêu lẫn nhau, trên nguyên tắc tự phê bình và phê bình chân thành, thẳng thắn, không “dĩ hòa vi quý”, không hạ thấp con người, càng không vùi dập con người.

      + Tinh thần quốc tế trong sang thủy chung

      CN quốc tế là một trong những phẩm chất quan trọng nhất của đạo đức CNCS. Nó được bắt nguồn từ bản chất của giai cấp công nhân.

      Nội dung của CN quốc tế trong TTHCM rất rộng lớn và sâu sắc. Đó là sự tôn trọng, hiểu biết, thương yêu và đoàn kết với GCVS toàn thế giới, với tất cả các dân tộc và nhân dân các nước, với những người tiến bộ trên toàn cầu, chống lại mọi sự chia rẽ, hằn thù, bất bình đẳng và phân biệt chủng tộc, chống CN dân tộc hẹp hòi, vô danh, CN bành trướng, bá quyền.

      Người khẳng định: “Bốn phương vô sản đều là anh em”, giúp bạn là tự giúp mình, thắng lợi của mình cũng là thắng lợi của nhân dân thế giới.

      Người đã góp phần to lớn tạo ra một kiểu quan hệ quốc tế mới: Đối thoại thay cho đối đầu, kiến tạo một nền văn hóa hòa bình cho nhân loại

      Trong tính cụ thể và chi tiết về những chuẩn mực đạo đức CM, Người quy định đúng cho từng đối tượng người, ngành nghề, giới tính, lứa tuổi. Và những chuẩn mực chung có ý nghĩa cơ bản mang tính phổ cập của đạo đức con người mới XHCN ở VN được HCM quy định đã thể hiện trên ba bình diện với mình, với người và với công việc.

-          Với mình phải rất nghiêm khắc.

-          Với người phải thật sự khoan dung độ lượng.

-          Với công việc phải tận tâm tận lực.