Cau 9: Quan điểm chỉ đạo và chủ trương xây dựng, phát triển nền văn hoá ?

* Một là, văn hoá  là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội.

+ Văn hoá  là nền tảng tinh thần của xã hội.

Văn hoá Việt Nam được hình thành và phát triển trong suốt chiều dài lịch sử của dân tộc.  Đó là một hệ giá trị truyền thống và lối sống bền vững, trên đó, nhờ đó, dân tộc ta khẳng định bản sắc riêng của mình.

Qua nhiều thế kỉ, văn hoá thấm sâu vào mỗi con người, trong cả cộng đồng, được truyền bá, kết nối và phát huy qua các thế hệ, được vật chất hoá và khẳng định vững chắc trong cấu trúc xã hội của dân tộc (ở Việt Nam là cấu trúc nhà - làng - nuớc).

- Chủ trương biện pháp:

Làm cho  văn hoá thấm sâu vào mọi lĩnh vực của đời sống xã hội để các giá trị  văn hoá trở thành nền tảng tinh thần  vững chắc của xã hội.

Xây dựng con người mới, xây dựng môi trường văn hoá lành mạnh,

- Vai trò của văn hoá với tư cách là động lực của sự phát triển :

Thứ nhất, công cuộc đổi mới ở nước ta đạt được nhiều thành tựu càng khẳng định vai trò động lực của văn hoá.

Thứ hai, trong thời đại cách mạng khoa học và công nghệ, yếu tố quyết định nhất cho sự phát triển là văn hoá

Thứ ba, trong nền kinh tế thị trường, văn hoá sử dụng sức mạnh của những giá trị  truyền thống, của đạo lý dân tộc nhằm giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc

Thứ tư, trong vấn đề bảo vệ môi trường, văn hoá hướng dẫn một lối sống có chừng mực, hài hoà, thân thiện với tự nhiên 

+ Văn hoá là một mục tiêu của sự phát triển.

- Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 1991 - 2000 xác định: "Tăng trưởng kinh tế phải gắn với tiến bộ và công bằng xã hội, phát triển văn hoá, bảo vệ môi trường".

- Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X (tháng 4 - 2006) xác định:  xã hội xã hội chủ nghĩa mà Đảng, Nhà nước, nhân dân ta xây dựng là một xã hội gồm 8 đặc trưng, trong đó có 2 mục tiêu liên quan đến văn hoá :

 Dân giàu, nước mạnh, công bằng, dân chủ, văn minh.

Có nền văn hoá tiên tiến, đậm  đà bản sắc dân tộc.

- Chủ trương và biện pháp để thực hiện mục tiêu xây dựng văn hoá: mục tiêu phát triển văn hoá phải căn cứ và hướng tới mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội; mặt khác khi xác định mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội đồng thời xác định mục tiêu phát triển văn hoá.

* Hai là,nền văn hoá mà chúng ta đang xây dựng là nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

+ Tiên tiến là:

- Yêu nước và tiến bộ, mà nội dung cốt lõi là độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.

- Mục tiêu tất cả vì con người, vì hạnh phúc, tự do và phát triển con người.

+ Bản sắc văn hoá dân tộc bao gồm :

- Lòng yêu nước, ý chí tự cường dân tộc, tinh thần đoàn kết, ý thức cộng đồng gắn kết con người - gia đình - làng xã - Tổ quốc.

- Lòng nhân ái, khoan dung, trọng nghĩa tình đạo lý, cần cù sáng tạo trong lao động, tinh tế trong ứng xử, giản dị trong lối sống.

+ Chủ trương xây dựng nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc : kết  hợp giữa vấn đề bảo vệ bản sắc văn hoá dân tộc với mở rộng giao lưu, tiếp thu văn hoá nhân loại để xây dựng và phát triển những giá trị  mới của văn hoá Việt Nam.

* Ba là, nền văn hoá Việt Nam là nền văn hoá thống nhất mà đa dạng trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam.

+ Nét đặc trưng nổi bật của văn hoá Việt Nam là sự thống nhất mà da dạng, là sự hoà quyện bình đẳng, sự phát triển độc lập của văn hoá các dân tộc anh em chung sống trên lãnh thổ Việt Nam.

Sự thống nhất bao hàm cả tính đa dạng, tính đa dạng trong sự thống nhất ; không có sự đồng hoá, thôn tính, kỳ thị văn hoá giữa các dân tộc.

* Bốn là, xây dựng và phát triển văn hoá là sự nghiệp của toàn dân, do Đảng lãnh đạo, trong đó đội ngũ trí thức giữ vai trò quan trọng.

- Công nhân, nông dân, trí thức là nền tảng của khối đại đoàn kết toàn dân, là lực lượng chủ yếu của sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hoá.

- Đội ngũ trí thức tiêu biểu cho trí tuệ của dân tộc, họ giữ vị trí quan trọng trong việc nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, xây dựng và phát triển nền văn hoá dân tộc.

+ Chủ trương biện pháp :

- Xác định giáo dục và đào tạo cùng với khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu, là động lực phát triển kinh tế - xã hội, là điều kiện cần thiết để giữ vững độc lập dân tộc và xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội.

* Năm là, văn hoá là một mặt trận, xây dựng và phát triển văn hoá là một sự nghiệp cách mạng lâu dài.

+ Cách mạng tư tưởng văn hoá là một bộ phận của cách mạng xã hội chủ nghĩa. Do vậy văn hoá là một mặt trận trong cuộc đấu tranh « ai thắng ai » giữa hai con đường tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa, trong đó quần chúng nhân dân, trí thức văn nghệ sĩ là những chiến sĩ trên mặt trận ấy.