Câu 52 : Chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ đẻ non 

       Trẻ đẻ non hay trẻ thiếu tháng là trẻ ra đời trước thời hạn bình thường trong tử cung , có tuổi thai dưới 37 tuần và có khả năng sống được . trẻ có khả năng sống được là trẻ sinh ra sống từ 22 tuần tuổi hoặc cân nặng ít nhất 500gam (theo WHO) . Ở trẻ đẻ non các cơ quan hầu như chưa được hoàn thiện nên khả năng miễn dịch yếu , dễ mắc các bệnh lý sau sinh , do đó cần được chăm sóc và dinh dưỡng một cách hợp lý ngay từ phút đầu sau đẻ .

1 Đảm bảo thân nhiệt cho trẻ :

Nhiệt độ trong phòng đảm bảo từ 28-35 độ 

Trẻ dưới 1800gam nên cho nằm lồng ấp với các thông số phù hợp với trẻ về nhiệt độ , đọ ẩm , oxy...Nếu không có điều kiện nằm lồng ấp , ta có thể dùng lò sưởi , phương pháp chuột túi …

2 Hô hấp hỗ trợ :

CPAP với áp lực dương 5-8cm nước , thở máy với PEEP .

Trường hợp trẻ bị bênh  màng trong , sử dụng surfactrant càng sớm càng tốt .

Sử dụng oxy phụ thuộc nhu cầu của trẻ , để đảm bảo độ bão hòa oxy khoảng 90-95%

3 Cafein :sử dụng cho những trẻ sơ sinh non tháng đang tự thở mà có cơn ngừng thở

4 Cân bằng nước và điện giải :

Trẻ đẻ rất non cần nằm trong lồng ấp nóng và ẩm (độ ẩm trên 80%) để giảm mất nước và nhiệt qua da .

Nhu cầu nước của trẻ là 60-80 ml/kg/ngày đầu tiên ,tăng lên 160ml/kg  vào cuối tuần thứ 2

Việc theo dõi thằng bằng nước trong những ngày đầu sau đẻ rất quan trọng vì quá tải nước sẽ là yếu tố thuận lợi của còn ống động mạch và loạn sản phổi phế quản .

5 Dinh dưỡng : 

Nhu cầu năng lượng của trẻ đẻ non cao hơn trẻ đủ tháng trong khi bộ máy tiêu hóa  của trẻ đẻ non chưa hoàn chỉnh . sự phát triển của trẻ đẻ non phụ thuộc vào nuôi dưỡng và chăm sóc hợp lý ngay từ phút đầu sau đẻ .

Cần cho trẻ bú sữa mẹ càng sớm càng tốt vì khả năng mất nước , hạ đường máu , hạ thân nhiệt của trẻ đẻ non lớn hơn trẻ đủ tháng .

Ở trẻ đẻ non có mâu thuẫn giữa cung và cầu , trẻ không bú được hay bú yếu , dự trữ cơ thể ít trong khi nhu cầu cơ thể cao nên trẻ cần được ăn sớm và đầy đủ.

Trẻ càng thấp cân , càng ít ngày tuổi thì càng cho ăn nhiều bữa . Không ăn được thì cho ăn qua sonde .

Cho trẻ ăn ít một , tăng từ từ , phụ thuộc vào khả năng tiêu hóa của trẻ . Theo dõi lâm sàng nếu cặn sữa còn >10%, trẻ nôn , bụng chướng thì phải cho trẻ ngừng ăn qua đường miệng .

Vì nhu cầu của trẻ đẻ non cao hơn trẻ đủ tháng (130-140Kcal/kg/ngày , tre đủ tháng 100-120Kcal/kg/ngày)nên trong những ngày đầu khi trẻ ăn không đủ lượng thì cần nuôi dưỡng trẻ bổ sung bằng đường tĩnh mạch (lipid, protein, đường , muối khoáng …)

6 Vitamin :vì cơ thể trẻ thiếu các vitamin nên cần bổ sung :

Vitamin K:ngay sau đẻ 1-2mg tiêm bắp hay dùng loại uống .

Vitamin E:có tác dụng củng cố màng hồng cầu , kích thích các enzym và ức chế sự hoạt động của peroxid lipidique , dùng 20mg/kg/ngày từ tuần thứ hai cho hết thời kỳ sơ sinh .

Vitamin B1 , vitamin B, vitamin C

Vitamin A 1000UI/ngày 

Vitamin D 1000-2000 UI/ngàỳ

Từ tuần thứ 3 trở đi cho thêm sắt và acid folic

7 Kháng sinh : chỉ định cho trẻ đẻ non ngừng ngay kháng sinh khi không có bằng chứng của nhiễm khuẩn .

Trẻ đẻ non rất cần được chăm sóc đặc biệt và đảm bảo vô khuẩn .Cán bộ y tế phải rửa tay , sát khuẩn trước khi chăm sóc trẻ .