Câu 5: Khái niệm và tác dụng của hạch toán nội bộ (HTNB)

1.Khái niệm

-HTNB DN đc hiểu là phương thức quản lý điều hành sản xuất của DN đối với các bộ phận trực thuộc, về mặt bản chất, HTNB sẽ giải quyết các mối quan hệ về nhiệm vụ, trách nhiệm và lợi ích vật chất của các bộ phận cũng như của toàn DN nhằm tạo cho mọi đơn vị trực thuộc có 1 trách nhiệm, nhiệm vụ và lợi ích vật chất xác định đối với công việc mà đơn vị đó thực hiện.

-Xét trên quan điểm quản lý, HTNB là sự phân công, phân cấp và phân quyền trong hoạt động quản lý DN. Từ quyền quản lý tập trung của DN tiến hành phân cấp quyền quản lý đó cho các đơn vị trực thuộc theo mức độ nhất định và tương ứng với nó là quyền, trách nhiệm và lợi ích cụ thể.

-Xét trên quan điểm hệ thống, toàn bộ DN được coi là một hệ thống độc lập và các bộ phận trực thuộc của DN được coi là các hệ thống con, công tác HTNB thực chất là tiến hành hạch toán cho từng hệ thống con, các hệ thống này có mối quan hệ tài chính, nhân lực, công nghệ với nhau.

-Theo phân tích hệ thống ,Dn thực hiện hạch toán nội bộ có 3 mô hình như sau:

+Mô hình song song: Dn là hệ thống lớn bao gồm nhiều hệ thống con, giữa các hệ thống con có tính độc lập tương đối với nhau. Các đầu vào và đầu ra của hệ thống con cũng chính là đầu vào, đầu ra của hệ thống lớn. Có thể coi đầu vào của hệ thống lớn là tổng đầu vào của các hệ thống con và đầu ra của hệ thống lớn là chính là tổng đẩu ra của các hệ thống con.

+Mô hình nối tiếp: Theo mô hình này, trong hệ thống lớn bao gồm 1 số hệ thống con và giữa các hệ thống con này có mối quan hệ phụ thuộc lẫn nhau. Đây là dạng sx dây chuyền nhiều công đoạn. Hệ thống con ở giữa làm trung gian để đảm bảo sx kd cho các hệ thống con trc và sau nó. Để hđ của cả hệ thống đạt hiệu quả thì đầu ra của hệ thống con đầu tiên  phải phù hợp vs đầu vào của hệ thống con tiếp theo và cứ như vậy cho đến hệ thống con cuối cùng.

+Mô hình hỗn hợp: Đây có thể xem như mô hình tổng quát,kết hợp cả mô hình song song và mô hình nối tiếp .

 Như vậy về thực chất HTNB là giải quyết các mqh về nhiệm vụ, trách nhiệm và lợi ích vật chất của các bộ phận cũng như của toàn DN nhằm làm cho mỗi đơn vị trực thuộc DN có 1 nhiệm vụ, trách nhiệm và lợi ích vật chất xác định đối với cviệc mà bộ phận đó thực hiện.

 Tóm lại, HTNB là hình thức dùng tiền tệ để tính toán kết quả đạt đc và chi phí bỏ ra của từng cá nhân, từng đơn vị như: tổ đội sx, phân xưởng sx, so sánh kết quả đạt đc với chi phí bỏ ra để đạt kết quả đó. Tính toán mức tiết kiệm và lãng phí, căn cứ vào khối lg cviệc đã hoàn thành về mặt ktế để thực hiện các hình thức khuyến khích vật chất và trách nhiệm vật chất 1 cách thích đáng, rõ ràng và công bằng. HTNB có tính tổng hợp và quần chúng cao.

2.Tác dụng của HTNB

-tạo đk Thúc đẩy việc hoàn thành vượt mức kế hoạch sản xuất kinh doanh của từng bộ phận trong DN cũng như toàn DN

-Tạo đk Nâng cao tinh thần trách nhiệm của các đơn vị trực thuộc và của người lao động trước nhiệm vụ đc giao.

-Thúc đẩy các đơn vị trực thuộc và người lao động chú ý đến việc tìm kiếm các biện pháp cải tiến nhằm hoàn thiện và nâng cao chất lượng công việc.

-Tạo điều kiện cho các phong trào thi đua lao động sản xuất trong DN.

-Nâng cao kiến thức kd và góp phần tăng thu nhập cho người lao động.