1, Hoàn cảnh lịch sử

* Quốc tế

+ Sau khi chiến tranh thế giới thứ II kết thúc, các nước đồng minh nhóm họp đi vào thỏa hiệp và dần dần dẫn đến phân liệt, thế giới bước vào gđ tiền chiến tranh lạnh, tập trung mâu thuẫn giữa LX và Mỹ.

+ Sự lớn mạnh của LX đã trở thành thành trì vững chắc của phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa và phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân trong các nước TB.

+ Được sự giúp đỡ của LX, các nước Đông Âu bắt tay vào XD XH mới đạt được nhiều thành tựu rực rỡ, hệ thống CMXH ngày càng phát triển và trở thành 1 cực đối trọng của CNTB.

+ Phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa và phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân trong các nước TB ngày càng phát triển mạnh mẽ,có sự thay đổi lớn về chất.

-> Tất cả hợp thành 3 dòng thác CM tấn công vào lực lượng ĐQ

+ ĐQ Anh, Pháp suy yếu lệ thuộc vào ĐQ Mỹ, Mỹ trở thành 1 tên sen đầm quốc tế, thiết lập chế độ ủy trị trên toàn thế giới, thành lập khối phòng thủ quân sự Bắc Đại Tây Dương gọi tắt NATO.

* Trong nước

+ 23/9/1945 thực dân Pháp nổ súng tái chiếm Nam Kỳ, thành lập hội đồng tư vấn Nam Kỳ, cho ra mắt nước cộng hòa Nam kỳ tự trị.

+ 11/11/1945 Đảng ta tuyên bố tự giải tán, nhưng thực chất là rút vào hoạt động bí mật.

+ 28/2/1946 hiệp ước Hoa Pháp được kí kết, Tưởng nhường cho Pháp kéo quân ra Bắc thay thế quân đội Tưởng. Trước tình hình đó, ta đã kí với Pháp hiệp định sơ bộ 6/3/1946 và Tạm ước 14/9/1946.

+ Nhưng dã tâm của Pháp là muốn cướp nước ta 1 lần nữa, ngày 18/12/1946 thực dân Pháp gây ra thảm sát ở phố Hàng Bún, gửi tối hậu thư đòi tước vũ khí của tự vệ thủ đô và đòi giải tán chính phủ lâm thời.

+19/12/1946 HCM ra lời kêu gọi toàn quốc khánh chiến.

+ 22/12/1946 TWĐ ra chỉ thị toàn dân kháng chiến.

2, Nội dung đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp XL của Đảng 1946-1954

Nội dung đường lối khánh chiến chống thực dân pháp XL của Đảng được thể hiện trong những văn kiện sau:

+ Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến ngày 19/12/1946 của HCM.

+ Chỉ thị toàn dân kháng chiến ngày 22/12/1946 của ban BCHTWĐ.

+ Trong tác phẩm kháng chiến nhất định thắng lợi của đồng chí Trường Chinh (1947)

+ Hoàn thiện ở ĐHĐBTQ lần thứ II (2/1951) của Đảng

-> Những nội dung cụ thể sau đây:

* Mục đích của cuộc kháng chiến: Vì độc lập dân tộc dân chủ tự do và vì hòa bình thế giới.

* Tính chất của cuộc khánh chiến: Kể tục sự nghiệp của CM tháng Tám, hoàn thành CMDTDCND; XD, củng cố, mở rộng, phát triển chế độ cộng hòa dân chủ nhân dân trên nền tảng dân chủ mới. Do vậy, cuộc kháng chiến này mang tính chất giải phóng dân tộc và dân chủ mới.

* Đường lối cơ bản chỉ đạo cuộc kháng chiến: toàn dân toàn diện, trường kì, tự lực cánh sinh.

+ Toàn dân: Cuộc kháng chiến này là cuộc khánh chiến của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Do vậy, phải huy động được toàn dân tham gia khánh chiến và phục vụ cho khánh chiến. HCM viết: "bất kì đàn ông đàn bà, người già trẻ em, ko phân biệt đẳng cấp, đảng phái, dân tộc, tôn giáo...ai cũng phải ra sức. Ai có súng dùng súng, có gươm dùng gươm, ko có thì dùng gậy gộc quốc, thuổng. Ai cũng phải ra sức, giờ cứu nước đã điểm, với 1 lòng kiên quyết hy sinh, thắng lợi sẽ thuộc về dân tộc ta.

+ Toàn diện: cuộc kháng chiến diễn ra trên tất cả mọi lĩnh vực: chính trị, KT, quân sự, văn hóa XH, ngoại dao...

Kinh tế: XD kinh tế tự chủ, tự túc, tự cấp tập trung phát triển nông nghiệp, thủ CN, thương nghiệp...

- Chính trị: thực hiện đoàn kết toàn dân, tăng cường XD Đảng, chính quyền, các đoàn thể, đoàn kết với Miên, Lào...

- Quân sự: thực hiện vũ trang toàn dân, XD lực lượng vũ trang nhân dân, tiêu diệt địch, giải phóng nhân dân và đất đai.

- Văn Hóa XH: xóa bỏ văn hóa thực dân, PK, XD nền văn hóa mới theo nguyên tắc dân tộc, khoa học, đại chúng.

- Ngoại giao: thực hiện nguyên tắc thêm bạn bớt thù, biểu dương lực lượng, liên hiệp với dân tộc Pháp, chống phản động thực dân Pháp.

+ Trường kỳ: Đánh lâu dài, tương quan lực lượng trên chiến trường lúc đó ta chưa mạnh hơn địch, nên vừa đánh vừa XD lực lượng, vừa đánh vừa tìm cách làm tiêu hao sinh lực địch, chống âm mưu đánh nhanh thắng nhanh của thực dân Pháp, để có thời gian phát huy yếu tố: thiên thời địa lợi, nhân hòa của ta, chuyển tương quan lực lượng từ chỗ ta yếu hơn địch đến chỗ ta mạnh hơn địch.

+ Tự lực cánh sinh: dựa vào sức mình là chính, phải tự túc tự cấp về mọi mặt. Lúc đó ta bị bao vây bốn phía, chưa được nước nào giúp đỡ nên phải tự lực cánh sinh. HCM viết: "Một dân tộc mà cứ ngồi đó trông chờ vào sự giúp đỡ của dân tộc khác thì dân tộc đó ko đáng được độc lập". "ta tự giúp ra rồi người mới giúp ta"

3, Ý nghĩa của đường lối

Đường lối kháng chiến của Đảng với những nội dung cơ bản trên là đúng đắn và sáng tạo, vừa kế thừa được kinh nghiệm của tổ tiên đúng với các nguyên lý về chiến tranh CM của CNMLN, vừa phù hợp với thực tế của đất nước lúc bấy giờ. Đường lối kháng chiến của Đảng được công bố sớm đã có tác dụng đưa cuộc khánh chiến nhanh chóng đi vào ổn định và phát triển đúng hướng, từng bước đi tới thắng lợi vẻ vang.