*)Khái niệm:

-Phân xanh: là biện pháp trồng các cây có khả năng cố định đạm(chủ yếu là cây bộ đậu) rồi vùi chất xanh vào đất nhằm cung cấp chất dd cho cây trồng, đồng thời làm giàu các chất dd mà chủ yếu là N và chất hữu cỏ cho lớp đất canh tác. Đây là biện pháp sản xuất phân hữu cơ tại chỗ, đặc biệt có ý nghĩa đối với các vùng đất đồi núi, đát bạc màu và vùng canh tác xa khu dân cư là những nơi có nhu cầu sử dụng phân hữu cơ cao mà lại gặp khó khăn về vận chuyển.

Phân xanh là biện pháp sản xuất N sinh học nhờ cây bộ đậu (Có các vi sinh vật cộng sinh ở rễ nên có khả năng cố định N khí quyển) với việc sử dụng 40 - 60 kgP2O5 và K2O cho 1ha để sản xuất ra 60 - 200 kg Nitơ cung cấp cho cây trồng khác và lượng N vừa đủ để cung cấp cho bản thân cây bộ đậu.

Trong điều kiện phân lân có nhiều, giá rẻ, còn phân đạm Việt Nam sản xuất chưa đáp ứng được nhu cầu của Nông nghiệp, giá thành lại cao thì trồng cây phân xanh còn là biện pháp biến phân lân thành phân N.

Tiêu chuẩn chọn cây phân xanh: Các bộ phận của cây có khả năng phát triển mạnh, có khả năng thích ứng rộng, ít bị sâu bệnh, có hệ số nhân giống cao, có hàm lượng N, P, K cao, nhất là N, đồng thời có tỷ kệ C/N không quá cao để chóng hoai mục, có khả năng đa tác dụng.

-Phân chuồng: là hỗn hợp phân và nước giải do gia súc bài tiết cùng với chất độn chuồng và thức ăn thừa của gia súc. Trong đó, hỗn hợp phân và nước giải do gia súc bài tiết ra thường gọi là phân chuồng không độn.

Do phân chuồng được tạo thành từ nhiều thành phần có đặc diểm khác nhau, nên các loại phân chuồng cũng rất khác nhau về thành phần và tỷ lệ các chất dd có chứa trong phân.

Đây là loại phân hữu cơ rất phổ biến có đầy đủ tác dụng của phân hữu cơ.

Trong phân chuồng có chứa phần lớn các chất dd của thức ăn gia súc. Do tỷ lệ dd mà gia súc hấp thu được từ thức ăn của chúng không nhiều mà được bài tiết ra phần lớn trong phân. Trung bình trong phân chuồng có chứa tới 95%Kali, 80% lân, 50% N, và 40% CHC của thức ăn gia súc.

Sử dụng phân chuồng tốt còn là một biện pháp nâng cao hiệu quả và xử lý nguồn phế thải gây ô nhiễm môi trường từ chăn nuôi rất hiệu quả.

-Phân vi sinh: là các sản phẩm có chứa một hay nhiều chủng VSV sống có ích đã dược tuyển chọn, có hoạt lực cao, có mật độ đạt theo tiêu chuẩn quy định và không có khả năng gây hại, nhằm cải tạo đất và cung cấp các chất dd dễ tiêu từ quá trình cố định đạm hay phân huỷ các chất khó tiêu thành dễ tiêu cho cây trồng sử dụng, góp phần nâng cao năng suất hoặc chất lượng nông sản.

Thành phần của VSV gồm có: VSV có ích được tuyển chọn (1 hay nhiều chủng), chất mang (có thanh trùng hay không thanh trùng) và các VSV tạp.

Chất mang là chất để VSV được cấy vào đó mà tồn tại phát triển, tạo điều kiện thuận lợi cho vận chuyển, bảo quản, sử dụng. Chất mang không được chứa chất có hại cho VSV, người, động thực vật, môi trường sinh thái và chất lượng nông sản.

VSV được tuyển chọn, là các VSV được nghiên cứu, đánh giá hoạt tính sinh học và hiệu quả đối với đất, cây trồng dùng để sản xuất VSV.

VSV tạp theo quy định này là VSV cá trong phân nhưng không thuộc loại VSV đã được tuyển chọn.

* ) Các nguyên liệu chứa vôi có tác dụng cải tạo đất:

-Bột đá vôi: là loại nguyên liệu có sẵn trong tự nhiên, có CTHH là CaCO3

Thành phần: CaO 31,6-56,1% và MgO 0-17,7%

Trong thành phần của đá vôi có: CaO là chất trực tiếp cải tạo đất, MgO cũng là chất cải tạo đất chua lại rất cần thiết đối với đất nghèo Mg, nhưng tỷ lệ MgO càng cao càng làm cho đá vôi rắn và khó nghiền nhỏ.

Bột đá vôi thường mịn: 0,15-0,25 mm, cỡ hạt của đá vôi càng mịn thì hiệu lực của vôi thể hiện càng nhanh chóng. Ở nước ta, đất chua nhiều và nhiệt độ cao, có thể dung những độ mịn thô hơn, cho đỡ tốn công nghiền.

-Bột dolomit: là loại đá có sẵn trong tự nhiên,có CTHH CaCO3.MgCO3

Chứa 30,2 - 31,6% CaO, 17,6 - 20% MgO.

Đolomit khó hòa tan hơn đá vôi nguyên chất, khó tác dụng và khó tán bột hơn, nhưng có giá trị cải tạo tốt hơn các nguyên liệu chứa vôi khác, đặc biệt đối với đất nhẹ.

Bột đá vôi và bột đolomit muons phát huy được hiệu lực nhanh, ngoài yêu cầu có độ mịn cao, còn phải có tương đối khá chất hữu cơ để phản ứng trung hòa xảy ra nhanh hơn, do được cung cáp nhiều CO2.

-Vôi nung: có CTHH CaO,chứa hầu hết là chất tác dụng,do vẫn còn lẫn ít CaCO3.

Vôi nung có tac dụng cai tạo đất nhanh hơn bột đá vôi,lại giảm được công vận chuyển nhhuwng giá thành cao do phải thông qua chế biến.

Để sử dụng vôi nung làm nguyên liệu cải tạo đất hay phân bón,người ta tưới nước vào nồi sau khi nung,để cho vôi nung chuyển hóa thành vôi bột để bón ruộng hay có thể dung vôi nung từng cục ném vào ruộng lúa sau khi thu hoạch,cho vôi tả ra rồi cày bừa.Vôi nung dễ hòa tan và có tác dụng nhanh hơn các loại nguyên liệu vôi cải tạo đất khác,thường thì hiệu lực của vôi nung biểu hiện rõ ngay trong vụ đầu,

-Thạch cao: có CTHH CaSO4, chứa 56% CaO và S là nguyên liệu cải tạo đất mặn liềm tốt.

-Một số nguyên liệu khác:

+Phân lân tự nhiên: apatid, photphorit.Chứa tới >40% CaO và lân,vừa có tác dụng cải tạo độ chua vừa có tác dụng cung cấp lân.

+Vỏ sò, ốc, san hô: thành phần cơ bản là CaCO3, có chứa khoảng 40% CaO.

+Phụ phế phẩm công nghiệp: bọt nhà máy đường có 75% CaCO3, 10 - 155 chất hữu cơ, 0,3 - 0,5%N, 0,4 - 0,7% P2O5, 0,1 - 0,8%K2O. Bụi nhà máy ximang 46 - 48%CaO, MgO và K2O. Phế thải nhà máy thuộc da, nhà máy giấy.