Câu 23: trình bày các thành phần, tác dụng của dịch mật và ƯDLS

Mật đc bài tiết duy nhất ở gan, gan bài tiết mật qua 2 gđ:

1. đầu tiên các TB gan sx ra mật, gọi là “mật đầu” chứa 1 lg lớn acid mật, cholesterol và các tp hữu cơ khác. mật đc bài tiết vào các tiểu quản mật nằm giữa các Tb gan trong các bè gan

2. đến vách liên thùy các tiểu quản mật đổ vào các ống tận, rồi vào những ống mật có kick thước ngày càng lớn hơn, cuối cùng đến ống gan và ống mật chủ. Từ ống mật chủ mật chảy trực tiếp vào tá tràng or qua ống túi mật đổ vào tick trữ trong túi mật.

Thành phần mật ở gan và ở trong túi mật khác nhau

- thành phần chủ yếu của mật là muối mật, chiếm khoảng 50% các chất hòa tan của mật. Ngoài ra trong mật còn có bilirubin, cholesterol, lecithin và các chất điện giảI

- trong quá trình cô đặc ở túi mật, nc và các chất điện giảI( trừ Ca 2+) đc táI hấp thu qua nmạc túi mật. Muối mật, cholesterol, lecithin đc cô đặc ở túi mật.

*) tác dụng: các Tb gan sx ra khoảng 0,5g muối mật mõi ngày cholesterol thức ăn cung cấp or đc tổng hợp trong các TB gan. Cholesterol đc chuyển thành acid cholic or acid chôndesoxycholic với lg = nhau. Các acid này gắn với glycin or taurin để tạo thành acid glycocholic và acid taurocholic. Muối của các acid này đc bài tiết vào mật

- muối mật đóng vtrò qtrọng trong tiêu hóa và hấp thu mỡ

- muối mật giúp cho qtrình nhũ tg hóa mỡ làm tăng diện tick txúc các hạt cầu mỡ với enzym tiêu hóa mỡ

- muối mật giúp cho sự tiêu hóa và hấp thu của các acid béo, mônglycerid, cholesterol và các lipid khác ở ruột non nhờ các mixen muối mật

- sự thủy phân triglycerid thành monoglycerid và các acid là 1 qtrình thuận nghich, nếu monoglycerid và acid béo ko đc lấy đI chúng sẽ ngăn cản sự tiêu hóa tiếp tục của mỡ

- mixen muối mật là những hạt cầu nhỏ, đc cấu tạo từ 20 – 40 phân tử muối mật. Mỗi ptử muối mật gồm 1 nhân sterol hòa tan trong mỡ và nhóm cực hòa tan trong nc. Các nhân sterol cùng với các ptử mỡ tập hợp ở trung tâm của hạt mixin trong khi các nhóm cực của muối mật quay ra phía ngoài trên bề mặt của hạt mixen

- các nhóm cực tick điện âm làm cho các hạt mixen hòa tan và giữ đc dạng ổn định trong trấp. Trong qtrình tiêu hóa triglycerid, các nhóm kỵ nc phân tử monoglycerid và acid béo vừa đc tạo ra hòa tan ngay vào phần trung tâm của hạt mixen do đó làm giảm nồng độ của chúng ở vùn lân cận các hạt cầu mỡ đc tiêu hóa và ko ảnh hưởng đến tốc độ thủy phân mỡ. Những hạt mixen vc các ptử monoglycerid và acid béo đến diềm bàn cahỉ của TB bmô ruột. ở đó monoglycerid và acid béo đc hấp thu các hạt mixen quay trở lại lòng ruột để tiếp tục vc các ptử mỡ khác

- nếu ko có muối mật trong ruột non, trên 40% lipid bị mất theo phân, BN bị rối loạn chuyển hóa do bị mất mỡ.