4.3.2. Cacđăng đồng tốc

Như trình bày trên đây khi ta sử dụng bộ truyền cacđăng có ba trục (hai khớp cacđăng

sai tốc) nếu chúng được đặt lệch với góc 1 2 α =α và mặt phẳng các đầu nạng của trục trung

gian cùng nằm trong một mặt phẳng, thì khi trục 1 quay không đều ta sẽ có trục 3 quay đều

( 1

ω= 3

ω ).

Như vậy khi ta dùng tổ hợp hai khớp cacđăng sai tốc thỏa mãn các điều kiện nêu trên

ta sẽ được một bộ truyền cacđăng đồng tốc.

Trong mục này ta tìm hiểu nguyên lý cấu tạo và làm việc của khớp cacđăng đơn đồng

tốc

4-7. Nguyên lý cấu tạo và làm việc

của cacđăng đồng tốc:

a) Bộ truyền bánh răng nón không thay

đổi góc truyền lực; b) Bộ truyền thay đổi

Dựa trên nguyên lý làm việc của bộ truyền bánh răng côn, là bộ truyền động tốc (hình

4-7 a) ta thấy:

Nếu thay bộ truyền bánh răng côn bằng bộ truyền cacđăng bi, thì khi hai đường tâm

trục thay đổi, tức là khi thay đổi góc nghiêng truyền mômen, điều kiện đồng tốc giữa hai trục

truyền được thực hiện nếu:

Trong trường hợp kết cấu bi, tại chỗ truyền lực thực hiện truyền lực thông qua các

viên bi cầu. Các viên bi phải nằm giữa hai phần chủ động và bị động (hình 4-7 b). Để có được

sự đồng tốc giữa hai trục cần đảm bảo các điều kiện sau:

+ Giữ nguyên khoảng cách từ điểm truyền lực tới điểm giao nhau của hai đường tâm

trục;

+ Điểm truyền lực luôn luôn nằm trên mặt phẳng phân giác của góc tạo bởi hai đường

tâm trục.

Để giữ cho các viên bi luôn luôn nằm trên mặt phẳng phân giác, các kết cấu cụ thể

thực hiện theo các phương pháp khác nhau:

+ Các viên bi tự định vị trên rãnh cong (h. 4-7 c);

Dùng các vòng định vị (h.

4-7 d).

Thường trên các cầu trướcchủ động của ôtô máy kéo, việc

truyền lực đòi hỏi góc đánh lái lớn(30÷400), vì vậy các dạng cacđăng

đồng tốc đáp ứng tốt yêu cầu này.Hiện này các loại cacđăng đồng tốc

được dùng phổ biến trên ôtô là:- Cacđăng đồng tốc kiểu biVeise;- Cacđăng kiểu bi Rzeppa;- Cacđăng kiểu Tripod;- Cacđăng kiểu chữ thập képv.v…

4.3.1. Cacđăng sai tốc

Cacđăng sai tốc hay còn gọi là cacđăng Hooke được sử dụng khá phổ biến trên ôtô

máy kéo. Trong thực tế người ta thường sử dụng liên hợp hai trục cacđăng sai tốc (cacđăng

a)  kép), bố trí theo sơ đồ hình chữ Z hay chữ V (hình 4-6 a, b).

Như vậy bộ truyền cacđăng có ba trục: Trục chủ động 1, trung gian 2 và trục bị động

3. Giữa trục 1 và trục 2 là một khớp cacđăng sai tốc, giữa trục 2 và trục 3 cũng là một cacđăng

sai tốc nữa, chúng được đặt lệch với góc 1 2 α =α . Nếu trục 1 quay đều thì trục 2 quay không

đều còn trục 3 sẽ quay đều ( 1

ω= 3

a)  ω ). Điều kiện này chỉ đúng khi góc 1 2 α =α , và mặt phẳng

các đầu nạng của trục trung gian cùng nằm trong một mặt phẳng, xem dấu trên trục cacđăng ở

hình 4-3 a.

Trên hình 4-6 c trình bày sơ đồ bố trí cacđăng kép cho cầu sau ôtô với dạng truyền

thống, khi khoảng cách giữa các cụm truyền lực lớn.

Cacđăng được chia làm nhiều đoạn. Đoạn đầu nối với hộp số chính. Đoạn giữa đặt

treo trên khung xe bằng hai gối đỡ trung gian. Hai đầu của đoạn giữa bố trí hai khớp cacđăng

đơn. Đoạn sau nối với cầu chủ động thông qua một mặt bích.

Góc nghiêng giữa các đoạn thường nhỏ hơn 30. Vì vậy tốc độ quay của đoạn giữa trục

có sai lệch rất nhỏ. Để giảm góc lệch của các đoạn, đường tâm trục động cơ đặt nghiêng dưới

một góc thích hợp, đồng thời đường tâm trục cầu sau nghiêng trên một góc tương ứng. Nhờ

a)  vậy mà đoạn trục giữa ít chịu ảnh hưởng do sự sai tốc gây nên.

4.3.2.1. Nguyên lý cacđăng đồng tốc