Câu 21: TB thành phần tác dụng của dịch tụy hỗn hợp và ƯD

- Tuyến tụy là 1 tuyến pha co cấu trúc bên trong giống ctrúc của tuyến nc bọt. Phần tụy nội tiết chỉ chiếm 1% khối lg của tuyến, bài tiết insulin và glucogon. Các nang tụy bài tiết, các enzym tiêu hóa trong khi các ống tuyến bài tiết 1 lg rất lớn dung dịch bicarbonat kiềm. dịch tụy chảy vào ống wirsung, ống này hợp với ống mật chủ ở bóng valter rồi đổ vào tá tràng qua cơ thắt oddi

*) Thành phần

- các enzym: mỗi ngày tụy ngoại tiết bài tiết khoảng 100ml dịch. dịch tụy là 1 dịch kiềm chứa nhiều muối bicarbonat và tất cả các loại enzym cần cho sự tiêu hóa các chất dinh dưỡng bao gồm:

+) nhóm enzym tiêu hóa pr ( trypsin, elastase, carboxypeptidase)

+) enzym tiêu hóa glucid (amylase)

+) enzym tiêu hóa lipid (lipase, phosphopase A2, cholesterol esterase)

+) enzym tiêu hóa acid nuleic (ribonulease, desoxyribonuclase)

Hầu hết các enzym của dịch tụy( trừ amylase và lipase) đc bài tiết dưới dạng tiền enzym ko hoạt động và đc bọc trong các hạt zymogen. Các hạt zymogen sẽ chuyển thnàh enzym hđ ngay sau khi chúng txúc với enzym enterokinase khu trú ở diềm bàn chảI của TB ruột. Enterokinase chuyển trypsinogen thnàh trypsin, rồi trypsin ssẽ hoạt hóa các zymogen, cụ thể là thành carboxypeptidase và proelastase thành elastase. Như vậy, trypsin đóng vtrò trung tâm kiểm soát hđ của các enzym #

- các enzym tiêu hóa lipid là những hợp chất hào tan trong nc, chúng chỉ có thể tấn công các hạt mỡ trên bề mặt của chúng. Vì vậy, bước đầu tiên của tiêu hóa mỡ là mỡ phảI đc nhũ tg hóa: muối mật và lecithin làm giảm sức căng bề mặt của các hạt cầu mỡ và t\chỉ khi sức căng bề mặt giảm thì các co bóp của dạ dày và ruột mới làm vỡ đc các hạt cầu mỡ thành nhiều hạt nhỏ có kick thước rất nhỏ. Khi đg kính của hạt cầu mỡ giảm đI một nửa thì bề mặt của nó tăng lên gấp đôI. quá trình nhũ tg háo mỡ với enzym tăng lên khoảng 1 ngàn lần.

- Dưới tấc dụng của phospholipase A2, lecithin đc thủ phân thnàh lysolecithin. Lýsolecithin gây tổn thg TB, phá vỡ mô tụy và gây hoại tử các mô mỡ cung quanh nếu enzym phospholipase A2 đc hoạt hóa trong tụy.

Tụy có các cơ chế tự bảo vệ như sau:

+) các enzym đc tổng hợp và bài tiết dưới dạng zymogen ko hđ và sự hoạt hóa của chúng bình thg chỉ xảy ra ở ruột non

+) các enzym tiêu hóa đc chứa đựng trong các túi của các TB nang

+) các Tb nang cũng tổng hợp và bài tiết chất ức chế trypsin

- sự bài tiết dung dịch bicarbonat kiềm: các TB biểu mô của ống tưyến tuỵu bài tiết 1 số lg lớn dung dịch bicarbonat theo các bước sau:

+) CO2 khuyếch tán từ máu vào TB biểu mô. trong TB CO2 kết hợp với H2O dưới td của enzym carbonic anhydrase để tạo thành H2CO3, H2CO3 phân ly thành H+ và HCO3- sau đó ion HCO3- đc vc tick cực vào lòng ống

+) ion H+ từ TB vào máu trao đổi với ion Na+ từ máu vào TB theo cơ chế VC tick cực thứ phát. sau đó ion Na+ khuyếch tán từ TB vào lòng ống

+) nc từ máu đI qua TB vào lòng ống để cân = áp suất thảm thấu. Kết quả là dd bicarbonat đc tạo ra ở tụy, có pH=8

Thành phần bicarbonat của dịch tụy đóng vai trò qtrọng trong việc trung hòa acid của dịch vị tá tràng và tạo ra pH tối thuận cho hđ của các enzym tiêu hóa( pH trung tính or hơI kiềm).