Câu 15: Phân tích quan điểm của Hồ Chí Minh về một số lĩnh vực chính của văn hoá.

*) Văn hoá giáo dục:

+ Mục tiên của văn hoá giáo dục: thực hiện cả 3 chức năng của văn hoá bằng giáo dục, có nghĩa là bằng dạy và học. Dạy và học để nâng cao dân trí, kiến thức, bồi dưỡng tư tưởng đúng đắn và tình cảm tốt đẹp, những phẩm chất trong sáng và phong cách lành mạnh cho nhân dân. Đó là đào tạo những con người mới vừa có đức vừa có tài, những công dân biết làm chủ để đóng góp tích cực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước. Đó là cải tạo trí thức cũ, đào tạo trí thức mới, thực hiện công nông trí thức hoá, xây dựng đội ngũ trí thức ngày càng đông đảo và có trình độ ngày càng cao. Đó là đào tạo những người kế tục sự nghiệp Cách mạng xây dựng đất nước giàu mạnh, văn minh sánh vai cùng các cường quốc năm châu.

+ Xây dựng một nền giáo dục mới phù hợp với những bước phát triển của đất nước. Nội dung giáo dục bao gồm cả văn hoá, chính trị, khoa học kĩ thuật, chuyên môn nghề nghiệp, lao động, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng CNXH và đấu tranh thống nhất nước nhà

*) Văn hoá văn nghệ:

+ Văn hoá văn nghệ là một mặt trận, nghệ sĩ là chiến sĩ, tác phẩm văn nghệ là vũ khí sắc bén trong đấu tranh Cách mạng.

+ Văn nghệ phải gắn với thực tiễn của đời sống nhân dân.

- Thực tiễn đời sống của nhân dân ta là lao động sản xuất, chiến đấu, sinh hoạt và xây dựng cuộc sống mới.

- Văn nghệ vừa phản ánh thực tế ấy, vừa hướng cho nhân dân thúc đẩy sự phát triển của thực tiễn ấy theo qui luật của cái đẹp.

- Chỉ có đời sống của nhân dân mới đem lại nguồn sinh khí vô tận cho văn nghệ.

+ Phải có những tác phẩm văn nghệ xứng đáng với thời đại mới của đất nước và dân tộc. Phải phản ánh cho hay, cho thật sự nghiệp Cách mạng của nhân dân.

- Tác phẩm văn nghệ xứng đáng với thời đại là những tác phẩm miêu tả vừa hay vừa chân thật sự nghiệp Cách mạng của nhân dân.

- Tác phẩm đó phải phục vụ đông đảo quần chúng nhân dân, được quần chúng nhân dân yêu thích, đem lại những chuyển biến tích cực trong tư tưởng, tình cảm, tâm hồn của mọi người.

- Tác phẩm văn nghệ xứng đáng là tác phẩm có tính nghệ thuật cao, là một tác phẩm hay, nội dung chân thực, phong phú, hình thức trong sáng và vui tươi.

*) Văn hoá đời sống:

+ Xây dựng đời sống mới là một quan điểm độc đáo của HCM về văn hoá. Văn hoá là bộ mặt tinh thần của xã hội. Bộ mặt đó được thể hiện ra ngay trong đời sống hàng ngày của mỗi người, dễ hiểu, dễ thấy...

+ Khái niệm đời sống mới được HCM nêu ra bao gồm cả đạo đức mới, lối sống mới, nếp sống mới. Ba nội dung này có quan hệ mật thiết với nhau; trong đó đạo đức đóng vai trò chủ yếu. Vì vậy, việc xây dựng đạo đức mới phải được tiến hành đồng thời với việc xây dựng lối sống mới và nếp sống mới.

- Đạo đức mới: Để xây dựng đời sống mới, trước hết phải xây dựng đạo đức mới. những phẩm chất cơ bản nhất của đạo đức mới là: "trung với nước, hiếu với dân", "yêu thương, quí trọng con người", "cần kiệm liêm chính, chí công vô tư", tinh thần quốc tế trong sáng. Trong đó, HCM nói tới nhiều nhất là "cần kiệm liêm chính", là phẩm chất lấy từng người làm đối tượng xem xét và trên tất cả các lĩnh vực hoạt động hàng ngày của con người.

- Lối sống mới: là lối sống có lí tưởng, có đạo đức; là lối sống văn minh tiên tiến, kết hợp hài hoà truyền thống tốt đẹp của dân tộc và tinh hoa văn hoá nhân loại.

+ Phải làm sao cho có ăn, mặc, ở, đi lại và làm việc.

+ Phải khiêm tốn, giản dị, chừng mực, điều độ, ngăn nắp, vệ sinh, yêu lao động, biết quý trọng thời gian, ít lòng tham về vật chất, về chức - quyền - danh - lợi. Quan hệ với mọi người thì phải cởi mở, chân tình, ân cần, tế nhị, giàu tình yêu thương, quý mến, trân trọng con người, đối với mình là chặt chẽ, đối với người thì khoan dung, độ lượng.

- Nếp sống mới: là nếp sống văn minh, là quá trình làm cho lối sống mới dần dần thành thói quen, thành phong tục tập quán tốt đẹp, kế thức và phát huy những thuần phong mĩ tục lâu đời của dân tộc. HCM chỉ ra rằng: đời sống mới không phải cái gì cũ cũng bỏ hết, không phải cái gì cũng làm mới. Cái gì cũ mà xấu thì phải bỏ. Cái gì cũ mà không xấu, nhưng phiền phức thì sửa đổi lại cho hợp lí. Cái gì cũ mà tốt thì phát triển thêm. Cái mới mà hay thì ta phải làm.