Câu 15: Cấu tạo và phân bố của xương đặc (xương Havers)?

■ Xương đặc là thành phần cứng của các xương dài, có cấu tạo dày đặc không có xoang. Ở động vật có vú bậc cao và người, xương đặc có cấu trúc gồm các hệ thống Havers. Có những hệ Havers hoàn chỉnh và những hệ Havers đã bị phá hủy dở trong quá trình đổi mới xương, gọi là hệ chêm.

■ Đơn vị cấu tạo của xương Havers là hệ thống Havers. Mỗi hệ thống Havers là một khối hình trụ gồm những lá xương đồng tâm (khoảng 10 - 15 lá xương) quây chung quanh một ống nhỏ, gọi là ống Havers.

■ Đường kính của các ống Havers rất khác nhau. Ở những hệ thống mới hình thành, ống Havers thường lớn. Trong các lá xương hoặc xen vào các lá xương có những ổ xương chứa thân tế bào xương và những vi quản chứa các nhánh bào tương của tế bào xương.

■ Các ống Havers là những hệ thống mở: các hệ thống cạnh nhau thông với nhau và có mạch máu đi vào và đi ra qua ống Volkmann, làm nhiệm vụ trao đổi chất giữa tủy xương và bên ngoài.

■ Trong xương đặc đang phát triển và cả ở xương người trưởng thành, luôn diễn ra sự phá hủy và xây dựng lại các hệ thống Havers. Vì vậy, thường thấy xen kẽ những hệ thống chỉ có một ít lá xương đồng tâm có ống Havers rộng, những hệ thống điển hình và những hệ thống Havers trung gian (những lá xương còn lại của hệ thống Havers đã bị phá hủy).