câu14: tồn tại xh và ý thức xh là gì?phân tích tc gc của ý thức xh? mqh biện chứng giữa ttại xh và ý thức xh?

1.các khái niệm tồn tại xh và ý thức xh

a. kn tồn tại xh:là toàn bộ những sinh hoạt vật chất và những đk sinh hoạt vật chất của xh

Những đk sh vc của xh gômgđk địa lý TN,đk dsố và ptsx.trong đó ptsx có vai trò quyết định đv sự tồn tại và phát triển của xh

b.kn ý thức xh.

Là toàn bộ đsống tinh thần of xh bao gồm nhữg qđiểm, tư tưởng cùg những t/cảm, tâm trạng, truyền thốg ...of cộg đồg xh nảy sinh từ tồn tại xh & p/ánh tồn tại xh trog nhữg gđoạn ptriển nhất định.

2. Tính g/c of ý thức xh

- Trog các xh có g/c ý thức xh mag tính g/c sâu sắc cả tâm lý xh & hệ tư tưởg đều mang t/c g/cấp.

- Sở dĩ ý thức xh mag tíh g/c vì thực chất ý thức xh là sự p/á tồn tại xh. Trog đsốg hthực các g/c các tầng lớp xh # nhau có đk shoạt vchất # nhau, do vậy hình thành nên ý thức xh # nhau,

- Biểu hiện tính g/c of ý thức xh

+xét về mặt tâm lý xh: các g/c # nhau thì có tcảm #nhau có truyền thống thói quen #nhau trog đsốg hthực.

+xét về hệ tư tưởg các g/c #nhau có ý thức hệ #nhau ý thức hệ of g/c thốg trị đối lập với ý thức hệ of g/c bị trị.

- G/c thốg trị dung mọi bfáp (kể cả tuyên truyền & thủ đoạn) để áp đặt ý thức hệ of mình cho toàn xh. Do đó thường thì ý thức hệ of g/c thốg trị nó thốg trị & fổ biến trog đsốg tinh thần of xh.

- Tuy nhiên ý thức hệ of g/c bị thốg trị cũg ảnh hưởg tới 1 mức độ nào đấy tới g/c thốg trị & toàn xh nhất là khi hệ tư tưởg of g/c bị trị trở lên tiến bộ. điều đó lý giải tại sao 1 bfận g/c này lại mang tư tưởg g/c # & một bfận g/c thốg trị lại ngả theo ptrào of g/c cách mạng.

3. Mối qhệ bchứng giữa tồn tại xh &ý thức xh

- Tồn tại xh & ý thức xh là 2 lvực of đsốg xh(đs vchất & đs tinh thần)trog đó đs vchất là tồn tại xh & đs tinh thần là ý thức xh.

- Mối qhệ giữa ttxh & ytxh xfát từ mối qhệ vchất & ý thức trên lập trường CNDVBC do đó tồn tại xh quyết định ýthức xh, ý thức xh tác độg trở lại tồn tại xh.

a. vtrò quyết định of tồn tại xh đvới ýthức xh đc thể hiện:

ttxh quyết định sự hthành ytxh, quyết định ndung of ythxh (vì ttxh như thế nào thì ytxh như thế ấy) quyết định sự vđộg thay đổi of ytxh, nghĩa là ttxh thay đổi thì ý thức xh thay đổi theo.

Vd: Trog xh nguyên thủy do trđộ of LLSX còn hết sức thấp kém mọi người sốg chung làm chung & hưởg chung nên chưa nảy sinh về tư hữu chưa có ythức về bóc lột nhưng khi cđộ công xã nguyên thủy tan rã, cđộ tư hữu ra đời, xhcó sự phân chia g/c thì ý thức cngười cũg biến đổi căn bản, nảy sinh ra tư tưởng tư hữu, ăn bám, bóc lột, CN cá nhân hthành & ptriển.

Qua vdụ trên ctỏ rằng ko fải ý thức of cngười quyết định tồn tại of họ trái lại tồn tại xh of họ quyết định ý thức xh of họ.

- và khi tồn tại xh-cơ sở of ý thức xh ko còn nữa thì ý thức xã hội cũng dần mất theo.

b.tính độc lập tương đối & sự tác động trở lại of ý thức xh đvới tồn tại xh

Tính Độc lập tương đối of ý thức xh, mặc dù tồn tại xh quyết định ý thức xh, song ý thức xh cũng có tính độc lập tương đối of nó thể hiện ở những điểm sau:

- ý thức xh thưg lạc hậu hơn so với tồn tại xh bởi vì

+ ý thức xh nảy sinh từ tồn tại xh p/á tồn tại xh.

+Do tồn tại xh thường biến đổi nhanh lên ý thức xh ko p/á kịp

+do một số hình thái ý thức xh có t/chất bảo thủ, nhiều khi nó trở thành thói quen, tập quán nhất là ý thức tôn giáo & tâm linh.

+ do lực lượng pđộng đã sử dụng 1 số tư tưởng & 1 số loại hình ý thức lạc hậu để chốg lại xh mới.

-ý thức xh có thể vượt trưc tồn tại xh, thường thì đó là những tư tưởg tiến bộ, nhữg lý luận khoa hoc...nó đóg vtrò tiên fong vượt trc sự ptriển of TTXH, dự báo đc tương lại & có tdụng tổ chức, chỉ đạo hđộg thực tiễn of cngười, hướg hđộng đó vào việc giải quyết nhữg nhiệm vụ mới do sự ptriển chin muồi of đsống vchất of xh đặt ra.

+vd: chủ nghía Mác-lênin tuy ra đời vào tky 19 nhưng những qluật vđộng of xh loài người do nó chỉ ra đã đc thực tiễn tkỷ 20 xác nhận & vẫn đang là vũ lý luận sắc bén of g/c công nhân gphóng mình & gphóng nhân dân lđộg, xdựng 1 xh mới tốt đẹp hơn.

+khi khẳng định tư tưởng tiến bộ có thể dự báo trc nhữg vđề of sự ptriển xh thì điều đó ko có nghĩa là ý thức xh trog trường hợp này đã ko còn bị tư tưởg xh quyết định nữa. Vđề là ở chỗ ý thức xh đã phát hiện ra khuynh hướng ptriển of TTXH & p/á ít nhiều cxác các khuynh hướng đó. Sự tiên đoán of khuynh hướng ptriển đã đem lại knăng sdụng sức mạnh cải tạo of nhữg tư tưởng xh tiên tiến phát huy đc vtrò tích cực of chúg trog sự ptriển xh-ý thức xh có tính kế thừa trog sự ptriển, lsử ptriển đsống tinh thần of xh cho thấy rằng những qđiểm lý luận of mỗi thời đại ko xhiện trên mảnh đất trống ko.mà đc tạo ra trên cơ sở kế thừa những thành tựu lý luận of các thời đại trc.

Vdụ: chủ nghĩa Mác đã kế thừa & ptriển những tinh hoa tư tưởg of loài người mà trực tiếp là nền triết học cổ điển đức, ktế học cổ điển anh & CNXH ko tưởng Pháp.

+lênin viết "văn học vô sản fải là sự ptriển logic of tổng số kiến thức mà loài người đã tích lũy đc dưới ách thốg trị of xh TB, XH of bọn địa chủ & XH of bọn quan liêu"

+trog đkiện ktế thị trường & mở rộng giao lưu qtế fải đbiệt qtâm giữ gìn & nâng cao bản sắc dân tộc, kế thừa & phát huy truyền thống đạo đức tập quán tốt đẹp & lòg tự hào dân tộc.. tiếp thu tinh hoa các dtộc trên tgiới làm giàu đẹp them nền vhóa Vnam.

-sự tác động qua lại giữa hình thái ý thức xh trog sự ptriển of chúg. Đây là qluật ptriển of ý thức xh làm cho ở mỗi hình thái ý thức có những mặt nhữg t/chất ko thể gthích đc một cách trực tiếp =tồn tại xh hay bằng các đkiện vchất, lsử ptriển of ý thức xh cho thấy, ở mỗi thời đại tùy theo những hcảnh lsử cụ thể mà thường có những hình thái ý thức nào đó nổi lên hang đầu & tđộng mạnh mẽ đến các hình thái ý thức #.

Vdu: ở hi lạp cổ đại triết học & nghệ thuật đóg vtrò to lớn, còn ở tây âu Trung cổ thì tôn giáo ảnh hưởng mạnh mẽ đến mọi mặt tình thần of xh. ở g/đoạn lsử sau này thì ý thức ctrị lại đóg vtrò to lớn tđộng mạnh đến hình thái ý thức xh.

*sự tác động trở lại of ý thức đối với tồn tại xh theo 2 chiều thúc đẩy or kìm hãm: nếu ý thức tích cực tiến bộ khoa học, p/ánh đúng qluật khách quan thì thúc đẩy tồn tại xh ptriển, ngược lại nếu ý thức tiêu cực, lạc hậu sẽ kìm hãm sự ptriển of tồn tại xh

- hiệu quả of sự tđộng fụ thưôc vào vtrò of g./c thốg trị xh &hệ tư tưởng đó có p/ánh đúng qluật kquan hay ko, cùng với knăng truyền bá hệ tư tưởng đó vào qchúng nhân dân

-trog sự nghiệp định hướng lên CNXH ở nc ta hnay những tư tưởng cá nhân cnghĩa, tâm lý thói quen of người sx nhỏ, tư tưởng cục bộ địa fương... đang là nhữg trở ngại lớn ngăn cản qtrình tiến lên of chúng ta.