Câu 12: phân tích đường lối xd hệ thống chính trị trước thời kỳ đổi mới(1945-1986)

- Hoàn cảnh lịch sử:

+ Hệ thống chính trị dân chủ nhân dân giai đoạn 1945-1954: cm t8.1945 thắng lợi của nhà nước vn dân chủ cộng hòa ra đời đánh dấu sự hình thành một hệ thống chính trị cm với các đặc trưng sau:

+) Có nhiệm vụ thực hiện đường lối cm, đánh đuổi bọn đế quốc xâm lược, giành độc lập và thống nhất thật sự cho dân tộc xóa bỏ chế độ pk, phát triển chế độ dân chủ nhân dân gây cơ sở cho cnxh.

+) Dựa trên nền tảng khối đại đoàn kết dân tộc hết sức rộng rãi, đặt lợi ích của dân tộc là cao nhất. Có một chính quyền tự xđ là công bộc của dân, coi dân là chủ và dân làm chủ.

+) Vai trò lãnh đạo của đảng được ẩn trong vai trò lãnh đạo của quốc hội và chính phủ(11.1945-2.1951). Có một mặt trận liên việt và nhiều tổ chức quần chúng rộng rãi làm việc tự nguyện ko nhận lương , ko nhận kinh phí hoạt động của nhà nước.

+) Cơ sở kt chủ yếu của hệ thống chính trị dân chủ nhân dân là nền sx tư nhân hàng hóa nhỏ tự cung tự cấp. Đã xuất hiện sự giám sát của xh dân sự đối với nhà nước và đảng, sự phân biệt giữa hai đảng khác đối với đcsvn.

+ Hệ thống chuyên chính vô sản giai đoạn 1955-1975 và 1975-1989: ở nước ta, khi giai cấp công nhân giữ vai trò lãnh đạo cm thì thắng lợi của cm dân tộc dân chủ nhân dân cũng là sự bắt đầu của cm xhcn, sự bắt đầu của thời kỳ thực hiện nhiệm vụ lịch sử của chuyên chính vô sản. Với thắng lợi hoàn toàn và triệt để thời kỳ chống mỹ cứu nước, cm vn chuyển sang giai đoạn mới, giai đoạn tiến hành cm xhcn trong cả nước. Do đó hệ thống chính trị của nước ta cũng chuyển sang giai đoạn mới từ hệ thống chuyên chính dân chủ nhân dân sang hệ thống chuyên chính dân chủ vô sản. Bước sang giai đoạn mới, đại hội 9 của đảng nhận định muốn đưa sự nghiệp cm đến toàn thắng, điều kiên quyết định trước tiên là phải thiết lập và ko ngừng tăng cường chuyên chính vô sản, ko ngừng phát huy quyền làm chủ của nhân dân lao động.

+ Cơ sở hình thành hệ thống chuyên chính vô sản của nước ta:

+) Một là, lý luận MLN về thời kỳ quá độ và chuyên chính vô sản.

+) Hai là đường lối chung của cm vn trong giai đoạn mới.

+) Ba là, cơ sở chính trị của hệ thống chuyên chính vô sản ở nước ta được hình thành từ năm 1930 và bắt rễ vững chắc trong lòng xh và dân tộc.

+) Bốn là, cơ sở kt của hệ thống chuyên chính vô sản là nền kt kế hoạch hóa tập trung quan liêu bao cấp.

+) Năn là cơ sở xh của hệ thống chuyên chính vô sản là liên minh giai cấp giữa giai cấp công nhân, nông dân và tầng lớp tri thức.

+ Chủ trương xd hệ thống chuyên chính vô sản mang đặc điểm vn:

+) Một là xđ quyền làm chủ của nhân dân được thể chế hóa bằng pháp luật và tổ chức.

+) Hai là xđ nhà nước trong thời kỳ quá độ là một tổ chức thực hiện quyền làm chủ tập thể của giai cấp nông dân và nhân dân lao động thông qua đảng thực sự lãnh đạo đối với tiến trình phát triển xh.

+) Ba là xđ đảng là người lãnh đạo toàn bộ hoạt động xh trong điều kiện chuyên chính vô sản.

+) Bốn là xđ nhiệm vụ chung của các mặt trận và các đoàn thể là bảo đảm cho quần chúng tham gia và kiểm tra các công việc của nhà nước đồng thơuf là trường học về cnxh.

+) Năm là xđ mối quan hệ đảng lãnh đạo nhân dân làm chủ.

+ Đánh giá sự thực hiện đường lối: hoạt động của hệ thống chuyên chính vô sản giai đoạn 1975-1986 được chỉ đạo bởi các đường lối của đại hội 4 và 5 của đảng góp phần mang lại những thành tựu mà nhân dân ta đạt được trong 10 năm đầy khó khăn thử thách. Trong giai đoạn này mối quan hệ giữa đảng, nhà nước và nhân dân ở từng cấp, đơn vị chưa được xđ thật rõ, chưa làm tốt chức năng của mình. Sự lãnh đạo của đảng chưa ngang tầm với những nhiệm vụ của giai đoạn mới, chưa đáp ứng được yêu cầu giải quyết nhiều vấn đề kt xh cơ bản và cấp bách. Đảng chưa phát huy tốt vai trò của các đoàn thể trong việc giáo dục, động viên quần chúng tham gia quản lý kt xh.

- Nguyên nhân:

+ Duy trì qua lâu cơ chế quản lý tập trung quan liêu bao cấp.

+ Hệ thống chuyên chính vô sản có biểu hiện bảo thủ, trì trệ, chậm đổi mới, do đó đã cản trở quá trình đổi mới kt.

+ Bệnh chủ quan duy ý chí, tư tưởng tiểu tư sản vừa tả khuynh vừa hữu khuynh trong vai trò lãnh đạo của đảng.