Câu 1: KHÁI NIỆM, NGUỒN GỐC

1. Khái niệm

Khái quát khái niệm TTHCM, Báo cáo chính trị Đại hội 9 (tháng 4/2001) khẳng định: "TTHCM là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của CMVN, là kết quả của sự vận dụng và phát triển sáng tạo CN Mác Lênin, vào điều kiện cụ thể nước ta, đồng thời là kết tinh tinh hoa dân tộc và trí tuệ thời đại về giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng con người,

TTHCM soi đường cho cuộc đấu tranh của nhân dân ta giành thắng lợi, là tài sản tinh thần to lớn của Đảng và dân tộc ta, tiếp tục soi sáng để nhân dân ta tiến lên xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất độc lập và XHCN giàu mạnh.

2. Nguồn gốc

2.1. Cơ sở khách quan:

a. Bối cảnh thời đại

Giữa tk19, Chủ nghĩa Tư bản từ tự do cạnh tranh đã phát triển sang giai đoạn Đế quốc Chủ Nghĩa, xâm lược nhiều thuộc địa. Bên cạnh mâu thuẫn vốn có là mâu thuẫn giữa Tư sản và Vô sản, làm nảy sinh mâu thuẫn mới là mâu thuẫn giữa các nuớc thuộc địa và các nước Chủ nghĩa Đế quốc, phong trào giải phóng dân tộc dâng lên mạnh mẽ nhưng chưa ở đâu giành được thắng lợi.

Chủ Nghĩa Tư bản phát triển không đều, một số nước Tư bản gây chiến tranh chia lại thuộc địa làm đại chiến Thế giới 2 nổ ra, Chủ Nghĩa Đế Quốc suy yếu, tạo điều kiện thuận lợi cho Cách Mạng Tháng 10 nổ ra và thành công, mở ra thời đại mới, thời đại quá độ từ Chủ Nghĩa Tư Bản lên Chủ Nghĩa Xã Hội, làm phát sinh mâu thuẫn mới giữa Chủ Nghĩa Tư Bản và Chủ Nghĩa Xã hội.

Cách mạng Tháng 10 và sự ra đời của Liên Xô, của quốc tế 3 tạo điều kiện tiền đề cho đẩy mạnh Cách mạng giải phóng dân tộc ở các thuộc địa phát triển theo xu hướng và tính chất mới.

b. Hoàn cảnh lịch sử dân tộc

Trước khi Pháp xâm lược, nước ta là một nước phong kiến, kinh tế nông nghiệp lạc hậu, chính quyền phong kiến suy tàn, bạc nhược khiến nước ta không phát huy được những lợi thế về vị trí địa lý, tài nguyên, trí tuệ, không tạo đủ sức mạnh chiến thắng sự xâm lược của thực dân Pháp.

Từ giữa 1958 từ một nước phong kiến độc lập, Việt Nam bị xâm lược trở thành một nước thuộc địa nửa phong kiến.

Với truyền thống yêu nước anh dũng chống ngoại xâm, các cuộc khởi nghĩa của dân ta nổ ra liên tiếp, rầm rộ nhưng đều thất bại.

Sang đầu thế kỷ 20, xã hội Việt Nam có sự phân hóa sâu sắc: giai cấp CN, Tư sản dân tộc, tiểu tư sản ra đời, các cuộc cải cách dân chủ tư sản ở Trung Quốc tác động vào Việt Nam làm cho phong trào yêu nước chống Pháp chuyển dần sang xu hướng dân chủ tư sản gắn với phong trào Đông Du...do các sĩ phu phong kiến lãnh đạo. Nhưng do bất cập với xu thế lịch sử nên đều thất bại.

Trước bế tắc của Cách Mạng Việt Nam và bối cảnh thế giới đó, Nguyễn Tất Thành tìm đường cứu nước, từng bước hình thành tư tưởng của mình, đáp ứng những đòi hỏi bức xúc của dân tộc và thời đại.

c.Quê hương gia đình

-Sinh ra trong một gia đình nhà nho yêu nước, cha là cụ phó bảng Nguyễn Sinh Sắc-là một nhà nho yêu nước thương dân, một người ham học; mẹ là cụ bà Hoàng Thị Loan-một người phụ nữ giàu lòng nhân ái.

-Người sinh ra trên một vùng quê có truyền thống yêu nước nồng nàn, tinh thần quật cường chống ngoại xâm, ý chí vươn lên.

2.2 Cơ sở lý luận

a. Tư tưởng văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam:

- Chủ Nghĩa yêu nước và ý chí bất khuất để đấu tranh dựng nước và giữ nước

- Truyền thống đoàn kết tương thân tương ái, tinh thần nhân nghĩa, lá lành đùm lá rách trong hoạn nạn khó khăn.

- Con người VN thông minh, sáng tạo, cần cù, nhẫn nại.

- Truyền thống hiếu học, cầu tiến, hòa hợp, lạc quan yêu đời

Những truyền thống nêu trên trong đó tiêu biểu nhất là chủ nghĩa yêu đã tác động sâu sắc đến HCM, là cội rễ sâu xa bền chặt nhất góp phần hình thành nên tt HCM.

b. Tinh hoa văn hóa nhân loại:

Tinh hoa văn hóa phương Đông:

Trước hết là Nho giáo: Hồ Chí Minh coi trọng kế thừa và phát triển những mặt tích cực của Nho giáo: đạo nhân nghĩa, đạo tu thân ham học hỏi, đức tính khiêm tốn...đồng thời HCM cũng phê phán những mặt hạn chế của học thuyết này đó là tư tưởng phân biệt đẳng cấp, giới tính giáo điều cực đoan.

Với Phật giáo, người tiếp thu tư tưởng vị tha, chân, thiện, từ bi, cứu nạn, cứu khổ, thương người như thể thương thân, lối sống đạo đức, trong sạch giản dị, chăm làm điều thiện. Người tiếp thu chủ nghĩa Tam dân của Tôn Trung Sơn (dân tộc độc lập, dân quyền tự do, dân sinh hạnh phúc)

Tinh hoa văn hóa Phương Tây:

-Những nguồn gốc tt và VH phương tây đầu tiên ảnh hưởng đến HCM là tư tưởng tự do bình đảng bác ái. Trên bước đường cứu nước, qua các trung tâm văn minh ở châu Âu, HCM còn tiếp thu nhiều tt vh phương tây khác cần thiết cho sự nghiêp cách mạng như phong cách làm việc dân chủ cộng với tt dám nghĩ dám làm.

c. Chủ nghĩa Mác Lê Nin - cơ sở thế giới quan, phương pháp luận cho việc hình thành tt HCM

CN Mác Lê Nin với bản chất Cách mạng và khoa học của nó giúp Người chuyển biến từ Chủ nghĩa yêu nước không có khuynh hướng rõ rệt thành người cộng sản, chủ nghĩa yêu nước gắn chặt với chủ nghĩa quốc tế, độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, thấy vai trò của quần chúng nhân dân, sứ mệnh lịch sử của giai cấp CN, liên minh công nông trí thức và vai trò lãnh đạo của đảng cộng sản trong cách mạng giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng xã hội, giải phóng con người, bảo đảm thắng lợi cho chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản. Hồ Chí Minh đã vận động sáng tạo Chủ nghĩa Mác Lê Nin vào điều kiện cụ thể của Việt Nam, giải đáp được những vấn đề thực tiễn đặt ra, đưa cách mạng nước ta giành hết thắng lợi này đến thắng lợi khác.

d. Những nhân tố chủ quan thuộc về phẩm chất cá nhân của Hồ Chí Minh:

Là người có đầu óc thông minh sáng suốt, năng lực tư duy độc lập, sáng tạo, học vấn uyên bác, năng lực phân tích, so sánh, đối chiếu, tổng hợp sâu sắc.

HCM có những phẩm chất hết sức tiêu biểu đó là tâm hồn một nhà yêu nước lớn, 1 chiến sỹ cộng sản nhiệt thành CM, sẵn sàng chịu đựng hy sinh vì độc lập tự do của TQ, vì hp của nhân dân. HCM có tác phong bình dị khiêm tốn, hòa mình với quần chúng nhân dân.

Những phẩm chất và năng lực đó của người được rèn luyện và phát huy trong suốt cuộc đời hoạt động CM. Vì vậy giữa thực tiễn phong phú và sinh động, giữa biết bao tình huống phức tạp khác nhau, giữa n học thuyết tư tưởng lý luân HCM có thể phân tích một cách đúng đắn, có thể xử lý chuyển hóa hình thành nên tư tưởng của mình.