Câu 7 : Hoen tử thi và cứng tử thi

Hoen tử thi:

Định nghĩa :

Là hiện tượng ứ máu tính mạch tại những vùng trũng trên cơ thể, tiếp theo có hiện tượng thoát mạch, tan máu rồi thẩm thấu vào các mô xung quanh tạo nên những vết những mảng màu đặc biệt.

Màu sắc

Hoen tử thi bắt đầu có màu hồng nhạt hay tím nhạt, sau chuyển màu tím sẫm, màu xanh lục rồi mất dần đi khi quá trình hư thối bắt đầu.

Màu sắc của vết hoen thực chất là màu của sắc tố máu, vì vậy có sự thay đổi màu sắc khác nhau tùy điều kiện cụ thể. ở tư thi được bảo quản lạnh hoặc xác chết ở nơi có băng tuyết, vết hoen có màu đỏ sẫm. Tử vong do nhiễm độc oxyt carbon (CO) hoặc HCN vết hoen có màu đỏ “ cánh sen”

Vết hoen rất nhạt màu hoặc không hình thành trong TH chảy máu ngoài với số lượng lớn, hầu như không còn máu đọng đủ để tạo vết hoen

Cần phân biệt vết hoen tử thi với những mảng sắc tố bất thường có trước trên da nạn nhân ví dụ những đám u máu phẳng. vết bớt.

Đặc biệt cần phải chẩn đoán phân biệt giữa hoen tử thi và vết bầm tụ máu do chấn thương

đặc tính thời gian của hoen tử thi

Diễn biến hình thành hoen tử thi xảy ra qua 3 thời kỳ:

- thời kỳ lắng đọng máu:

Khoảng 1-2 tiếng đến 12 tiếng sau chết. một nguyên nhân chết gây chết đột ngột, hoen tử thi xuất hiện sớm sau 30 phút

Trong vòng 6 tiếng đầu sau chết, nếu thay đổi vị trí tư thế tử thi thì các vết hoen đã hình thành dần dần mất đi, trong khi đó ở những vị trí thấp trũng mới sẽ lại xuất hiện vết hoen tử thi được gọi là sự dịch hơn tử thi

Ngoài 6 tiếng sau chết, nếu thay đổi vị trí tư thế tử thi các vết hoen đã hình thành không mất đi trong khi ở những ví trí thấp trũng mới sẽ lại xuất hiện những vết hoen tử thi mới gọi là hoen tử thi thứ phát

- thời kỳ thoát mạch: bắt đầu từ 12 tiếng sau khi chết, đôi khi bắt đầu sớm hơn ( khoảng 8-10 tiếng)

Từ thời điểm này có sự thoát mạch của hồng cầu và huyết tương ra các mô xung quanh đồng thời với hiện tượng dịch của mô xung quanh ngấm vào lòng mạch

Đó là nguyên nhân làm cố định vị trí vết hoen và rất khó xuất hiện hoen tử thi thứ phát khi thay đổi tư thế tử thi. Dấu hiệu ấn ngón tay cũng không rõ ràng, chỉ thấy vết hoen hơi nhạt màu. Nếu rạch ra sẽ thấy máu chỉ còn chảy nhỏ giọt

- Thời kỳ thẩm thấu:

Ngoài 18 tiếng sau chết. các mô xung quanh bị máu ngấm vào kèm theo hồng cầu bắt đầu phân hủy ( tan máu). Vết hoen tử thi hoan toàn cố định. Ấn ngon tay vào vết hoen hoàn toàn không mất màu. Cắt qua vết hoen không còn máu trong lòng mạch còn các mô xung quanh ngâm máu màu tím

vị trí vết hoen tử thi

Hoen tử thi luôn luôn khu trú ở những vùng thấp trũng của cơ thể. Thông thường ở tư thế nằm ngửa. hoen xuất hiện ở vùng sau cổ, lưng, mặt, sau tây chân trừ vùng vả vai, mông, mặt sau của 1/3 trên cẳng chân là những nơi cơ thể bị tỳ ép vào tường.

Đặc biệt ở tư thế chết treo cổ hoàn toàn, hoen tử thi tập trung ở phần ngọn chi: bàn ngón tay, cẳng tay, vùng bụng dưới và vùng cẳng bàn chân. Trong trường hợp điển hình, đây là một trong những dấu vết đáng tin cậy giúp cho chẩn đoán xác định chết treo cổ

Cứng tử thi:

Trong quá trình tử vong, xuất hiện trạng thái co cững các cơ và các khớp bị cố định được gọi là cứng tử thi. Có nhiều lý thuyết khác nhau về cơ chế hình thành cứng tử thi trong đó haafi hết các tác giả thống nhất về sự liên quan đến hiện tượng mất dần Glucosite ATP trong cơ thể gây nên hiện tượng kết dính của 2 loại protein vòng và protein cơ động

Mặt khác cơ thể thiếu oxy tạo nên sự ứ đọng acid lactic trong cơ thế . chính acide lactic này phản ứng làm đông vón protein của tế bào gây nên sự co cứng.

đặc tính thời điểm của cứng tử thi:

Trung bình, cứng tử thi hình thành trong khoảng 1-3 tiếng sau chết, sớm nhất khoảng 10 phút và muốn nhất khoảng 7-8 giờ. Thời hạn này tùy thuộc vào nguyên nhân gây tử vong, thể trạng của người bệnh và yếu tố bên ngoài. Những thanh niên tầm vóc cường tráng khỏe mạnh. Đột ngột tự nhiên bị chết sẽ cứng nhanh và cường độ cứng cao. Những người già, người da bọc xương hay nằm bệnh lâu ngày sẽ lâu cứng và ít cứng. nhiệt độ bên ngoài cao sẽ gây cứng rất nhanh và hết cứng rất nhanh. Nhiệt độ thấp dưới 10 độ C làm chậm cứng và kéo dài đến 10-12 ngày ví như trường hợp bảo quản tử thi trong tủ lạnh. Thứ tự hình thành cứng gồm 2 loại cứng từ phía trên xuống và cứng từ dưới lên. Loại hình nhất bắt đầi cứng từ các cơ hàm mặt lan dần xuống phía dưới cơ thể. Loại thứ hai bắt đầu cứng từ chi dười rồi lan ngược lên trên

Ở các khớp lớn sau 4-6 tiếng đã cứng. sau 24 tiếng là cứng nhất

Từ 4-6 tiếng nếu phá cứng sau đos cứng tử thi xuất hiện lại những độ cứng yếu hơn trước. sau 6-8 tiếng, nếu phá cứng sẽ không còn cứng trở lại

ý nghĩa y pháp học của cứng tử thi

Căn cứ vào thứ tự xuất hiện, sư phát sinh phát triển, thời điểm và mức độ co cứng có thể phán đoán được nguyên nhân và thời điểm tử vong

ở một mức độ nhất định, cứng tử thi có thể giữ lại tư thế, vị trí của nạn nhân giúp ta phán đoán được hoàn cảnh xảy ra sự việc, hiên tượng này đc giải thích do tổn thương đột ngột của hệ thần kinh trung ương đặc biệt là tổn thương não trung gian tương tự nhue triệu chứng “ cứng mất não” trong lâm sàng

Hiện tượng này cũng được lý giải bằng trạng thái kích động hốt hoảng hưng phấn hay vận động quá mức đều có thể là nguyên nhân quan trọng gây ra cái chết co cứng lập tức