MỤC LỤC

I, Giới thiệu chung về bàn là.............................................

1, Nguồn gốc và xuất xứ...................................................

2, Cấu tạo bàn là điện......................................................

II, Cách sử dụng và bảo quản............................................

.

1, Cách sử dụng..............................................................

2, Bảo quản...................................................................

III, Bàn là thế hệ mới.......................................................

LỜI NÓI ĐẦU

Cùng với sự phát triển của các thiết bị may, bàn là là một loại thiết bị không thể thiếu trong ngành công nghiệp dệt may. chúng ta ai cũng biết đến bàn là nhưng không phải ai cũng biết đến nguồn xuất xứ của nó. Nó xuất hiện từ thế kỷ thứ I TCN ở Trung Quốc qua thời gian đã được cải tiến thành chiếc bàn là ngày nay mà chúng ta vẫn sử dụng.

Chúng tôi đã hoàn thành bài tập lớn này với mục tiêu tìm hiểu sâu, rộng về nguồn gốc cấu tạo cách thức sử dụng cũng như phạm vi ứng dụng của nó trong ngành CN may dựa trên cơ sở nghiên cứu và tìm hiểu thiết bị này.

Vì năng lực còn hạn chế ,nguồn tài liệu còn hạn hẹp,BTL của chúng tôi không tránh khỏi những thiếu sót chúng tôi mong dược sự góp ý của thầy và các bạn.

Chúng tôi xin chân thành cảm ơn!

Nhóm SV thực hiện

I) Giới thiệu chung về bàn là

1) Nguồn gốc - xuất xứ

-Trung Quốc là nơi sản sinh ra bàn là ủi. Từ thế kỷ thứ I - TCN người Trung Quốc đã biết bỏ than nóng vào nồi để làm thẳng các sản phẩm bằng vải. Trước khi có bàn là ủi điện, người ta làm nóng bàn là ủi bằng nhiều cách khác nhau: Than dầu, lưả, rượu cồn, dầu cá voi, gas tự nhiên, thậm chí bằng xăng dầu cho nên rất nguy hiểm.

-Chiếc bàn là ủi từ thế kỷ XIX , hình dạng không khác nhiều so với bàn ủi ngày nay:

Chiếc bàn là với hoa văn cầu kỳ

- Ngoài mấy lý do xa xưa với hình dáng lạ kỳ ra ,còn thêm một giải lý khác: Bàn là ủi xưa thường chỉ có từ triều đình đến nhà quyền quý , kẻ giầu sang dùng đến, thứ đân cùng thời chua hẳn ai cũng biết, nói gì đến thế hệ sau này.

- Bàn là cổ có rất nhiều kích cỡ khác nhau:

Chiếc bàn ủi tí hon được Nguyễn Bình ( nhà sưu tập đồ cổ) tìm thấy tại một tiệm bán đồ cổ.

Chiếc bàn ủi tí hon

Rất hiếm tư liệu lịch sử nhắc đến thứ đồ gia dụng này. Nên thấy chiếc bàn ủi kích thước bằng cỡ chiếc bật lửa. Nó có thể là hàng mẫu cũng có thể là hàng để dùng, theo Nguyễn Bình: " Chiếc bàn ủi nhỏ này được người xưa dùng để ủi những chỗ mà bàn ủi khổ lớn khó len vào được như nách áo, bâu áo...hoặc thậm chí dùng để ủi phẳng tiền giấy".

Những chiếc bàn là cổ này khá đa dạng về kiểu dáng và phong phú về mẫu mã: Bàn ủi có nhiều hoa văn trang trí, trên thân,đế, tay cầm. Kiểu dáng rất đa dạng, hoa lá cách điệu, chữ thọ,chữ vạn,đầu rồng hoặc mặt người dữ tợn mà nhân gian gọi là mặt bợm. Từ kiểu dáng đến hoa văn, mỗi chiếc một vẻ, không hể trùng lặp nhau.

Xếp những chiếc bàn là này cạnh nhau, ta thấy chiếc bàn ủi được cải tiến dần đến sự tiện lợi cho người dùng. Từ những chiếc bàn ủi không có nắp có thể lam than văng ra ngoài nếu thao tác mạnh, đến chiếc bàn ủi có nắp và quai xách phía trên. Từ bàn ủi hình tròn khó ủi được kỹ, đến bàn ủi hình con thuyền tương tự như bàn ủi hiện nay. Cả những chi tiết nhỏ như chiếc cần đóng mở nắp cũng được thay bằng chú gà bật lên, xuống để tránh bỏng tay....

Chiếc bàn là: Đơn giản về hoa văn nhưng cầu kỳ về kiểu dáng

Dường như đây không phải là 1 chiếc bàn là nhưng lại chính la bàn là

-Ngày 6/6/1882 Henry W Seeley (New york - Mỹ) đăng ký sáng chế mẫu bàn ủi sử dụng nguồn điện để làm nóng

-Năm 1892 hai công ty là : Crompton và General Electric tung ra thị trường mẫu bàn ủi sử dụng điện trở.

-Các loại bàn là có dây theo kiểu truyền thống ngày nay liên tục được cải tiến về kiểu dáng , công dụng và chức năng

2) Cấu tạo của bàn là điện:

Bàn là điện là 1 vật dụng rất cần thiết trong sinh hoạt của mỗi gia đình ngày nay.

-Cấu tạo gồm các bộ phận:

+Nguồn sinh điện:trong bàn là có một sợi dây điện trở làm bằng hợp kim crôm-niken. Tùy theo từng hãng sản xuất mà sợi dây này có dạng khác nhau. Có trừơng hợp dùng sợi dây tiết diện tròn quấn dưới dạng lò xo, được đặt cách điện với vỏ. Có trường hợp sợi dây dẹt, quấn quanh tấm mi-ca và cách điện với vỏ.

+Vỏ: Làm bằng hợp kim của nhôm hoặc sắt mạ kiền, mặt dưới bàn là phẳng và nhẵn bóng.

+Bộ phận phun hơi nước: Một số bàn là có bộ phận phun hơi nước vào vật được là. Bộ phận chứa nước nằm trong thân bàn là. Khi cắm điện vào, bàn là nóng làm nước sôi lên và hơi nước phun ra ở hai lỗ nằm tại mặt dưới bàn là.

+Bộ phận điều chỉnh nhiệt độ:Bộ phận này gồm một rơ-le dạng băng kép. Khi bàn là nóng đến nhiệt độ nào đấy thì băng kép cong lên và tiếp điểm bị tách ra, mạch điện bị cắt.Khi bàn là nguội đến nhiệt độ quy định, băng kép lại trở về vị trí cũ và lại đóng mạch điện. Bộ phận điều chỉnh thường được bố trí bằng một núm vặn trên thân. Khi xoay núm này ta làm cho tiếp điểm chóng hoặc chậm được ngắt.

+Đèn báo hiệu: ở trong tay cầm bàn là thường có một đèn báo ,khi có điện vào bàn là thì đèn sáng.

II) Cách sử dụng và bảo quản bàn là:

1) Cách sử dụng bàn là :

- Bàn là tiêu chuẩn chất lượng tốt phải đảm bảo các yêu cầu sau:

+ Tuổi thọ không dưới 500 giờ sử dụng, mặt đáy bằng gang mạ crom, đáy phẳng không trầy xước, nhiệt độ ổn định, đặc biệt tay cầm phải có lớp sơn bảo vệ, chịu được nhiệt độ đến 120oC

+ Ngày nay bán ủi có thể tự động điều khiển nhiệt độ để không bị cháy quần áo, chọn loại có công suất 500W là thích hợp. Khi mua về cần phải cắm thử để kiểm tra, với loại ổ cắm 2 chấu thì phải thử 2 lần, sau khi cắm lần đầu phải đổi phích cắm 180o cắm lần 2, ổ cắm phải chắc chắn, mặt bằng phẳng, bóng bẩy.

- Trước khi sử dụng, cần kiểm tra để bào đảm an toàn:

+Kiểm tra dây dẫn điện xem có bị hở không

+Kiểm tra xem có rò điện ra vỏ bàn là không

+Đặt núm điều chỉnh nhiệt độ ở vị trí thích hợp với loại vải cần là

+Đổ nước vào lỗ quy định của bộ phận chứa nước để phun vào vật cần là(nếu có)

+Cắm điện vào bàn là,chờ vài phút cho nóng thì dùng

+Trước khi dùng phải lau mặt bàn là để không dây bẩn ra vật định là

+Một số loại vải bằng sợi tổng hợp và lụa nếu để khô mà là sẽ bị nhiễm điện (tĩnh điện) rất mạnh và dính theo bàn là. Đối với loại vải này phải phun nước cho ẩm trước khi là

+Khi ngừng là hoặc là xong, phải để bàn là lên một vật kê chịu được nhiệt độ cao và nhẵn để không làm xước mặt bàn là

+Khi dùng xong phải rút bàn là ra khỏi mạch điện để tránh xảy ra tai nạn hoặc hư hỏng bàn là.

2) Cách bảo quản:

-Sau khi dùng phải lấy vải mềm lau sạch từ tay cầm đến đáy .... Đặc biệt phải chùi sạch các vết đen dưới đáy.

-Thường xuyên kiểm tra ổ phích cắm.

-Nếu ổ cắm bị oxy hóa do nhiệt độ cao ở chỗ tiếp xúc, cần phải đánh sạch bằng giấy nhẵn.

III) Bàn la thế hệ mới :

Bàn là mới có nguồn gốc từ : Pháp, Nhật, Trung Quốc, Đài Loan. So với các loại bàn là trước đây nó có hình thức và chức năng vượt trội :

- Bàn la không dây xuất hiện trên thị trường VN khoảng 1 năm trước với đủ các nhãn hiệu : Panasonic, Phillps, ... Loại bàn là này có công suất từ 900-1200W. Nhiệt làm nóng lấy từ 1 chiếc đế rời làm bằng kim loại (gần giống như hình thức sạc điện thoại ) được thiết kế trông khá bắt mắt và chắc chắn. Nó có thể ủ được nhiều loại nguyên liệu : Len, cotton, nylon. Giá của nó từ: 600-800.000VND

- Ưu đểm : Ủi nhanh gấp 3 lần so với bàn là thông thường , không chay hoặc làm bóng vải .

Bàn là hay bàn ủi là dụng cụ gồm một miếng kim khí được nung nóng dùng để làm thẳng các nếp nhăn của vải.

Khi các phân tử trong polymer của sớ vải bị nung nóng, sẽ không kết cấu chặt vào nhau và bị nới ra, sức nặng của bàn là và sức ép của thợ ủi qua đó làm thay đổi hình dạng của sớ vải. Đến khi nguội vẫn sẽ giữ hình thái thẳng này. Thường nhiệt độ cần thiết là khoảng 100 °Celsius.[1]. Nhiều loại vải cần có nước phun vào trước khi ủi để ủi dễ dàng hơn. Nhiều mặt hàng vải hiện đại không cần phải ủi mà vẫn thẳng. Trước khi có bàn là điện bàn là thường dùng than để nung nóng mặt là.

[sửa] Lịch sử

Những bàn là cổ xưa.

Tập tin:Antique-iron.jpg

Miniature irons used for ties, collars etc.

[sửa] Phát triển

Ngay từ thế kỷ thứ nhất trước Công nguyên, những đĩa kim loại được chứa than củi cháy âm ỉ đã được dùng để là thẳng vải tại Trung Quốc[cần dẫn nguồn]. Từ thế kỷ 17 trở đi, những vật dụng mang tên "sắt cứng" (sad-irons) hay "sắt dẹp" (flat-iron) cũng bắt đầu được sử dụng để ủi quần áo. Chúng chẳng qua là những miếng gang dày được nung qua lửa. Về sau chúng được thay thế bằng các hộp sắt đáy bằng bên trong chứa than nóng đỏ, có đục lỗ thông khí. Tại Kerala. Ấn Độ, vỏ dừa được dùng thay than củi vì nhiệt do chúng tạo ra tương đương nhau. Hiện nay các bàn ủi chạy bằng chất đốt vẫn còn được sử dụng tại khu vực này do tình trạng thiếu điện. Một số bàn ủi khác không chứa chất đốt mà chứa một khối kim loại nung nóng. Để sử dụng lại bàn ủi này người ta thường chuẩn bị sẵn vài khối kim loại (thường là sắt) đặt trong một lò nung, khi khối kim loại trong bàn ủi nguội đi thì thay bằng một khối kim loại đang nóng trong lò nung; và khối kim loại nguội được bỏ vào lò để nung cho nóng trở lại.

Vào cuối thế kỷ 19 đầu thế kỳ 20, nhiêu liệu dùng cho bàn là thường không còn là củi hay than mà là các chất đốt như kerosene, cồn, dầu cá voi, khí tự nhiên, khi cacbua (axêtilen - giống như trong đèn cacbua hay thậm chí là xăng dầu. Một số gia đình đã lắp đặt sẵn một hệ thống ống dẫn khí đốt trong nhà nhằm cung cấp nhiên liệu cho các vật dụng như bàn ủi hay đèn. Các bàn là dùng chất đốt lỏng được sử dụng tương đối rộng rãi ở vùng nông thôn Hoa Kỳ trong thế chiến thứ hai bất chất nguy cơ cháy nổ cao của chúng.

Khi xã hội được công nghiêp hóa cao độ, các bàn là dùng chất đốt được thay thế dần bởi các bàn là chạy bằng điện, sử dụng một điện trở có điện trở suất cao để phát ra nhiều nhiệt khi có dòng điện chạy qua. Phần kim loại dùng để tiếp xúc trực tiếp với vải vóc, quần áo (sole plate) được chế tạo từ nhôm hay thép không rỉ. Nhiệt độ của bàn ủi được khống chế bởi một máy điều nhiệt có chức năng tự tắt điện khi bàn ủi quá nóng và tự bật điện trở lại khi bàn ủi nguội đi, nhờ đó nhiệt độ bàn ủi được giữ vững trong khoảng mà người dùng lựa chọn. Loại bàn là dùng nguồn nhiệt là điện trở được sáng chế vào năm 1882 do một người Mỹ tại New York là Henry W. Seely. Cùng năm đó, môt bàn là với nguồn nhiệt là hồ quang điện cũng được giới thiệu tại Pháp nhưng loại bàn ủi này quá nguy hiểm. Trong thời kỳ đầu tiên của chúng, các bàn ủi điện này chưa có một cơ chế hữu hiệu để khống chế và điều khiển nhiệt độ của chúng cho đến tận thập niên 1920 khi máy điều nhiệt ra đời. Về sau, hơi nước được áp dụng trong quá trình ủi quần áo do công lao của nhà phát minh Thomas Warren Sears.

Sử dụng bàn là đứng tiện lợi.

Bàn là đứng hơi nước có khả năng ủi nhanh gấp 2-5 lần so với bàn ủi thường nhờ vào luồng hơi nước mạnh giúp nhanh chóng xoá các nếp nhăn trên vải. Ngoài ra, bàn là hơi không làm cháy hay bóng vải vì quần áo được ủi thẳng bằng sức nóng của hơi nước.

Thay vì phải khom người và đè bàn là lên áo quần, thì nay người sử dụng có thể đứng ủi thong dong bằng máy ủi hơi nước.

Có nhiều nhãn hiệu máy ủi hơi nước dạng đứng như TRAs, Princess, Home Touch... với nhiều mức giá khác nhau, khoảng 1,4 triệu - 2,2 triệu đồng/cái. Thời gian bảo hành từ 12-24 tháng, tuỳ từng máy. Sự chênh lệch giá của cùng một sản phẩm là ở mức độ máy phun hơi mạnh hay yếu và ở ống dẫn cách nhiệt. Với những ống dẫn cách nhiệt loại thường, khi là không cẩn thận, dây dễ bị gấp khúc và dẫn đến hư. Riêng loại máy đứng có ống dẫn hơi dạng lò xo thì khả năng tạo hơi mạnh,làm vải mau thẳng và đường dây dẫn ít khi bị gấp khúc.

Với bàn là đứng, bạn có thể tự tháo, ráp và xếp gọn trong hộp để mang đi xa khi cần thiết. Máy bao gồm 1 cây móc quần áo để ủi, bình chứa nước, ống dẫn cách nhiệt và 4 bánh xe cơ động để giúp bạn thuận tiện di chuyển máy. Cho nước vào bình chứa (khoảng 1 lít nước) sau đó cắm điện chờ khoảng 45-60 giây, hơi nóng sẽ toả ra và có thể bắt đầu thao tác ủi. Thông thường, máy chỉ có thể sử dụng trong khoảng 40 phút là hết nước và tự ngắt điện khi cạn. Nếu muốn tiếp tục phải cho nước vào bình lại.

Một ưu điểm khác của bàn là là phù hợp với hầu hết các loại vải. Ngay cả những bộ quần áo may từ những loại vải khó ủi như lụa, taffta, satin, thun co dãn, dạ, nỉ, nhung... cũng thực hiện được. Bên cạnh công dụng ủi quần áo, bàn là đứng hơi nước còn có thể dùng để ủi các vật dụng khác trong gia đình như hoa vải, nệm bọc vải, rèm cửa, khăn trải bàn, tấm ra trải giường...

Chọn và sử dụng bàn là đúng cách

archi.vn - 08-02-2010 14:38

Mặc dù đơn giản cả về cấu tạo lẫn cách sử dụng nhưng không phải người sử dụng nào cũng biết sử dụng đúng cách để đảm bảo an toàn tránh chập cháy cũng như tiết kiệm điện nhất có thể.

Chọn bàn là

Đa dạng kiểu dáng bàn là khác nhau nhưng vẫn được chia thành 2 loại chính: là khô và là hơi.

Hiện nay trên thị trường có đa dạng các loại bàn là khác nhau, nhưng chủ yếu phân thành 2 loại chính: bàn là khô và bàn là hơi nước. Bên trong đó, chúng được phân ra thêm nhiều dạng khác như bàn là không dây, bàn là đứng, bàn là du lịch....

Bàn là hơi nước xuất hiện sau bàn là khô nhiều năm nhưng dần chiếm ưu thế hơn so bởi thiết kế thời trang và sử dụng tiện lợi với hầu hết mọi loại vải mà không hề làm chúng bị hư hại, quần áo dễ vào nếp và nhanh phẳng hơn so với bàn là khô, đặc biệt là không bị bóng vải do nhiệt độ cao.

Như một chiếc bàn là thông thường nhưng có thêm bình chứa nước, mặt bàn là không nhẵn phẳng mà có thêm các lỗ thoát hơi nước, đặc biệt có thể sử dụng được cả ở chế độ khô lẫn hơi nước.

Bàn là khô đến nay vẫn được sản xuất và sử dụng, nhưng tính năng đơn giản, sử dụng hạn chế cho một số loại vải và không tiện lợi như bàn là hơi nước. So về giá thành thì bàn là hơi nước không đắt hơn bàn là khô bao nhiêu nhưng bù lại bạn tiết kiệm được thời gian và bảo vệ được quần áo.

Dây dẫn điện của bàn là cũng rất quan trọng nhưng không mấy người tiêu dùng chú ý đến điều này. Vì phải chịu tải cao, nên dây dẫn được làm cẩn thận, bọc 2 lớp cách điện và lớp vải ngoài cùng, do đó không nên mua những chiếc bàn là mà dây nối bị sờn rách hay trầy xước để đảm bảo an toàn sử dụng.

Sử dụng

Bàn là là loại thiết bị điện có công suất cao, cần nguồn điện ổn đinh, nên khi dùng cần riêng ổ cắm hoặc những loại dây có khả năng chịu tải tốt để đảm bảo không bị chập cháy.

Gỉ sét, cặn bám trên mặt bàn là sẽ làm quần áo bị ố bẩn.

Với bàn là hơi nước thì tốt nhất là sử dụng nước sạch để tránh các loại khoáng chất, cặn sét gây tắc lỗ phun hơi nước hoặc bám lại bên trong thiết bị làm bẩn quần áo.

Tuyệt đối không sử dụng bất cứ chất tạo mùi thơm nào vào bình chứa nước vì gặp nhiệt độ cao sẽ ăn mòn các thiết bị bên trong bàn là khi nước chảy đến.

Không nên vặn núm hơi ngay khi vừa cắm điện, khi đó lượng hơi không đủ, nước chảy ra ở dạng giọt, gây ướt cục bộ, đồng nghĩa với việc tốn thời gian và điện để làm khô.

Một điều mà người sử dụng ít khi thực hiện, hay tận dụng đến lần sử dụng sau đó là không đổ nước thừa trong bình chứa bàn là, như vậy sẽ khiến các thiết bị bên trong nhanh bị cặn bẩn do khoáng chất từ trong nước đọng lại.

Với bàn là khô thì người sử dụng không phải chú ý đến những việc trên, chỉ việc cắm điện vào và sử dụng bình thường.