Cuốn sách này gồm một số bài và đoạn trích trong các tác phẩm của Lenin và Stalin nói về cách mang giải phóng dân tộc. Nội dung những bài và đoạn trích này giới thiệu với bạn đọc về những nguyên lý cơ bản trong lý luận của chủ nghĩa Marx-Lenin về cách mạng giải phóng dân tộc.
   Phát triển những quan điểm của Marx và Engels về vấn đề dân tộc, Lenin và Stalin đã chỉ rõ chủ nghĩa tư bản nói chung và đặc biệt là chủ nghĩa đế quốc là nguồn gốc của mọi áp bức dân tộc trong thời đại hiện nay. Ách áp bức dân tộc thể hiện dưới hình thức chủ nghĩa thực dân công khai, lộ liễu cũng như dưới hình thức chủ nghĩa thực dân che giấu ngụy trang bằng cái vỏ độc lập giả hiệu
   Muốn được giải phóng, các dân tộc thuộc địa và phụ thuộc không có con đường nào khác là phải làm cách mạng giải phóng dân tộc. Cuộc cách mạng này phải là cuộc cách mạng bạo lực tiến hành dưới hình thức khởi nghĩa của quần chúng hoặc chiến tranh cách mạng chống chủ nghĩa đế quốc xâm lược, hoặc kết hợp cả hai hình thức đó.
   Trong thời đại cách mạng vô sản, cách mạng giải phóng dân tộc là một bộ phận của cách mạng vô sản trên thế giới. Các dân tộc bị áp bức có cùng một kẻ thù chung với giai cấp vô sản là chủ nghĩa đế quốc. Con đường cứu vãn các dân tộc bị áp bức là con đường cách mạng của giai cấp vô sản chống chủ nghĩa đế quốc. Các dân tộc bị áo bức phải cùng giai cấp vô sản toàn thế giới đoàn kết lại theo khẩu hiệu của Lenin : " Giai cấp vô sản tất cả các nước và các dân tộc bị áp bức, liên hợp lại ! " và coi giai cấp vô sản quốc tế là bạn đồng minh tin cậy nhất của mình.
Vì các nước thuộc địa và phụ thuộc phần nhiều còn ở giai đoạn tiền tư bản chủ nghĩa, đặc biệt là còn nhiều tàn tích trung cở của chế độ phong kiến, cho nên cách mạng ở các nước này ngoài nhiệm vụ chống phá đế quốc, đồng thời còn phải hoàn thành nhiệm vụ chống phong kiến của một cuộc cách mạng tư sản dân chủ.
   Điều kiện quyết định thắng lợi của cách mạng giải phóng dân tộc là phải có sự lãnh đạo của giai cấp công nhân. Ở các nước thuộc địa và phụ thuộc thành lập chính đảng cách mạng theo chủ nghĩa Marx-Lenin. Đảng cách mạng phải xây dựng khối liên minh chặt chẽ với giai cấp Nông dân và các tầng lớp tiểu tư sản khác là những tầng lớp chiếm tuyệt đại đa số trong các dân tộc thuộc địa và phụ thuộc.
   Lenin và Stalin chỉ rõ mặt tích cực của giai cấp tư sản dân tộc trong cách mạng dân tộc đồng thời vạch rõ tính chất không triệt để của họ, khuynh hướng của họ muốn thỏa hiệp với chủ nghĩa đế quốc. Trên cơ sở phân tích tính chất hai mặt của giai cấp tư sản dân tộc, hai ông đã nêu lên lên những nguyên tắc về sách lược lập mặt trận với giai cấp tư sản dân tộc : một mặt ủng hộ họ, Thống nhất hành động với họ trong chừng mực họ còn có tác dụng cách mạng, với điều kiện giữ vững tính độc lập của Đảng cách mạng của giai cấp vô sản, mặt khác, kiên quyết đấu tranh chống chủ nghĩa cải lương, khuynh hướng thỏa hiệp của họ. Trong điều kiện giai cấp tư sản dân tộc ngày càng có khuynh hướng thỏa hiệp với chủ nghĩa đế quốc thì giai cấp công nhân và đảng tiền phong của nó, giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và nắm chắc quyền lãnh đạo cách mạng giải phóng dân tộc để đảm bảo cho cuộc cách mạng này thắng lợi triệt để.
   Trên cơ sở phân tích kinh nghiệm của cách mạng Nga, kinh nghiệm của cuộc chiến tranh cách mạng chống thù trong giặc ngoài sau Cách mạng tháng Mười, Lenin chỉ rõ phong trào giải phóng dân tộc của các dân tộc bị áp bức nếu thực sự thức tỉnh được hàng triệu người lao động và bị bóc lột thì sẽ đưa lại nhiều điều kỳ diệu, sẽ có thể chiến thắng bất cứ chủ nghĩa đế quốc hùng mạnh nào. Thực tiễn cách mạng hơn 50 năm qua đã chứng tỏ dự kiến trên đây của Lenin là hoàn toàn đúng. Quy luật phát triển không đều của chủ nghĩa tư bản trong thời đại đế quốc chủ nghĩa đã tạo điều kiện cho cách mạng vô sản đánh đổ đế quốc lúc đầu ở một nước riêng biệt là nước Nga.
   Từ đó đến nay cũng chín quy luật đó đã tạo điều kiện cho cách mạng vô sản và cách mạng giải phóng dân tộc đánh lui từng bước và đánh đổ từng bộ phận chủ nghĩa đế quốc trên thế giới. Sự hình thành phe xã hội chủ nghĩa bao gồm không những chỉ các nước trước kia là nước tư bản mà cả những nước trước kia là thuộc địa là thành quả của quá trình cách mạng liên tục đó.
   Trong khi chỉ ra đường lối cho cách mạng giải phóng dân tộc, Lenin cũng đã nêu lên luận điểm nổi tiếng về con đường phát triển phi tư bản chủ nghĩa của các dân tộc thuộc địa và phụ thuộc. Người chỉ rõ trong thời đại hiện nay, với sự giúp đỡ của giai cấp vô sản các nước tiên tiến, các dân tộc thuộc địa và phụ thuộc sau khi đã được giải phóng khỏi ách áp bức của chủ nghĩa thực dân, trải qua những giai đoạn phát triển nhất định, có thể tiến lên chủ nghĩa cộng sản, không phải trải qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa.
   Trên đây là tóm tắt những nguyên lý chủ yếu về cách mạng giải phóng dân tộc trình bày trong những bài và đoạn trích đưa vào cuốn sách này, xin trân trọng giới thiệu đến bạn đọc tìm hiểu.

Tháng 12 năm 1968
NHÀ XUẤT BẢN SỰ THẬT