Kabanata 4

Article

(Andra's POV)

Nasa harap ako ng laptop ko, nakaupo sa isang sulok ng aking maliit na apartment, at tila ang buong mundo ay naging tahimik, maliban sa tunog ng mga daliri ko sa keyboard. Ang kwento na nais kong isulat ay hindi isang simpleng ulat na maghahatid ng impormasyon—ito ay isang salaysay ng mga buhay na nasira, mga pangarap na nawasak, at ang mga tao sa likod ng mga malalaking pangalan at proyekto.

Habang binabalikan ko ang lahat ng aking naranasan sa site, ang bawat imaheng nakita ko, ang mga mata ng mga batang hindi alam kung anong bukas ang naghihintay sa kanila, ay nananatili sa aking isipan. Lahat ng iyon ay nagsimula nang magtulungan upang magbuo ng isang kwento na hindi lang magsasalita para sa kanila, kundi magsusulat ng isang katotohanan na hindi maaaring balewalain.

Mabilis kong tinapik ang mga keys, nagsusulat ng mga pangungusap, at bawat letra ay parang isang tuldok na nag-uugnay sa mga pangarap at sakit ng mga pamilyang nakatagilid sa ilalim ng mga proyekto ni Zay Montenegro. I had to get it right. I had to make sure that this was more than just a story about a controversial construction site; this was about the faces behind it—the families who had been displaced, the workers who were treated as tools, and the children who had to witness their lives crumble before them.

"I couldn't ignore what I saw. I couldn't let the city's elite dictate who mattered and who didn't. The people of the land—the ones who'd lived and worked here for generations—deserved to have their story told."

Kumunot ang noo ko habang sinusulat ko ang mga salitang iyon. Hindi ko alam kung ang mga pangarap ng mga pamilyang iyon ay kailanman matutupad, ngunit ang kwento nila ay kailangang makarating sa mga mata ng mga mambabasa—dahil sa kabila ng mga pag-aalinlangan at kahirapan, may mga pagkakataon pa ring umaasa.

Naglakbay ang aking isip sa bawat detalye—mula sa harap ng mga shanty na nagsisilbing tahanan ng mga pamilya, hanggang sa mga batang hindi alam kung hanggang saan ang kanilang magiging kinabukasan. Isinusulat ko ang bawat detalye na tila nakakapit sa aking mga daliri. Hindi ako basta sumusulat. Nagiging bahagi ako ng bawat piraso ng kwento.

"Families once thriving on land they owned, now left to scrape by as their homes were swallowed by a force bigger than them. I spoke to them. I saw their struggle."

Naramdaman ko ang isang kirot sa aking dibdib. Ang mga salitang iyon ay hindi lang simpleng deskripsyon—ito ay mga pangako na hindi ko kayang pabayaan. Ang mga pamilyang iyon ay nangangailangan ng mga tulong, mga pagbabago. Hindi ko alam kung ang kwento ko ay magbibigay ng sapat na suporta, ngunit isa itong hakbang patungo sa isang bagay na hindi kayang pabayaan ng puso ko.

Habang nagsusulat ako, natigil ako nang matanggap ang isang mensahe mula kay Zay. I stared at the notification on my phone—his name glowed on the screen, a reminder that he was still out there, still a force I had yet to fully understand.

"I hope you're not planning to print that article tomorrow, Andra. It's not as simple as it seems."

A single text. One sentence that carried with it a weight I couldn't ignore. Tumango ako sa sarili ko, nag-aalangan kung itutuloy ko ba ang isinusulat ko. Hindi ba't may panganib na nag-aabang sa likod ng mga salitang ito? Pero ang mga pamilyang iyon, ang mga bata, ang mga nawalan ng tirahan, ay hindi nagsisinungaling. Hindi ko pwedeng gawing tahimik ang kanilang kwento.

Nagpapatuloy ako sa pagsulat, hindi alintana ang presyon. Binabalikan ko ang mga detalye ng site, ang mga workers na nagbigay ng sakripisyo para sa isang proyekto na hindi nila kontrolado. Habang tinitipa ko ang mga salitang iyon, naramdaman ko ang galit na muling sumik sa dibdib ko.

"The truth is a dangerous thing, but it is also necessary. And I will make sure that those who are suffering will not remain voiceless."

I pressed send. The article was done. It was time for the truth to be known, regardless of the consequences. Whether Zay liked it or not, this was the reality—the one he and everyone else had to face.

Habang pinapansin ko ang ilang typo na baka kailangan kong ayusin, napansin ko ang katotohanang sumasaklaw sa akin. Hindi na ako ang Andra na natatakot na baka magkamali. Ako na ngayon ang Andra na maglalantad ng katotohanan sa lahat—at hindi ko na kailangang magtago.

Mahalaga ito. Hindi lang para sa akin, kundi para sa lahat ng mga taong walang boses sa isang mundong pinipilit nilang alisin sa mga mata ng iba.

Nagdasal ako na sana ay maging maayos ang lahat, pero sa kabila ng mga pangarap na umabot na sa mga pahina ng artikulo ko, may isang bahagi sa akin na kabado. Alam kong may mga magagalit, may magtatanggol, at may mga hihirapang tanggapin ang mga salitang isusulat ko. Pero hindi ko na kayang balewalain ang katotohanan. Ang mga pamilyang iyon, ang mga tao sa likod ng mga headlines—sila ang nasa isip ko habang nagsusulat.

Habang nakatambay ang aking laptop sa harap ko, naramdaman ko ang bigat ng mga mata na nagmamasid sa akin. Hindi ko pwedeng itago ang nararamdaman ko, at alam ko na hindi ako pwedeng magtago mula sa mga resulta ng desisyon ko. Zay Montenegro, ang buong pwersa ng kanyang pamilya, at ang mga kaalyado niyang matataas ang mga posisyon—lahat sila ay magiging kasangkot sa mga susunod na hakbang.

Nang makuha ko ang huling bahagi ng artikulo, nagdesisyon akong sumugod sa opisina ng aking editor. Isang malalim na hininga ang binitiwan ko bago tinulungan ang sarili ko na makalabas ng apartment. Hindi ko alam kung paano tatanggapin ni Zay ang artikulo, ngunit alam ko na hindi na ako pwedeng umatras. It's out there now. I had already made my choice.

Pumasok ako sa newsroom, at agad kong nakita si Leo, ang editor ko, na abala sa mga papeles sa mesa. Napansin niya akong pumasok at mabilis siyang lumingon, ang matalim niyang mga mata na parang nag-aabang ng kasunod kong hakbang.

"Matapos mo na, Andra?" tanong niya, ang tono'y seryoso.

Tumango ako at inilabas ang laptop ko. "Nandiyan na. It's ready. Pero..."

"Tama na ang 'pero,'" mabilis niyang sagot. "I have been waiting for this, and I know you're sure about your story."

Sumulyap ako sa mga mata ni Leo. Alam niyang mataas ang stakes ng artikulong ito. May mga politiko, negosyo, at pamilya ang apektado. Pero hindi siya natatakot. Hindi ko alam kung paano siya nakaka-focus, pero alam kong walang lugar para mag-alinlangan. "I know," sagot ko, "but I just want to make sure I got everything right."

Bumuntong-hininga siya at inilabas ang kanyang cellphone. "You've done your part. Let me handle the rest. I'll make sure it's all good before we hit the publish button."

Tiningnan ko siya ng matagal, nagsusumamo sa sarili na sana ay tama ang desisyon ko. Gusto ko nang ilabas ang buong artikulo, ngunit may pangamba pa rin akong naglalakbay sa aking dibdib. Hindi ko alam kung anong magiging epekto nito—sa akin, sa pamilya ni Zay, sa lahat ng mga tao sa paligid ko. Ngunit, sa kabila ng lahat ng pag-aalangan, ipinagpatuloy ko.

Maya-maya, binuksan ni Leo ang screen ng laptop ko, at binasa ang buong artikulo. Nang matapos niya, tiningnan niya ako at ngumiti. "Well done. This is going to make waves. You've done your job, Andra."

Nanatili akong tahimik. Parang ang bawat kanto ng newsroom ay naging tahimik, at ang pag-aalinlangan ko ay tila naglaho. Ang unang hakbang ay tapos na. Ngayon, ang tanong na lang ay kung paano namin haharapin ang magiging reaksyon ng buong mundo.

Nasa opisina ako, ang utak ko ay puno ng katanungan, ngunit ang artikulo ay isang piraso na naglalantad ng mga lihim. Tiningnan ko ang aking cellphone nang isang beses pa—isang mensahe mula kay Zay ang nakita ko. Kailangan kong magdesisyon kung paano ko siya haharapin sa mga susunod na araw. Hindi ko alam kung magagalit siya, o kung may ibang bagay siyang gagawin.

Nang dumating ang huling mensahe mula kay Zay, hindi ko pa rin matukoy kung ito ba ay isang pagbabanta o isang paalala.

"Let's see how the truth works for you, Ms. Enriquez. You might regret this. We'll talk soon."

I smiled bitterly. Sinabi niya na hindi raw niya ako titigilan. At ngayon, ako naman ang naghahanda sa mga susunod na hakbang ko.