Caïch taûo biãøu âäö Danhiluc:

Coi baïn kênh báöu tråìi r =1, chia báöu tråìi thaình 10.000 pháön bàòng nhau, mäùi pháön coï

diãûn têch π/10.000, våïi 101 âæåìng kinh tuyãún vaì 99 âæåìng vé tuyãún.

O'

X ≡ 50

Y ≡ 50'

O

Y ≡ 50'

X ≡ 50

Hçnh 8: Caïch taûo biãøu âäö Danhiluc

Nguyãùn Âçnh Huáún

= 91 =

ÂHBKÂN

Giaïo trçnh VÁÛT LYÏ KIÃÚN TRUÏC

Láúy màût phàóng chênh giæîa 1/2 âæåìng troìn âæåìng kênh XX vaì truûc O-O' ra. Tæì O

näúi våïi caïc âiãøm 1, 2, 3,..., 50 vãö hai phêa cuía âæåìng troìn. Trãn hai phêa cuía âæåìng

troìn âaî bë 101 kinh tuyãún càõt thaình biãøu âäö Âanhiluc I.

Láúy màût phàóng chênh giæîa 1/2 âæåìng troìn âæåìng kênh YY vaì truûc OX ra. Tæì O näúi

våïi caïc âiãøm 1', 2', 3',....50' → màût phàóng naìy bë 99 âæåìng vé tuyãún càõt ra hçnh

thaình biãøu âäö Âanhiluc II.

Caïch sæí duûng biãøu âäö Danhiluc:

Veî màût càõt âæïng vaì màût càõt ngang cuía phoìng qua tám cæía aïnh saïng trãn giáúy can,

theo tè lãû nhæ nhau.

Âàût màût càõt âæïng lãn biãøu âäö Danhiluc I sao cho tám cuía biãøu âäö truìng våïi âiãøm

kiãøm tra M, vaì âæåìng âaïy biãøu âäö truìng våïi màût phàóng tênh toaïn; âoüc säú liãûu cuía

tia qua báûu cæía (vê duû: 50), vaì meïp trãn cuía cæía (vê duû: 45), seî coï:

e1 = 0,50 − 0,45 = 0,05 . Ghi säú hiãûu cuía voìng troìn âi qua tám cæía säø (vê duû: 0,5).

Âàût màût càõt ngang lãn biãøu âäö Danhiluc II, sao cho tám cæía aïnh saïng truìng våïi

âæåìng ngang säú 0,5 , vaì âaïy biãøu âäö song song våïi màût phàóng cæía. Âoüc säú liãûu caïc

tia âi qua meïp caïc cæía. Vê duû coï 2 cæía thç phaíi cäüng laûi: e2 = 0,20 + 0,30 = 0,50 .

Luïc naìy: hãû säú báöu tråìi bàòng: e bt = 0,05 × 0,50 = 0,025

Toïm laûi:

- Biãøu âäö Danhiluc I xaïc âënh âæåüc säú tia: ∆n.

- Biãøu âäö Danhiluc II xaïc âënh âæåüc säú tia: ∆m.

- Luïc âoï: e M = e 1 .e 2 = ∆n.∆m

Våïi træåìng håüp nhaì 2 cæía:

e M = e1 .e 2 = ∆n.∆m = ∆n.(∆m 1 + ∆m 2 )

= (n 2 − n 1 )(m 12 − m 11 )(m 22 − m 21 )

.

.

Hçnh 9: Caïch sæí duûng biãøu âäö Danhiluc

Nãúu cæía hçnh troìn thç phaíi thay thãú bàòng cæía "tæång âæång" hçnh vuäng coï caûnh

bàòng 0,885.d , våïi d laì âæåìng kênh cuía voìng troìn. Cæía aïnh saïnh hçnh elip thç thay bàòng hçnh

chæî nháût coï chiãöu daìi bàòng 0,885.a, chiãöu ngang bàòng 0,885.b, våïi a vaì b laì hai truûc cuía elip.

Nguyãùn Âçnh Huáún

= 92 =

ÂHBKÂN

Giaïo trçnh VÁÛT LYÏ KIÃÚN TRUÏC

19

34

35

36

 22

0 2

4

2813

18

17

16

13

12

11

10

4

3

30

32

20

19

45

46

47

Hçnh 10: Biãøu âäö Danhiluc I

øu âäö Danhiluc II

Nguyãùn Âçnh Huáún

= 93 =

ÂHBKÂN

Giaïo trçnh VÁÛT LYÏ KIÃÚN TRUÏC

Xaïc âënh xong hãû säú báöu tråìi thç tênh hãû säú chiãúu saïng tæû nhiãn toaìn pháön taûi âiãøm M

bàòng caïc cäng thæïc:

Chiãúu saïng qua cæía säø (chiãúu saïng bãn):

•

e M = (e bt .q + e kt .k kt ).τ o .r1

Chiãúu saïng qua cæía maïi (chiãúu saïng trãn):

•

e M = [e bt + e tb (r2 .k m − 1)].τ o

• Chiãúu saïng häùn håüp (cæía maïi + cæía säø): thç tênh riãng eM qua cæía säø vaì qua cæía maïi räöi

cäüng laûi.

ebt : hãû säú báöu tråìi xaïc âënh bàòng biãøu âäö Âanhiluc.

q : hãû säú âiãöu chènh vç âäü choïi phán bäú trãn báöu tråìi theo kiãøu biãøu âäö Mun-Xpenxå (hçnh 12).

τo : hãû säú xuyãn suäút täøng håüp cuía aïnh saïng → cäng thæïc åí trãn (trang 88).

r1 : hãû säú tàng aïnh saïng do phaín xaû nhiãöu láön bãn trong phoìng (cæía säø) → tra baíng 11.

r2 : hãû säú tàng aïnh saïng do phaín xaû nhiãöu láön bãn trong phoìng (cæía maïi)→ tra baíng 6.

kkt : hãû säú aính hæåíng cuía âäü choïi nhaì âäúi diãûn (nãúu coï )→ tra baíng 12.

ekt : hãû säú CSTN cuía nhaì âäúi diãûn (nãúu coï) → xaïc âënh bàòng biãøu âäö Âanhiluc nhæ âäúi våïi báöu

tråìi.

km : hãû säú aính hæåíng cuía daûng cæía maïi → tra baíng 13.

etb : hãû säú báöu tråìi trung bçnh åí trong phoìng trãn màût phàóng lao âäüng, xaïc âënh theo cäng thæïc

Xim-xån:

1

1

e 1 + e 2 + e 3 + ... + e n

2

e tb = 2

n −1

n : säú âiãøm tênh toaïn trãn màût phàóng lao âäüng.

e1, e2, e3, ...en : hãû säú báöu tråìi taûi tæìng âiãøm.

1.4

Hãû säú q

Hçnh 12: Biãøu âäö trë säú q

50

ÂHBKÂN

Giaïo trçnh VÁÛT LYÏ KIÃÚN TRUÏC

 12: hãû säú aính hæåíng cuía âäü choïi nhaì âäúi diãûn (kkt):

Váût liãûu bãö màût cuía nhaì âäúi diãûn

Gaûch silicat

Gaûch thæåìng

Panen bãtäng maìu saïng

Sån tràõng

Sån maìu saïng

Hãû säú phaín xaû bãö màût

nhaì âäúi diãûn

0,12

nh Huáún

= 95 =

ÂHBKÂN

Giaïo trçnh VÁÛT LYÏ KIÃÚN TRUÏC

Baíng 13: hãû säú aính hæåíng cuía daûng cæía maïi (km):

Daûng cæía maïi

Cæía maïi hçnh chæî nháût (2 cæía)

Cæía maïi hçnh ràng cæa (1 cæía)

CAÏCH THÆÏC KIÃØM TRA HÃÛ SÄÚ CHIÃÚU SAÏNG TÆÛ NHIÃN TRONG PHOÌNG:

1. Xaïc âënh caïc màût càõt âàûc træng; veî caïc màût càõt lãn giáúy can.

2. Áún âënh caïc âiãøm kiãøm tra. Âiãøm biãn nãn caïch cæía säø 0,5m, caïc âiãøm caïch âãöu, khoaíng

caïch 2-3m.

3. Taûi mäùi âiãøm, tçm ebt, q, τo, ... vaì tênh eM.

4. Veî biãøu âäö ecæía säø , ecæía maïi lãn màût càõt.

5. Veî biãøu âäö ecs + ecm = ehäùn håüp lãn màût càõt.

6. Tênh etrung bçnh cuía ehäùn håüp.

7. So saïnh etb hay emin våïi tiãu chuáøn Nhaì næåïc. Chæa baío âaím hay quaï thæìa thç âiãöu chènh vë

trê vaì kêch thæåïc caïc cæía âãø âaût yãu cáöu.

8. Âaïnh giaï emin : emax coï baío âaím hãû säú âäöng âãöu hay khäng âäöng âãöu.

km

1,15

1,20