BÀI 37

I.§­êng s¾t.

1.¦u ®iÓm.

-Chuyªn chë c¸c hµng nÆng,cù ly xa,tèc ®é nhanh vµ æn ®Þnh,gi¸ rÎ.

2.Nh­îc ®iÓm.

-§Çu t­ ban ®Çu lín.

-Tµu chØ vËn hµnh ®­îc däc theo tuyÕn ®­êng s¾t,kÐm c¬ ®éng.

3.T×nh h×nh ph¸t triÓn.

-§Çu m¸y ngµy cµng ®­îc c¶i tiÕn.

-Khæ ®­êng ray ngµy cµng réng.

-Tèc ®é vµ søc vËn t¶i ngµy cµng t¨ng.

-Møc ®é tiÖn nghi ngµy cµng cao,c¸c lo¹i toa chuyªn dông ngµy cµng ®a d¹ng.

4.Ph©n bè.

-Tæng chiÒu dµi ®­êng s¾t trªn thÕ giíi lµ 1,2 triÖu km.

-C¸c n­íc ph¸t triÓn:mËt ®é dµy,khæ ®­êng réng,ph©n bè réng kh¾p.

-C¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn mËt ®é th­a,khæ ®­êng hÑp vµ ng¾n,th­êng nèi tõ n¬i khai th¸c tµi nguyªn ®Õn c¶ng.

II.§­êng « t«.

1.¦u ®iÓm.

-TiÖn lîi,c¬ ®éng,thÝch øng cao víi c¸c d¹ng ®Þa h×nh.

-Cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao trªn c¸c tuyÕn ®­êng ng¾n vµ trung b×nh.

-DÔ phèi hîp víi c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i kh¸c.

2.Nh­îc ®iÓm.

-Khèi l­îng vËn chuyÓn nhá,chi phÝ x¨ng dÇu cao.

-¤ nhiÔm m«i tr­êng.

-DÔ g©y ¸ch t¾c giao th«ng.

 3.T×nh h×nh ph¸t triÓn.

-Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i vµ hÖ thèng ®­êng ngµy cµng hoµn thiÖn.

-Khèi l­îng lu©n chuyÓn ngµy cµng t¨ng.

-Xu h­íng chÕ t¹o c¸c lo¹i Ýt tèn nhiªn liÖu,Ýt g©y « nhiÔm m«i tr­êng.

-XuÊt hiÖn lo¹i h×nh vËn t¶i siªu träng.

4.Ph©n bè.

-ThÕ giíi hiÖn sö dông 700 triÖu ®Çu xe « t« trong ®ã 4/5 lµ xe du lÞch.

-TËp trung nhiÒu ë Hoa kú,T©y ©u.

III.§­êng èng.

1.¦u ®iÓm.

-RÊt hiÖu qu¶ khi vËn chuyÓn dÇu,khÝ ®èt.

-Gi¸ rÎ,Ýt tèn mÆt b»ng x©y dùng.

2.Nh­îc ®iÓm.

-Kh«ng vËn chuyÓn ®­îc c¸c chÊt r¾n.

-Khã kh¾c phôc khi cã sù cè.

3.T×nh h×nh ph¸t triÓn vµ ph©n bè.

-Míi ®­îc x©y dùng trong thÕ kû 20,chiÒu dµi ®­êng èng t¨ng nhanh.

-Nh÷ng n¬i ph¸t triÓn nhiÒu lµ Trung ®«ng,Hoa kú,LB Nga,Trung quèc.

 IV.§­êng s«ng hå.

1.¦u ®iÓm.

-RÎ,thÝch hîp víi viÖc vËn chuyÓn hµng nÆng,cång kÒnh.

2.Nh­îc ®iÓm.

-Tèc ®é chËm..

-Phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn:tuyÕn s«ng,thêi tiÕt,khÝ hËu,møc n­íc…

3.T×nh h×nh ph¸t triÓn vµ ph©n bè.

-NhiÒu s«ng ngßi ®­îc c¶i t¹o,®µo nhiÒu kªnh nèi c¸c hÖ thèng s«ng víi nhau.

-Tèc ®é c¸c tµu vËn t¶i trªn s«ng hå ®· ®¹t 100 km/h.

-C¸c n­íc ph¸t triÓn m¹nh GTVT ®­êng s«ng lµ Hoa kú,LB Nga,Cana®a.

V.§­êng biÓn.

1.¦u ®iÓm.

-Chë ®­îc c¸c hµng nÆng,dÇu vµ c¸c s¶n phÈm tõ dÇu víi khèi l­îng lín,®i kho¶ng c¸ch xa nªn khèi l­îng lu©n chuyÓn lín.

2.Nh­îc ®iÓm.

-DÔ g©y « nhiÔm m«i tr­êng.

3.T×nh h×nh ph¸t triÓn vµ ph©n bè.

-§¶m nhiÖm 3/5 khèi l­îng lu©n chuyÓn hµng ho¸ cña c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i trªn thÕ giíi.

-2/3 sè h¶i c¶ng n»m ë 2 bê §TD.

-C¸c kªnh nèi biÓn ®­îc x©y dùng:Panama

 Xuyª,Kien.

-§éi tµu bu«n t¨ng nhanh. 

VI.§­êng hµng kh«ng.

1.¦u ®iÓm.

-VËn tèc nhanh,kh«ng phô thuéc ®Þa h×nh.

2.Nh­îc ®iÓm.

-Khèi l­îng vËn chuyÓn nhá,vèn ®Çu t­ lín cho nªn c­íc phÝ cao.

3.Ph©n bè.

-Ph¸t triÓn m¹nh ë Hoa kú,Anh,§øc,Ph¸p,

 Liªn bang Nga.

-C¸c tuyÕn ®­êng sÇm uÊt nhÊt:

+TuyÕn xuyªn §¹i t©y d­¬ng.

+C¸c tuyÕn nèi Hoa kú víi c¸c n­íc khu vùc Ch©u ¸-Th¸i b×nh dương

Bài 40

I. Khái niệm về thị trường :

1. Thị trường : Là nơi giặp gỡ giữa người bán và người mua.

2. Hàng hoá : Vật đem ra mua, bán trên thị trường.

3. Vật ngang giá : Làm thước đo giá trị của hàng hoá. Vật ngang giá hiện đại là Tiền.

* Hoạt động : Thị trường hoạt động theo quy luật cung cầu.

II. Ngành thương mại :

1. Vai trò :

- Là khâu nối giữa khâu sản xuất và tiêu dùng.

- Điều tiết sản xuất, và hướng dẫn tiêu dùng.

- Ngành nội thương : Làm nhiệm vụ trao đổi hàng hoá, dịch vụ trong một quốc gia.

- Ngành ngoại thương : Gắn thị trường trong nước với thị trường thế giới.

 2. Cán cân xuất nhập khẩu và cơ cấu xuất nhập khẩu:

a. Cán cân xuất nhập khẩu :

- Khái niệm : Là hiệu số giữa giá trị xuất khẩu và giá trị nhập khẩu.

- Phân loại :

+ Xuất siêu : Xuất khẩu > nhập khẩu

+ Nhập siêu : Xuất khẩu < nhập khẩu

b. Cơ cấu hàng hoá xuất nhập khẩu :

- Các nước đang phát triển :

+ Xuất : Sản phẩm cây công nghiệp, lâm sản, nguyên liệu và khoáng sản.

+ Nhập : Sản phẩm của công nghiệp chế biến, máy công cụ, lương thực, thực phẩm.

- Các nước phát triển : Ngược lại.

III. Đặc điểm của thị trường thế giới :

- Toàn cầu hoá nền kinh tế thế giới là xu thế quan trọng nhất.

- Châu Âu, châu Á, Bắc Mĩ có tỉ trọng buôn bán trong nội vùng và trên thế giới đều lớn.

- Khối lượng buôn bán trên thế giới tăng liên tục trong những năm qua.

- Ba trung tâm buôn bán lớn nhất thế giới là Hoa Kì, Nhật Bản và Tây Âu.

- Hoa Kì, Nhật Bản, CHLB Đức, Anh, Pháp là các cường quốc về xuất, nhập khẩu à ngoại tệ mạnh.

IV. Các tổ chức thương mại thế giới :

1. Tổ chức thương mại thế giới WTO :

- Ra đời  ngày 15/ 11/ 1994, hoạt động chính thức từ 01/ 01/ 1995, lúc đầu gồm 125 nước thành viên.

- Là tổ chức quốc tế đầu tiên ra luật lệ buôn bán qui mô toàn cầu và giải quyết các tranh chấp quốc tế.

- Thúc đẩy sự  phát triển quan hệ buôn bán thế giới.

2. Một số khối kinh tế lớn trên thế giới năm 2004 :

- Tây Âu, Đông Nam Á, Bắc Mĩ.

( Bảng 40.2 – Sgk trang 157 )