Đấu tranh trên mặt trận ngoại giao. Hiệp định Pari 1973 về chấm dứt chiến tranh lập lại hòa bình ở Việt Nam

- Đấu tranh đòi Mĩ xuống thang chiến tranh và thương lượng ở Hội nghị Pari

+ Đầu năm 1967, sau thắng lợi to lớn trong hai mùa khô, ta chủ trương mở thêm mặt trận ngoại giao nhằm tố cáo tội ác của bọn xâm lược Mĩ, vạch trần luận điệu hòa bình bịp bợm của chúng, nêu tính chất chính nghĩa, lập trường đúng đắn của ta, tranh thủ rộng rãi sự đồng tình ủng hộ của quốc tế. Ngày 28-1-1967, Bộ Ngoại giao ta tuyên bố sẵn sàng thương lượng với Mĩ để tìm kiếm một giải pháp kết thúc chiến tranh ở Việt Nam.

+ Ngày 31-3-1968, Giônxơn tuyên bố ngừng ném bom miền Bắc từ vĩ tuyến 20 trở ra và bắt đầu nói đến thương lượng với phía Việt Nam. Ngày 13-5-1968, cuộc thương lượng chính thức giữa Phái đoàn Chính phủ nước Việt Nam dân chủ cộng hòa và đại diện chính phủ Hoa Kỳ đã họp phiên đầu tiên tại Pari nhưng chưa giải quyết được vấn đề gì cơ bản. Phái đoàn Chính phủ ta do bộ trưởng Xuân Thủy dẫn đầu, phái đoàn Hoa Kỳ do Hariman dẫn đầu.

+ Ngày 1-11-1968, Giônxơn tuyên bố ngừng các cuộc ném bom trên toàn lãnh thổ miền Bắc, sau sự kiện này đấu tranh giữa ta và Mĩ xoay quanh vấn đề hình thức và thành phần hội nghị, sau đó đi đến thống nhất là hội nghị bốn bên bao gồm: Việt Nam dân chủ cộng hòa, Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam (sau là Chính phủ cách mạng lâm thời cộng hòa miền Nam Việt Nam), Hoa Kỳ và Việt Nam cộng hòa (chính quyền ngụy).

+ Ngày 25-1-1969, hội nghị bốn bên họp phiên chính thức đầu tiên. Từ phiên họp này đến khi đạt được bản Dự thảo Hiệp định Pari (10-1972), hội nghị bốn bên đã trải qua 202 phiên họp công khai, 24 lần tiếp xúc riêng, trong thời gian 4 năm 9 tháng. Trong hội nghị, lập trường của ta và Mĩ khác xa nhau khiến cho hội nghị diễn ra rất gay go phức tạp trên bàn thương lượng, đến mức nhiều lúc phải gián đoạn.

+ Do bị thất bại nặng nề về quân sự trên cả hai miền Nam Bắc Việt Nam, ngày 27-1-1973 tại trung tâm các hội nghị quốc tế ở phố Clôbe (Pari) Hiệp định Pari được ký kết dưới sự chứng kiến của quốc tế và ông Tổng thư ký Liên Hợp Quốc.

- Nội dung của Hiệp định

+ Hoa kỳ và các nước ký kết Hiệp định cam kết tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam.

+ Hoa Kỳ rút hết quân viễn chinh và quân chư hầu, phá hết mọi căn cứ quân sự, cam kết không dính líu quân sự hoặc can thiệp vào công việc nội bộ của nhân dân miền Nam Việt Nam.

+ Các bên để cho nhân dân miền Nam tự quyết định tương lai chính trị của mình thông qua tổng tuyển cử tự do.

+ Các bên công nhận ở miền Nam Việt Nam có 2 chính quyền, 2 quân đội, 2 vùng kiểm soát và 3 lực lượng chính trị.

+ Các bên ngừng bắn, tiến hành trao trả tù binh và dân thường bị bắt trong chiến tranh, không trả thù đối với những người đã cộng tác với một trong hai phía trong chiến tranh. Mĩ có trách nhiệm đóng góp vào việc hàn gắn những vết thương chiến tranh ở hai miền Nam - Bắc.

- Hiệp định Pari được ký kết là kết quả cuộc đấu tranh kiên cường, bất khuất của nhân dân ta trên cả hai miền đất nước, mở ra bước ngoặt cho cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước của dân tộc. Đólà thắng lợi lịch sử quan trọng, tạo thời cơ thuận lợi để nhân dân ta tiến lên “đánh cho ngụy nhào”, giành thắng lợi hoàn toàn trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.