Thể hiện năng khiếu ngôn ngữ của bạn 

               Tôi vốn là người nghiện nghe đài phát thanh như một đứa trẻ con. Tôi đã từng dành hàng giờđồng hồ để dò các kênh sóng đài từ đầu này đến đầu kia của băng tần AM, nghe qua tất cả mỗithứ một chút, cả âm nhạc, tin tức và giải trí. Nhưng có một kênh trên bảng tần số của đài làm tôiluôn phải nấn ná và kéo dài thời gian ở đây, để nghe một cách chăm chú hơn so với tất cả cáckênh. Chương trình này có tên là The World Tomorrow (Thế giới ngày mai), do nhà truyền giáoKerbert W.Amstrong thực hiện. Tôi chắc chắn một sự thật rằng Amstrong có cùng họ giống nhưhọ của tôi và điều này đã làm tôi thêm phần hứng thú. Nhưng những gì đã quyến rũ tôi lại chínhlà âm thanh giọng nói của ông, là những từ ngữ mà ông sử dụng và cái cách mà ông dùng chúng.   

           Tôi đã bị mê hoặc bởi tài diễn thuyết của ông và thường phải rất khó khăn để tự kéo mình rờikhỏi chương trình ấy. Kinh nghiệm ban đầu này đã truyền cho tôi một vốn hiểu biết về khả năng dùng sức mạnh củatừ ngữ để đánh lừa con người (tôi đã nhanh chóng biết cách phân biệt giữa nội dung những thôngđiệp của nhà truyền giáo với tài hùng biện của ông). Nhưng nó cũng chỉ ra cho tôi thấy đượcngôn ngữ có thể gây cảm hứng, dùng để giải trí và được sử dụng để chỉ dẫn cho con người nhưthế nào. Điều đó khiến tôi khám phá ra một kết quả là ngôn ngữ tạo ra sự nhận thức cho conngười, nó là một đại diện cơ bản nhất cho một trong các dạng hành vi của trí thông minh conngười. Chương này sẽ khảo sát và tìm hiểu sức mạnh của ngôn ngữ trong cuộc sống của bạn. Nócũng cho bạn thấy làm cách nào để tập hợp và sắp xếp lại những gì mà bạn đã có về trí thôngminh ngôn ngữ, để từ đó bạn nhận được những niềm vui và sự hài lòng nhiều hơn nữa trong cuộcsống, đồng thời tăng cường năng lực nhận thức to lớn của bạn đối với những ngôn từ mà bạn nói,đọc và viết hàng ngày.

  Sử dụng ngôn ngữ  

         Trí thông minh ngôn ngữ có lẽ mang tính phổ quát nhất trong số 7 loại hình thông minh đượcnói đến ở thuyết trí thông minh đa dạng. Trong khi xung quanh ta có không nhiều nhà hùng biệnthành công và ít khi chúng ta được gặp họ, thì mọi người đều phải học và rèn luyện các nói, vàtrong nhiều nền văn hoá, phần lớn các công dân đều có thể đọc và viết thông thạo. Trong nền vănhoá của chúng ta, năng lực về ngôn ngữ được xếp vào một trong số những trí thông minh đượcchú ý và coi trọng nhất, cùng với kiểu tư duy lô-gic toán học. Chúng ta thực sự ấn tượng vàkhâm phục những cá nhân nào có vốn từ rộng lớn. Bằng chứng là sự phổ biến rộng khắp của cácquyển sách như: Word Power made easy (Tăng cường sức mạnh của ngôn ngữ - không có gìkhó) hoặc 30 days to a more powerful vocabulary(30 ngày để vốn từ vựng phát triển rộng lớnhơn). Chúng ta kính trọng và ngưỡng mộ những người mà họ có thể tự diễn đạt lưu loát, thể hiệntrôi chảy trước đám đông khán thính giả, như người chủ trì các nghi lễ kỷ niệm, diễn viên tấuhài, chính trị gia lão luyện hay các giám đốc. Chúng ta luôn đề cao các nhà văn, nhà báo củachúng ta, đặt họ ở những vị thế có tiếng tăm, mặc dù không hẳn họ đã là người hay hơn, tốt hơn.Tương tự như vậy, chúng ta coi trọng và nể sợ trước những người học rộng và hiểu biết nhiều. Điểm mốc làm căn cứ cao nhất để đánh giá về trí thông minh trong nền văn hoá của chúng talà những bài kiểm tra về chỉ số IQ. Những bài kiểm tra này đều được xây dựng chủ yếu dựa trênnhững thành phần có tính chất thiên về ngôn ngữ, từ vựng. Nhưng dù sao đi nữa, trí thông minhthực sự về ngôn ngữ vẫn phức tạp và rắc rối hơn rất nhiều so với những khả năng đơn giản nhưlà sự lặp đi lặp lại một cách máy móc những câu trả lời trong các bài kiểm tra trí tuệ tiêu chuẩn.Trí thông minh về ngôn ngữ gồm có nhiều thành phần, bao gồm các mặt: âm tiết, cú pháp, ngữnghĩa và tính ứng dụng của nó. Những cá nhân có khả năng ngôn ngữ cao có sự nhạy cảm sắc bén với âm thanh hoặc âm tiếtcủa từ ngữ, thường vận dụng sự chơi chữ, sử dụng giai điệu, cách uốn lưỡi, dùng điệp âm, cấutạo từ tượng thanh và những âm thanh đan xen khác nhau để trêu đùa, nghịch ngợm. Một thí dụlà James Joyce, ông đã sáng tạo ra hàng nghìn trò chơi chữ với những thứ tiếng khác nhau vànhững mẫu ngữ âm tiếng Ailen đầy biểu cảm thú vị trong các cuốn tiểu thuyết tài hoa của ôngnhư Ulysses vàFinnegans Wake. Những người giỏi tư duy về ngôn ngữ cũng thường tinh thông và thành thạo các kỹ năng vậndụng cấu trúc hoặc cú pháp của câu và cụm từ. Giống như Marcel Proust, ông có tài kết hợp cácmệnh đề liên tiếp với nhau trong một câu dài bằng cả một đoạn, đạt đến mức gây ấn tượng thựcsự cho người đọc. Thầy giáo của Proust hầu như không thể theo kịp ông về khả năng này khi ông còn đi học. Người thầy này thường xuyên phê bình c ậu bé Proust về việc viết câu dài liên tục,không ngắt đoạn. Hoặc một người tư duy ngôn ngữ ở mức độ cao như nhà ngữ pháp học căn bản,là người luôn luôn chú ý và tìm ra những lỗi sai sót vụng về thỉnh thoảng vẫn mắc phải trong vănnói và văn viết, xảy ra trong suốt cả cuộc đời của mình hoặc của những người khác. Những thiên tài ngôn ngữ còn có thể cho chúng ta thấy được sự nhạy cảm của họ đối với từngữ thông qua độ chính xác rất cao về nội dung và ngữ nghĩa của từ. Nhà thơ Robert Lowele vốnnổi tiếng và được mọi người đồn là ông có khả năng hiểu được bất kỳ từ nào đưa ra thảo luậntrong lớp sáng tác thi ca của ông ở trường Harvard, đồng thời khảo sát xem từ ấy được sử dụngtheo những cách khác nhau nào trong lịch sử văn học nước Anh. Tương tự như vậy là trường hợpcủa Wiliam Satire, người chuyên phụ trách một chuyên mục của New York Times (Thời báo NewYork), ông làm nên sự nghiệp bằng việc nghiên cứu khảo sát các từ mới thành lập và những sắcthái ý nghĩa tinh tế của chúng trong quá trình phát triển tự nhiên liên tục của tiếng Anh. Nhưng có lẽ thành phần quan trọng nhất của trí thông minh về ngôn ngữ là năng lực sử dụngtừ ngữ để phục vụ và đạt được những mục tiêu thành quả thực tế trong cuộc sống (tiêu chuẩn vềtính thực dụng của trí thông minh ngôn ngữ). Đây là trí thông minh của Herbert W.Amstrong(trong việc truyền giáo), Joan Rivers (trong ngành giải trí), Isacc Asimov (trong huấn luyện),Winston Churchill (trong động viên khích lệ, truyền cảm hứng), hoặc Clarence Darrow (trongviệc thuyết phục người khác). Ngôn ngữ vốn không tự bản thân nó toả sáng hoặc tự đứng được ởhàng đầu so với các yếu tố trí tuệ khác, song chính những mục đích mà ngôn ngữ hướng tới vàphục vụ đã làm tôn nó lên, đặt nó vào một vị trí cao trong đời sống thực tế. Mục đích của ngônngữ trong thực tế đã làm cho cuộc sống thay đổi theo một số cách nhất định, dù cho đó chỉ là sựthay đổi rất nhỏ.

  Bản chất và cội nguồn của lời nói  

              Những loại hình văn bản mới xuất hiện và được phổ biến rộng rãi trong khoảng 6.000 nămnay. Trong khi đó, sự xuất hiện của phương pháp thông tin và giao tiếp thông qua lời nói thìkhác. Để tìm thời điểm xuất hiện của lời nói, ta phải đi ngược lại thời kỳ của người cổ đạiNeandectan, tức đã có từ 30 nghìn đến 100 nghìn năm về trước. Thậm chí nếu bạn coi âm thanhnhư những tiếng càu nhàu, lầm bầm từ miệng những chú khỉ là sự bắt đầu của trí thông minh vềngôn ngữ, thì thời điểm xuất hiện của ngôn ngữ còn xa hơn rất nhiều. Trải qua nhiều nghìn nămphát triển như vậy, nền văn hoá của con người đã tạo ra được những truyền thống giàu có trongvăn nói vốn rất phức tạp, từ các lịch sử thị tộc cho đến các truyền thuyết thần thoại, các câuchuyện hư cấu, những lời sấm truyền bí ẩn, những câu chuyện ngụ ngôn và các câu chuyện kểkhác đã được tạo ra để truyền lại những hiểu biết, chân lý căn bản về quan niệm của người xưađối với trời đất, thượng đế, loài người và tự nhiên. Những truyền thống bằng lời nói truyềnmiệng này tiếp tục được mở rộng và hoạt động mạnh mẽ ở nhiều nơi trên trái đất. Trong nền vănhoá bền vững của nguời Châu Phi, vị tộc trưởng nhận được một sức mạnh lớn lao từ năng lựctinh thần để đánh bại được các đối thủ một cách hiệu quả. Ở Mêhicô, một ngôn ngữ bản địa đãgóp phần tham gia vào cấu tạo nên hơn 400 thuật ngữ, khái niệm có liên quan đến quá trình sử  ngôn ngữ. Còn ở vùng Trung Đông, những cá nhân nào có khả năng ngâm thơ ở nơi côngcộng và có tài nhớ được bộ Kinh Coran thiêng liêng thì đều được ca tụng, tôn vinh, đồng thờicho phép người làm nên kỳ công này có quyền mang một danh hiệu cao quý, được kính trọng gọilà "Hafiz" - những người thuộc lòng Kinh Coran. Trải qua vài thập kỷ gần đây, văn hoá truyền miệng của chúng ta có vẻ suy giảm đáng kể.Nghệ thuật hùng biện, một thời đã từng là kỹ năng được đánh giá cao, giờ đây đã bị hạ thấp đếnmức như một sự xúc phạm (khi cho rằng "đó chỉ đơn thuần là sự hùng biện, hoa mỹ mà thôi").Chúng ta chỉ còn nhớ lờ mờ về những tài năng diễn thuyết lừng danh trước đây của đất nước màchúng ta đã t ừng được nghe nói đến thành công của họ như: Bài diễn văn Gettysburg củaLincoln; Những bài phát biểu thực sự khuấy động lòng người của Wiliam Jennings Bryan (ngườiđã từng gọi hùng biện là "sự tư duy trên ngọn lửa"), và những cuộc nói chuyện bên cạnh lò sưởicủa Franklin Delano Roosevelt. Một nhà bình luận đã đưa ra đề xuất rằng những người dân Mỹnên quay ngược trở lại những năm 60, thời có bài phát biểu của Martin Luther King hay diễn vănnhận chức của John Kenedy, đó là ví dụ về những tài năng hùng biện thật sự trong xã hội củachúng ta. Cho mãi đến tận những năm 1920 hoặc 1930, theo nhà thơ kiêm nhà phê bình nghệ thuậtDonald Hall, chúng ta đã sống trong một nền văn hoá "diễn thuyết". Các gia đình thườngxuyên đọc kinh thánh, cùng nhau kể chuyện, tham gia vào những cuộc tranh luận và đọc sách ởnơi công cộng, ngâm nga những bài nói của họ ở trong lớp học. Mặc dù vậy, ngày nay việc đọcsách một cách thụ động và xem ti vi dường như đã thế chỗ của người kể chuyện và nhà hùngbiện, do mọi người đều muốn nghe các nguồn tin tức hơn. Tôi nhớ lại một chuyện đã xảy ra từnhiều năm về trước, khi tôi tham gia vào một nhóm những người Ấn Độ đang ngồi quanh mộtvòng tròn và cùng nhau chia sẻ những câu chuyện, những bài thơ và nhiều thứ khác cùng đượchọ góp chung. Khi đến lượt tôi nói, tôi đã ngạc nhiên thấy mình bắt đầu ngâm một bài thơ mà tôivừa nhớ được, một bài thơ tôi được học từ hồi lớp 6, đó là bài: Abou ben Adhem của LeighHunt. Điều đó mang lại rất nhiều ý nghĩa đối với tôi, cho tôi biết rằng bài thơ này đã bị giấu kỹ ởmột nơi nào đó trong cái kho ký ức của bản thân tôi ( và nhờ có không khí của cuộc kể chuyệnmà tôi đã nhớ lại). Bài tập sau đây sẽ giúp bạn nhớ và tìm lại mối liên kết trong tư duy với văn hoá truyền miệngcủa bạn, đồng thời hỗ trợ bạn trong việc phát triển phương hướng và biện pháp tìm lại nền vănhoá "hùng biện" cho tập thể gia đình và bạn bè riêng của bạn.

  Học cách khai thác từ nguồn của lời nói  

              Hãy thực hiện hoạt động này với một nhóm có 3 người hoặc nhiều hơn nữa. Bắtđầu bằng việc đề nghị các thành viên tham gia hãy suy nghĩ xem họ có thể thamgia, đóng góp được điều gì bằng lời nói cho cả nhóm, với một tình huống giảdụ là họ đang cùng nhau bị mắc kẹt trong hầm trú bom sau một cuộc chiến tranhhạt nhân. Tất cả đều không có giấy, bút chì hoặc sách vở gì, và phải bắt đầuvăn hoá truyền miệng trong những điều kiện ở trạng thái thuở ban đầu của xãhội con người, giống như thời xa xưa. Họ có thể đóng góp những truyện dângian, truyện cổ tích, truyện ngụ ngôn loài vật, truyện ma, các câu đó, những tác phẩm hài hước, truyện cười hay trò chơi uốn lưỡi nào đó. Cũng có thể chỉlà những bài thơ được chọn lọc, những câu nói nổi tiếng, các câu tục ngữ haynhững đoạn văn nào mà họ ghi nhớ được và có thể đưa ra chia sẻ với mọi người.Tiến hành thực hiện trò chơi khắp một vòng và luân phiên nhau ngâm, đọc lạinhững lời nói đặc biệt đã được ghi nhớ và nó sẽ trở thành một phần mới trongcách nói chuyện hàng ngày của bạn. Nếu bạn muốn, hãy lấy một chiếc băng ghiâm cầm tay để lưu giữ lại tất cả những gì đã được bạn bè góp vào và chia sẻvới nhau trong trò chơi. Bạn cũng có thể làm việc này một mình bằng cách ghilại và viết lại những lời nói được hiện ra trong trí nhớ của bạn. Kinh nghiệm thực tiễn này nhằm khai thác được kho báu văn hoá bên trong bạn; nó cũng cóthể kích thích bạn, khiến bạn muốn phát triển năng lực ngôn ngữ nói của bạn lên mức độ cao hơnnữa. Sau đây là một số đề nghị đối với bạn: Hãy phân bổ và dành thời gian khoảng vài phút mỗituần để ghi nhớ lại một số thành ngữ, đoạn văn trong những tác phẩm văn học yêu thích của bạn.Hoặc bạn sử dụng sách tham khảo, thí dụ như quyển: Bartlett's Familiar Quotations (Những tríchdẫn quen thuộc của Bartlett) hoặc một tuyển tập các bài thơ làm nguồn tài liệu giúp phát triển trínhớ của bạn. Hãy đọc nhiều lần những truyện cổ tích hoặc truyện thần thoại nổi tiếng, như thếbạn sẽ trở nên quen thuộc với chúng, sau đó bạn tập kể lại các câu chuyện đã đọc cho gia đình vàbạn bè của mình. Nhà văn hài trên đài phát thanh Garrison Keilor nói rằng, thông thường mất từ10 đến 12 lần lặp lại để có thể kể được câu chuyện một cách chính xác. Hãy đến các ngày hội kểchuyện, những dịp đọc thơ ca và những nơi nào mà ở đó văn hoá truyền miệng vẫn còn tồn tại vàhưng thịnh. Hãy thu thập lấy các băng ghi âm về những nhà kể chuyện thành công trong xã hội(thông thường các dữ liệu này luôn rất sẵn có ở một thư viện công cộng nào đó), và học lấy cảnội dung cũng như phương pháp kể chuyện từ những băng ghi âm này. Khi nào bạn nhận ra rằngtrí nhớ về ngôn từ của bạn đã tiến bộ, bạn sẽ thấy là bạn có thể kết hợp những kỹ năng mới nàyvào các bài phát biểu và các cuộc nói chuyện trong công việc chuyên môn của bạn, đưa chúngvào các nội dung trao đổi và thảo luận trong cuộc sống của bạn, cũng như bạn sẽ sử dụng chúngtrong các bức thư, bản báo cáo và những bài viết khác mà bạn cần thực hiện.

  Tiếng nói nội tâm bên trong nhà văn  

           Từ khi chúng ta còn ở trong bụng mẹ và trong suốt quãng thời gian chúng ta còn thơ ấu, trànngập thế giới xung quanh chúng ta là ngôn ngữ nói. Đa số trong chúng ta đã học được cách tiếpthu những âm thanh của từ ngữ và tạo ra một kiểu "diễn văn bên trong", chính chúng đã trở thànhnhững phương tiện và công cụ chủ yếu khi chúng ta suy nghĩ. Một số người cho rằng khả năngnày của tư duy giống như là sự tự trò chuyện, là những lời độc thoại trong nội tâm và chúng luônẩn giấu bên dưới bề mặt của quá trình nhận thức, ý thức của con người: James Joyce đã minh hoạvà làm sáng tỏ quá trình diễn ra những hoạt động nhận thức này như thế nào trong ký ức nhânvật của ông trong trường ca Ulysses. đặc biệt ở chương cuối cùng của cuốn truyện đã mô tả chochúng ta thấy được suy nghĩ riêng tư của Molly Bloon khi nhân vật này đang trong trạ ng tháithiếp đi, trôi dần vào giấc ngủ. Các nhà văn thường nghĩ về dòng chảy ý thức này như thể có một người nào đó ở trongphòng và thực sự nói chuyện với họ. Nhà văn từng đoạt giải Nobel Saul Bellow cho biết: "Tôinghĩ là tất cả các nhà văn chúng tôi đều có một người dẫn giải ở bên trong nội tâm, từ nhữngnăm đầu tiên của cuộc đời, người luôn đã khuyên nhủ chúng tôi, nói cho chúng tôi biết thế giớithực là cái gì, giống như có một người thực sự bên trong tôi. Từ nguồn gốc này sinh ra các từngữ lời nói, các vấn đề và đôi khi đó là cả một đoạn văn, có chấm câu đầy đủ, hợp lý". Nhà thơngười Anh Stephen Spender khám phá ra một kinh nghiệm tương tự: "Đôi khi vào những lúctôi ở trong trạng thái lơ mơ nửa thức, nửa ngủ, tôi nhận thức được rõ ràng một luồng chảy củangôn từ - lời nói đi qua tâm trí tôi, chúng không có ý nghĩa nào nhưng chúng có một âmthanh, đó là âm thanh của cảm xúc mạnh mẽ, của niềm hứng khởi, hay là âm thanh làm số người lạichất thi ca mà tôi đã từng biết". Bài tập tiếp theo sẽ giúp bạn trở nên có khả năng nhận thức được một vài loại trong sốnhững âm thanh này của thế giới ngôn ngữ nội tâm bên trong bạn.

  Những hình tượng của ngôn từ (lời nói)  

              Bạn hãy đọc từng đề mục trong số các mục được nêu ra dưới đây. Đối với mỗiđề mục này, bạn hãy tập thực hành cách "lắng nghe" bằng khả năng nghe bêntrong nội tâm của bạn những âm thanh lời nói, theo các nội dung yêu cầu nhưsau: 

 * Một người đang nói tên của bạn. 

 * Mẹ của bạn đang đọc cho bạn nghe một quyển sách hay một tờ báo nào đó. 

 * Một bài phát biểu của Tổng thống Hợp chủng quốc Hoa Kỳ.

 * Một lớp học của bọn trẻ con đang ngâm nga bài Pledge of Allegiance (Bằngchứng của lòng trung thành). * Tiếng nói từ bên trong đang mô tả việc bạn lập kế hoạch gì cho những ngàynghỉ sắp tới. * Một người đàn ông đã chín mươi tuổi đang kể cho bạn câu chuyện về cuộcđời ông ta. 

 * Một đứa trẻ mới 5 tuổi đang giải thích cho bạn nghe việc nó xây một lâuđài bằng cát như thế nào. * Một thầy giáo ở trường phổ thông đang giảng bài. 

 * Một người giới thiệu chương trình trên ti vi hay trên đài phát thanh đangthực hiện tiết mục quảng cáo.

Bạn đừng lo lắng gì nếu bạn gặp khó khăn và không thể thấy được những sựtưởng tượng hay sự hình dung rõ ràng về ngôn ngữ khi thực hiện bài tập này.Rất nhiều nhà văn đã tạo ra được năng lực sử dụng dữ liệu từ các loại tríthông minh khác bao gồm những hình ảnh trực quan và sự vận động trong côngviệc sáng tác của họ. Trong trường hợp này, vẫn có những người khác nói và sửdụng ngôn từ trong nội tâm nhà văn, nhưng là trong sự yên lặng chứ không cóâm thanh rõ ràng. Một thí dụ là nhà thơ Amy Lowell đã từng phản ánh "Tôikhông nghe thấy rõ một âm thanh hay giọng nói nào, nhưng tôi nghe thấy âmthanh yếu ớt đang đọc một đoạn văn". Bất kể kinh nghiệm thực tế của bạn là gìđi nữa, bài luyện tập này có thể tăng cường khả năng của bạn để nghe đượcnhững lời bên trong nội tâm của bạn. Đây là một năng lực cần thực hành để bạnphát triển sự trôi chảy, lưu loát như khả năng của một nhà văn thực thụ. Bàitập tíêp theo sẽ luyện tập cách sử dụng năng lực sinh ra lời nói từ bên trongnày như là biện pháp để vượt qua được những cản trở, khó khăn của người sángtác văn viết và phát triển khả năng "tiếng nói bên trong" ở con người bạn.

  Dòng chảy của ngôn từ (lời nói)  

            Bạn hãy ngồi vào một cái bàn làm việc cùng với một số tờ giấy trắng và vàicái bút. Hãy nhắm mắt lại và lắng nghe dòng chảy ngầm của lời nói, n gôn từđang chảy qua tâm trí bạn. Bạn chú ý xem là chúng (dòng chảy ngôn từ) đếntheo từng giọt (nếu các lời nói rời rạc, tách biệt nhau), hay đến theo từngdòng nhỏ (nếu chúng thành từng đoạn của câu) hay chúng tuôn chảy ào ạt (hayliên tục lời dẫn giải), hoặc theo một cách khác nào đó. Sau khoảng 2 hay 3phút lắng nghe bên trong nội tâm, bạn lấy cây bút trong khi mắt vẫn nhắm hờ,và bắt đầu viết lại chính xác những gì bạn nghe được trong quá trình lắngnghe tâm trí bạn. Thậm chí nếu bạn không nghe thấy gì , thì cứ viết ra nhữnggì mà bạn nghĩ là bạn nghe được, dù cho bạn nghe được rất ít những điều ấy.Hãy thực hiện viết như thế này ít nhất là trong 15 phút cho mỗi lần luyệntập. 

Sau khi hoàn thành bài thực tập, bạn có thể thu thập được một số lượng lớn các từ ngữ, đoạnvăn. Hãy sử dụng kỹ thuật "mồi nước cho máy bơm" này vào bất cứ lúc nào bạn cần, khi bạnđang ngồi ở bàn làm việc mà không thể bắt đầu làm việc được đối với một bài thơ, một câuchuyện, một bản báo cáo, một bài tiểu luận, một bức thư hoặc đơn giản chỉ là bạn cần viết mộtcái gì đó. Phương pháp "tiến dần" này cũng có thể làm bạn trở nên nhạy cảm, có hứng thú hơnvới những tiếng nói đến từ bên trong bạn, chúng giúp cho bạn hình dung được và củng cố rõ nétnhững âm thanh nội tâm ở trong bạn, đồng thời chúng giúp bạn sáng tạo ra nội dung hội thoạicho các nhân vật khác nhau trong tác phẩm của bạn nếu bạn là nhà văn. 

 Quá trình làm sinh ra "chuỗi tư duy" về ngôn từ này là một hoạt động liên tục diễn ra đối vớinhững các nhân nào có trí thông minh ngôn ngữ. Thông thường các nhà văn vận dụng dòng chảyngầm cho việc sáng tác luôn sử dụng các phương tiện, thiết bị ghi với nhiều hình dạng và chủngloại khác nhau để lưu giữ lại các ý tưởng, dòng chảy ngầm trong tư duy. Ca sĩ Isaac Bashewsmang theo một cuốn sổ ghi chép nhỏ ở bất cứ nơi nào mà ông đến để ghi lại những ý tưởng nộidung sáng tác. Joyce Carol Oates thì giữ một cuốn nhật ký mà theo ông nói, nó "tương tự nhưmột bức thư đang viết tiếp về bản thân tôi". Joseph Heller thì luôn có một tập các tấm thẻ nhỏtrong ví của ông để ghi lại những điều đáng chú ý. Jack London viết và sáng tác ngay trêngiường ngủ và có cả một hệ thống những dây quần áo và những cái ròng rọc đan chéo nhau quacăn phòng, trên đó ông đã buộc chặt những tấm thẻ với các ý tưởng của câu chuyện. Nhà văn vàlà diễn viên hài kịch Steve Allen có một số lượng lớn các băng ghi âm ở khắp xung quanh nhàông, vì vậy một trong số chúng có thể luôn sẵn sàng giúp ông làm việc mỗi khi có một ý tưởngđược tìm ra lóe sáng trong ông. Mỗi người trong số các cá nhân này đều nghĩ ra một cách để khaithác và sử dụng được những dòng chảy ngôn từ đi qua bên trong con người họ. 

 Bạn hãy chọn một phương tiện ghi chép nào đó mà nó phù hợp nhất cho công việc của bạn,và sử dụng nó thường xuyên để thu giữ lại kết quả của các "trận bão tư duy" trong tâm trí bạn(nhà tâm lý học người Nga Lev Vygotsky đã từng nói: "Tư duy có thể so sánh với một đám mâybáo hiệu cả trận mưa rào của ngôn từ, lời nói"). Nếu bạn gặp phải tình trạng không thể tìm rangôn từ thích hợp, không thấy có sự hứng thú thì bạn có thể thử viết về một số trong các chủ đềsau đây, như Natalie Goldberg - tác giả cuốn Writing down the Bones đã đề nghị: 

 * Ký ức đầu tiên của bạn. 

 * Người mà bạn yêu quý. 

 * Người yêu quý cảu bạn đã bị mất. 

 * Điều gĩ đã từng làm bạn hoảng sợ nhất. 

 * Điều gì gần gũi nhất mà bạn cảm nhận được từ Chúa trời hoặc thiên nhiên. 

 * Một người thầy của bạn. 

 * Ký ức và kỷ niệm về người ông, nguời bà nào đó. 

 * Những kinh nghiệm về tình dục, giới tính đầu tiên của bạn. 

* Một quãng thời gian đau yếu. 

 Trong khi các nhà văn thường rất giỏi trong việc chìm sâu vào thế giới nội tâm bên trong thìđồng thời phần lớn các nhà văn cũng luôn sử dụng mắt và tai để quan sát, nắm bắt thế giới bênngoài để tìm nguồn cảm hứng. Vì thế, những tài liệu là mục tiêu cho các nhà văn đưa vào sổ ghichép có thể là một trong các dạng sau: 

 * Những lời nói, thành ngữ hoặc những đoạn văn hay làm say đắm lòng người mà bạn đãtừng được đọc. 

 * Những điều yêu thích, thú vị mà bạn đã nghe được từ người khác (gồm cả các hình tháingôn ngữ đặc biệt). 

 * Những cụm từ kỳ lạ mà bạn nhìn thấy trên bảng yết thị, thông cáo, hoặc trên biển tên nhàhàng, trên các áp phích quảng cáo. 

 * Những mẩu thông tin tình cờ bạn nắm bắt được qua nghe đài, xem ti vi, hay xem phim. Sổ tay viết văn của bạn có thể trở thành một cái kho cho phéo bạn chứa đựng trong đó nhữngthứ giúp bạn chế biến, sắp xếp các ý tưởng mới, những dàn ý và các kế hoạch của bạn. Nó cũngcó thể được dùng như một thứ ấp ủ cho các bài thơ, các câu chuyện, các bài tiểu luận, những bảnbáo cáo hay các quyển sách mà bạn định sáng tác. Theo một nghĩa nào đó, sổ tay viết văn là đạidiện cho một mối liên kết giữa tâm trí của bạn với thế giới bên ngoài và nó có thể cung cấp côngcụ thực hành, giúp tái hiện lại những gì đã đi qua tư duy ngôn ngữ bên trong bạn và thế giới bênngoài.

  Nghệ thuật đọc sách  

           Một công trình nghiên cứu đồ sộ kéo dài suốt 20 năm qua về vấn nạn mù chữ và thất học tạiMỹ. Hơn 20 triệu người trưởng thành không thể đọc được thực đơn, ký tên hoặc đọc các nộidung chữ in đơn giản. 40 triệu người khác chỉ có khả năng đọc được ở trình độ lớp 4. Nhưngtrong khi các con số thống kê này thể hiện một tấn bi kịch của quốc gia cùng với những tác độngchính trị và các vấn đề xã hội có liên quan, thì nước Mỹ vẫn phải đối mặt với một khó khăn khácmà thậm chí ta còn không thể gọi rõ tên của nó đang ngày càng lan rộng và phổ biến hơn cả vấnnạn nói trên. Đó chính là "bệnh" lười đọc, nó có nghĩa là biết đọc sách nhưng lại không đọc.Theo kết quả thăm dò của Viện Gallup trong thời gian gần đây, mỗi ngày một người Mỹ tínhtrung bình xem ti vi khoảng 2 giờ 38 phút, nghe đài phát thanh khoảng 1 giờ 56 phút, còn đọcsách khoảng 23 phút. Nhưng loại văn chương mà người dân Mỹ thích đọc lại không phải là loạivăn chương có chất lượng cao. Một nghiên cứu được tiến hành trong năm bởi Tổ chức di sảnnghệ thuật quốc gia cho thấy rằng chỉ có từ 7 đến 12% dân số là có thể đọc loại văn chươngnghiêm túc, đứng đắn (có các tác giả như Hemingway, Joyce, Updike, Dickens). Những con sốnày nói lên một phần nào đó về tình trạng nền văn hoá của chúng ta, đặt việc đọc của các nhân ởmột giá trị thấp kém trong nền văn hoá. Điều này thậm chí còn có khả năng tàn phá, gây hại hơnnhiều so với tình trạng có những người không đọc sách trong xã hội của chúng ta. Kể từ khi phát minh về sách báo in vào năm 1457, những quyển sách đã tạo lượng kiến thức phục vụ cho mộtsố lượng khổng lồ người đọc, đến mức độ không thể tưởng tượng được và khiến người ta kinhngạc nếu so với giai đoạn xã hội đang ở trong thời kỳ tiền văn tự. Năng lực và ý nghĩa của việcđọc sách giúp mở rộng thế giới của chúng ta ra ngoài những gì mà 5 giác quan cảm nhận trựctiếp, điều này chưa bao giờ được mô tả một cách rõ nét và xác thực như đoạn văn sau đây củaHelen Keller: "Văn học là xã hội lý tưởng của tôi. Ở đó tôi không bao giờ bị mất quyền côngdân. Không có sự cản trở nào đối với ý thức và cảm giác trong tôi và làm tôi không được hưởngnhững bài diễn văn ngọt ngào, tao nhã từ những người bạn sách của tôi. Chúng nói chuyện vớitôi không hề có chút bối rối hoặc vụng về". Những quyển sách có sức mạnh thay đổi cả cuộcsống, từ đó làm thay đổi cả những kết cấu vững chắc của nền văn minh. Martin Luther đã cảmđộng đến mức cải tạo Thiên chúa của mình sau khi đọc tác phẩm Epistle to the Romans (Thư gửicác tín đồ Thiên chúa) của thánh Paul. Charles Darwin đã phát triển học thuyết tiến hoá của ôngnhờ vào việc đọc tác phẩm của Malthus bàn về dân cư, dân số. Freud công nhận rằng, tiểu luậncủa Goethe có tên là Fragment Upon Nature (Tác phẩm chưa hoàn thành của tạo hoá) đã khuyếnkhích ông tiếp tục ngành y khoa (và đi đến cùng chuyên khoa phân tâm học) như một nghề thựcthụ. Nhà văn Harold Brodkey chỉ ra rằng ở Châu Âu "Mọi người đều biêt việc đọc sách là rất cólợi. Việc đọc sách luôn mở đường dẫn lối cho những thay đổi tiến bộ của cá nhân và xã hội.Thậm chí đôi khi điều này là không thể bị đảo ngược". Dù sao đi nữa, có gần một nửa số ngườidân Mỹ đã từng được nghe nhắc đến những tác giả thực thụ như là James Joyce, HermanMelville, Virginia Woolf hay Gustave Flaubert. Bài tập tiếp theo sẽ tìm hiểu khám phá mức độham đọc sách trong con người bạn, hay còn gọi là tình yêu đối với sách.

  Sách trong cuộc đời của bạn  

          Bạn hãy chia một tờ giấy trắng ra làm 4 cột dọc. Trong cột thứ nhất, bạnliệt kê những quyển sách quan trọng, có nhiều ý nghĩa với bạn từ thời thơ ấu(gồm cả những quyển sách mà bạn tự đọc lấy lẫn những quyển sách mà bạn đượcngười khác đọc cho nghe). Trong cột thứ hai, hãy viết ra 4 hoặc 5 cuốn sáchcó ý nghĩa ảnh hưởng lớn nhất trong cuộc sống của bạn, đó là những quyển sáchlàm bạn nhìn thế giới theo một cách khác đi hoặc những quyển sách nà y giúpcho bạn có thay đổi đáng kể trong cuộc đời bạn. Nội dung ở cột thứ ba bao gồmcác quyển sách mà nếu như ngày mai bạn bị chết, thì bạn sẽ cảm thấy hối tiếcvì chưa đọc được những quyển sách này. Ở cột cuối cùng, bạn liệt kê tất cảcác quyển sách mà b ạn đã đọc trong suốt 12 tháng vừa qua. Hãy rủ thêm mộtngười bạn nữa, cũng tiến hành làm bài tập này như vậy và sau đó cùng nóichuyện với nhau về những kinh nghiệm đối với sách báo của các bạn. Bạn sửdụng bài tập như trên làm cơ sở để suy nghĩ xem liệu bạn muốn tạo ra thóiquen đọc sách của mình như thế nào trong tương lai.

        Thật kỳ lạ là trong nền văn hoá của chúng ta, khi tiến hành phát triển hoặc trau dồi kỹ năngvăn học cho một con người thì điều quan trọng được tập trung chú ý lại thường là khả năng đọcnhanh. Điều ấy gần như một nghịch lý bởi vì người dân Mỹ vốn luôn phải lo lắng để đối phó vớitình trạng quá tải thông tin trong vài thập kỷ vừa qua, lại muốn thực hiện việc đọc sách của họthật nhanh chóng và vô cảm đến chừng nào họ có thể. Dù sao đi nữa, cụm từ "đọc nhanh" thực tế là sử dụng sai thuật ngữ. Các cuộc nghiên cứu đã chỉ ra rằng, mắt của con người có thể đọc đượctối đa là 800 đến 900 từ trên một phút, bởi vì các bắo cơ thần kinh giới hạn cử động của mắt chỉđạt đến một tốc độ tối đa nhất định nào đó, và rằng phần lớn những người đọc nhanh tốt nhất đềubị mất đi khả năng hiểu biết đầy đủ nội dung khi đọc nhanh đến chừng 500 đến 600 từ trong mộtphút. Điều này trái ngược với những tuyên bố của các chuyên gia về khả năng đọc nhanh, họ nóirằng các sinh viên được rèn luyện có khả năng đọc nhanh đến cỡ 10 nghìn từ (thậm chí là hàngtrăm nghìn từ) trong một phút trong các thí nghiệm của họ. Trên thực tế, những gì mà các huấnluyện viên đọc nhanh dạy là cách xem lướt qua, lượm lặt các từ khoá, các câu chủ đề, tóm tắt vàcác đặc điểm khác của cuốn sách để chắt lọc lại các điểm then chốt. Tác giả, đồng thời là nhàgiáo dục, Mortimer Adler gọi cách đọc này là đọc kiểu kiểm tra: đó là quá trình mà nhờ đó,người đọc phát triển kỹ năng hơn trong việc lượm lặt một cách có hệ thống, có phương pháp đốivới nội dung cuốn sách, để xác định rõ những thông điệp mà cuốn sách muốn nói. Theo Adler,thậm chí có đến 99% các cuốn sách không cần thiết phải đọc kỹ lưỡng. Vì vậy việc lượm lặtthông tin trong cuố n sách cũng đáp ứng được mục tiêu của việc đọc sách như yêu cầu cần phảicó.

        Việc đọc sách kiểu kiểm tra ra soát trái ngược hẳn so với một phương pháp đọc sách khác (cóthể quan trọng hơn). Phương pháp đọc sách này cho phép người đọc có một thời gian nhất địnhđề lần lữa, nán lại ở những từ ngữ thú vị, đọc lại các đoạn văn ưa thích và thưởng thức ý nghĩacảu các ý tưởng và hình ảnh mà không phải chịu một áp lực khó chịu nào. Theo kiểu đọc sáchnày, tác giả William Gass viết: "Mỗi trang sách là một cánh đồng cỏ, và chúng ta giống như mộtbầy đàn đang đói được thả ra thoải mái để ăn cỏ". Đọc sách bằng cách mấp máy môi hay đọcthầm (một thời được các giáo viên chuyên sửa chữa cách đọc sách coi là thứ ngôn ngữ "không -không") và một vốn từ vựng đầy đủ là phần quan trọng của kiểu đọc sách này. Những bài thựchành ở đây giúp cho tâm hồn người đọc kết nối lại được với các âm thanh của ngôn ngữ và cuốicùng là với chính các từ gốc của ngôn ngữ, giống như khi còn có văn hoá truyền miệng thờiTrung cổ, khi mà nguời ta thường đọc to. Bài tập sau đây nhằm gợi lại cho bạn cảm giác đượcvui chơi và khoái cảm khi đọc sách theo nhịp độ riêng của bản thân mỗi người, đây là một quátrình đôi khi được gọi là đọc sách giải trí (xuất phát từ tiếng Latinh Ludere - "vui chơi giải trí").

  Đọc để giải trí  

        Bạn hãy chọn một cuốn sách mà bạn đã từng yêu thích trong quá khứ hoặc mộtquyển sách nào đó mà bạn thực sự muốn dành cho nó một khoảng "thời gian chấtlượng" để đọc ngay bây giờ. Khi đọc được các từ hoặc cụm từ làm cho bạn thíchthú, bạn hãy tự đọc khẽ hoặc đọc to nó lên cho chính bạn nghe. Nếu có mộtđoạn văn khó hiểu, bạn hãy dành thời gian để đọc nó một cách chậm rãi và nếucần thiết, bạn hãy lật xem lại cả những trang sách trước đó để làm rõ nghĩavà hiểu được đoạn văn ấy. Hãy tự cho phép bạn được sử dụng cả những loại tríthông minh khác trong khi bạn đọc sách, bạn hãy hình dung ra các quang cảnh,cảm nhận những cảm xúc tự nhiên, lắng nghe những âm thanh không lời hoặcnhững bản nhạc được nói đến trong cuốn sách. Hãy tự cảm nhận và diễn đạt sựxúc động, và những điều tương tự như thế. Nếu muốn, bạn hãy sử dụng một câybút đánh dấu để gạch chân những đoạn văn mà bạn ưa thích nhất. Dành thời gian làm như vậy thật lâu mỗi khi bạn muốn.

        Những người đọc giải trí tự cho phép họ bị sách lôi cuốn là vì lợi ích của chính bản thân họ.Không có gì quyến rũ đối với họ hơn là việc nằm cuộn tròn trên giường để đọc một quyển sáchhay và chìm đắm vào nội dung trong các trang sách. Những người đọc để giải trí không bị lệthuộc vào một danh sách các đầu sách có sẵn được đưa vào trong bảng liệt kê nhằm hướng dẫnviệc đọc sách (mặc dù đối với những người đó, họ vẫn cần đến các bản kê khai này ở một mứcđộ nhất định. Tác phẩm Lifetime Reading Plan (Kế hoạch đọc sách suốt đời) của CliftonFadiman là một sự hướng dẫn lý tưởng giúp cho bạn khi bắt đầu quá trình đọc sách). Hơn thếnữa, họ - những người đọc sách - bị lôi cuốn đến với sách theo một cách bản năng. Về mặt này,Alan Bloom, tác giả của cuốn The closing of the American Mind (Điều cuối cùng trong ký ứcngười Mỹ) đã chỉ ra rằng: "Nói chung, một người đọc sách không cần thiết đưa ra tiêu chuẩn củasách để đọc. Trên thực tế, tôi nghĩ rằng những bảng liệt kê tên sách như vậy là khá ngớ ngẩn.Điều quan trọng nhất chính là việc tìm lấy một quyển sách và đi theo những gì mà nó dẫn dắtngười đọc".

  Tìm niềm hứng khởi trong ngôn từ  

          Quá trình đọc sách để giải trí có thể dẫn dắt người ta đi đến một dạng khác của sự đam mêngôn ngữ, đó là khi một người thấy thích thú với việc đương đầu với từng từ riêng lẻ. Điều nàylà rất quan trọng khi ta chú ý rằng những đứa trẻ - chúng luôn luôn chơi đùa với các ngôn từ nóivà âm thanh của lời nói ngay ở những giai đoạn biết bập bẹ đầu tiên - chúng có thể học đượckhoảng 5000 từ mới trong một năm; trong giai đoạn từ năm lên 6 tuổi đến năm lên 10 tuổi.Trong khi đó, đối với người trưởng thành, tính trung bình mỗi người chỉ biết thêm 50 từ mớitrong một năm. Điều tôi muốn nói ở đây là tình trạng học từ mới kém cỏi như vậy xảy ra ở ngườitrưởng thành bởi vì họ đã đánh mất sự cảm nhận đối với những điều huyền bí và sức cuốn hútcủa từ ngữ, lời nói. Hiểu theo một nghĩa nhất định nào đó, mỗi một từ trong tiếng Anh là sự hiệndiện cho kết quả của cả một quá trình tiến hoá, có nguồn gốc ban đầu từ ngôn ngữ cổ xưa, và ởmỗi một bước tiến của lịch sử lại trải qua một quá trình sàng lọc, tinh chế, cải tiến nó trong việcđánh vần, phát âm và ý nghĩa mà nó chứa đựng, cho đến tận khi mỗi từ đạt đến một trạng tháinhư hiện nay trong từ điển (và nó vẫn đang còn "tiếp tục tiến triển"). Bài tập sau đây sẽ giúp bạnđánh giá lớp nền móng có nhiều tầng này của ngôn từ và hỗ trợ bạn trong việc phát triển đượcmột vốn từ vựng giàu có, phong phú hơn.

  Khảo sát về nguồn gốc của từ ngữ  

          Bạn hãy viết ra tất cả những từ nào bạn không quen thuộc mà bạn gặp phảitrong quá trình đọc sách của bạn, viết chúng vào một tờ giấy (hoặc lưu trữchúng ở một khu vực đặc biệt trong cuốn sổ tay viết văn của bạn). Trong sốcác từ đó, h ãy chọn lấy một từ mà bạn yêu thích theo một cách đặc biệt đểtiến hành cuộc tìm hiểu. Hãy đến một thư viện và tìm kiếm từ mà bạn ưa thíchđó trong từ điển. Công việc này đòi hỏi mất nhiều công sức lần theo dấu vếtđể tìm ra nguồn gốc của từ bạn cần và cung cấp cho bạn các thí dụ về việc sửdụng nó trong văn học, đồng thời chỉ ra cho bạn thấy một từ được cải tiến và tiến hoá như thế nào qua thời gian. Trên một tờ giấy trắng, bạn hãy vẽ nhiềuđường thẳng nằm ngang, phân cách thành các khoảng đều đặn, bằng nhau trêntrang giấy, hình dung như là các lớp địa chất khác nhau. Ở trên đỉnh của tờgiấy, hãy viết ra các định nghĩa cà cách đánh vần hiện hành đã được công nhậnrộng rãi của từ đó. Trong mỗi một lớp tiếp theo ở bên dưới (hoặc cột nằmngang) theo chiều từ trên xuống dưới của tờ giấy, bạn hãy chỉ ra từ đó đãđược sử dụng như thế nào trong những thời kỳ trước đó (bao gồm các ví dụ vàthời gian sử dụng, cùng với các cách đánh vần đã thay đổi nếu chúng có thể ápdụng được). Phần cuối cùng của trang giấy, hãy đưa ra từ gốc của từ bạn đangquan tâm trong các ngôn ngữ khác nhau.

          Khi thực hiện những công việc khó khăn là đào sâu vào lịch sử của các từ ngữ này, bạn cũngcó thể tiếp cận được với nhiều từ không quen thuộc với một trạng thái kỳ lạ. Giống như WillardEspy, tác giả cuốn The Game of Words (Chơi chữ) đã diễn tả về điều đó: "Học các từ mới trongkhi chúng vẫn còn đang rất trẻ, để chúng có thể được nhận biết tốt hơn. Đưa chúng vào, các thủthuật, và trò chơi mỗi khi có dịp. Điều quan nữa là hãy tìm cách để kết hợp và đưa các từ mớivào trong nội dung bài viết và quá trình giao tiếp của bạn".

            Bạn phải cảm thấy thật thoải mái và thích thú khi tự lặp lại các từ mới và khám phá cách gieovần của chúng, cũng như các từ lặp âm đầu (là các từ có cùng âm thanh bắt đầu), các từ bị chekhuất ở bên trong của những từ lớn hơn, các từ đồng nghĩa, các từ trái nghĩa và các định nghĩahài hước về những từ mà bạn mới tìm thấy này.

             Hầu như chắc chắn rằng các trò chơi ngôn từ là cách tốt nhất để học những từ mới và pháttriển hơn nữa sự mềm dẻo, linh hoạt trong việc sử dụng những từ quen thuộc đã biết. Ước tìnhmột ngày có khoảng 30 triệu người dân Mỹ giả các câu đố về trò chơi ô chữ có trong khoảng1700 tờ báo khác nhau. Các bộ trò chơi sắp chữ được tìm thấy ở 27% số hộ gia đình của ngườiMỹ và kể từ năm 1931 đến nay, đã có 100 triệu bộ đồ chơi như vậy đã được bán hết trên phạm vitoàn thế giới. Có rất nhiều chủng loại đa dạng của những trò chơi khác nhau luôn có sẵn trongcác kho chứa đồ chơi ở khắp đất nước Mỹ với nhiều trò chơi mới được đưa ra bày bán trên thịtrường hàng năm. Tuy nhiên, cũng có nhiều trò chơi về ngôn từ có tính mở, không bị hạn chế vàbạn có thể chơi các trò chơi này mà không cần các tấm bảng hay các tạp chí, chúng sẽ làm tríthông minh về ngôn ngữ của bạn được phong phú và giàu có hơn. Đây là 3 trò chơi để bạn cóthể bắt đầu chơi (ngoài ra còn nhiều trò chơi khác bạn có thể tìm thấy trong các cuốn sách tròchơi ngôn ngữ, các cuốn sách này được liệt kê ở mục giải trí): 

  *Trò Tic-Tac-Toe: Chơi như một trò chơi cờ caro thông thường, nhưng người chơi dùng cácchữ cái để thay thế cho dấu gạch chéo và dấu 0 trong trò chơi cờ caro; người chơi cần tạo rađược một từ chính xác bằng các chữ cái viết liền nhau theo một đường thẳng hoặc đường chéo.Với mỗi một chữ cái trong từ được tạo ra, người chơi nhận được một điểm. 

 *Bậc thang ngôn từ: Hãy chọn hai từ có cùng số lượng chữ bằng nhau, người chơi cố gắngtìm cách biến đổi từ thứ nhất sang từ thứ hai bằng cách thay đổi mỗi lần một chữ cái với số bướcthực hiện là ít nhất. Mỗi bước phải tạo ra được một từ có nghĩa (thí dụ như từ saw và but, cácbước chơi thực hiện lần lượt có các từ như sau: saw, sat, bat, but). 

 *Trò chơi từ điển đánh lừa: Một người chơi hãy chọn lấy một từ không quen thuộc nào đótrong từ điển, đồng thời đưa ra cả lời định nghĩa chính xác của từ và lời định nghĩa "đánh lừa"mà anh ta tạo ra ngay lúc đó. Những người cùng chơi khác phải xem xét quyết định xem địnhnghĩa nào của từ là đúng, định nghĩa nào là sai.

          Ngôn ngữ có thể đáp ứng được sự khám phá, khảo sát của chúng ta với một thời lượng vô tậnkhông hề bị hạn chế khi chúng ta tiến hành các thử nghiệm với nó, lập các trò chơi với nó, làm sáng tỏ ý nghĩa, tạo ra, biến đổi nó, xuyên tạc, bóp méo nó, phát triển và mở rộng nó, hay thựchiện các sửa đổi khác đối với nó để phù hợp với bất kỳ kích cỡ nào của từ mà chúng ta lựa chọn.Trong quá trình thực hiện đó, chúng ta có thể nhận thấy rằng trí tuệ của bản thân chúng ra đã mởrộng và tiến bộ thêm, rằng ngôn ngữ là một công cụ không bị giới hạn của tư duy. Thông quaviệc sử dụng ngôn ngữ một cách có chủ ý theo cách làm như trên để làm tăng thêm sức mạnhcho trí thông minh của chúng ta, đồng thời chúng ta cũng nhận thấy được sự phong phú và đadạng đến mức nào trong tính chất thực dụng của ngôn từ. Mặt khác những cách làm này cũng rấtthú vị và giúp cho ta giải trí.

  25 CÁCH PHÁT TRIỂN TRÍ THÔNG MINH NGÔN NGỮ  

   * Bạn hãy tham gia vào hội nghị chuyên đề về sách hay. 

• Tổ chức các buổi liên hoan, gặp gỡ với chủ đề là các hoạt động nghề nghiệp thôngthường. 

• Chơi các trò chơi ngôn từ (thí dụ như: trò đảo chữ, xếp chữ, hoặc trò chơi ô chữ).• Tham gia vào một câu lạc bộ sách. 

• Tham gia vào hội nghị của các nhà văn hoặc một lớp học hay hội thảo về vi ết văn trongmột trường đại học địa phương. 

• Tham gia vào các buổi đăng ký tên sách hoặc các sự kiện khác có tính đề cao, tôn vinhcác nhà văn đã thành công trên văn đàn.• Tự ghi âm lời nói của bạn và bật lại để nghe. 

• Thường xuyên đi đến thư viện hoặc/và các nhà sách. 

• Đặt mua dài hạn một tờ báo có chất lượng cao nào đó (thí dụ như tờ Thời báo NewYork, Bưu điện Washington...) và đọc chúng thường xuyên. 

• Hãy đọc mỗi tuần một quyển sách tự xây dựng lấy một thư viện cá nhân của riêng bạn.• Tham gia vào câu lạc bộ của những nhà hùng biện (thí dụ như câu lạc bộ "Những ngườichủ trì có tầm cỡ quốc tế") hoặc chuẩn bị cho một cuộc nói chuyện trong khoảng 10 phútkhông theo một nghi lễ nhất định nào cho một công việc hay một sự kiện của cộng đồng. 

• Học cách sử dụng bộ vi xử lý từ ngữ.• Hãy nghe băng ghi âm của các diễn giả nổi tiếng, các nhà thơ và những người kể chuyệnkhác (tìm và ghi lấy tên của họ trong các tài liệu ở thư viện).

 • Hàng ngày hãy luôn giữ một cuốn nhật ký bên mình và viết khoảng 250 từ trong mộtngày về bất cứ điều gì có trong trí nhớ của bạn.

 • Hãy quan tâm và chú ý đến những kiểu nói khác nhau (như các hình thái ngôn ngữ, sựdiễn đạt bằng tiếng lóng, ngữ điệu, các từ vựng, v.v...) của những người khác nhau màbạn thường gặp hàng ngày.• Dành thời gian kể chuyện thường xuyên với gia đình và bạn bè. 

• Hãy tạo ra các trò chơi chữ, các câu đố, các trò đùa riêng của bạn. 

• Tham dự vào hội thảo về việc đọc nhanh.

 • Dạy cho người mù chữ, thất học thông qua các tổ chức tình nguyện. 

• Ghi nhớ, học thuộc tất cả các bài thơ hoặc những đoạn văn xuôi nổi tiếng.

 • Thuê, mượn hoặc mua các băng ghi âm về những tác phẩm văn học hay và nghe chúngmỗi khi rảnh rỗi hoặc vào những thời gian thuận tiện trong ngày. 

• Đánh dấu, khoanh tròn những từ ngữ không quen mà bạn bắt gặp trong quá trình đọcsách, sau đó tìm hiểu chúng trong các từ điển.

 • Hãy mua lấy một quyển từ điển đồng nghĩa và trái nghĩa, từ điển gieo vần, quyển sách vềcác gốc từ, và sổ tay thực hành về văn phong, sau đó sử dụng chúng thường xuyên trongcác bài viết của bạn. 

• Đến lễ hội của những người kể chuyện và học hỏi về nghệ thuật kể chuyện.

 • Mỗi ngày hãy sử dụng thêm một từ mới.