4.  Khái niệm, đối tượng điều chỉnh và phương pháp điều chỉnh của Luật Hôn nhân và gia đình.

* Khái niệm

- Hôn nhân: là sự giao kết giữa nam và nữ trên cơ sở tự nguyện, bình đẳng và theo quy định của pháp luật, nhằm chung sống với nhau suốt đời để xây dựng gia đình hạnh phúc, dân chủ, văn minh, hòa thuận và bền vững.( Khoản 6, điều 8 Luật Hôn nhân Gia Đình 2000)

- Gia đình là tập hợp những người gắn bó với nhau do hôn nhân, do quan hệ huyết thống, quan hệ nuôi dưỡng. Trên cơ sở đó, làm phát sinh các quyền và nghĩa vụ đối với nhau, cùng quan tâm giúp đỡ nhau về vật chất, tinh thần, xây dựng và nuôi dạy các thành viên trẻ trong gia đình dưới sự giúp đỡ của Nhà nước và xã hội. .( Khoản 10, điều 8 Luật Hôn nhân Gia Đình 2000)

- Luật hôn nhân và gia đình là một ngành luật trong hệ thống pháp luật Việt Nam, là tổng hợp tất cả các quy phạm pháp luật do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành để điều chỉnh các quan hệ nhân than và quan hệ tài sản phát sinh trong lĩnh vực hôn nhân, gia đình.

a) Đối tượng điều chỉnh của luật Hôn nhân và gia đình:

            Gồm 2 nhóm quan hệ xã hội: nhóm quan hệ nhân thân và nhóm quan hệ tài sản.

- Nhóm quan hệ nhân thân: là những quan hệ xã hội phát sinh giữa các thành viên trong gia đình về lợi ích nhân thân

VD: Quan hệ giúp đỡ nhau giữa vợ và chồng, quan hệ về trách nhiệm giữa cha mẹ đối với con cái, về sự kính trọng của cháu chắt đối với ông bà.

            Quan hệ về nhân thân giữ vai trò chính. Các quan hệ nhân thân xác định tính chất, nội dung của các quan hệ tài sản.

- Nhóm quan hệ về tài sản: là những quan hệ phát sinh giữa các thành viên trong gia đình về tài sản

VD: Quan hệ về sở hữu giữa vợ và chồng, quan hệ về cấp dưỡng giữa cha mẹ và con cái, giữa vợ và chồng, giữa các thành viên trong gia đình,…

            Quan hệ tài sản trong hôn nhân và gia đình không mang tính đền bù ngang giá, nó có tính ổn định, lâu dài và bền vững.

b) Phương pháp điều chỉnh của luật hôn nhân và gia đình:

            Phương pháp điều chỉnh của Luật Hôn nhân và gia đình là cách thức mà Nhà nước dùng pháp luật tác động vào cách xử sự của các chủ thể tham gia quan hệ pháp luật hôn nhân và gia đình buộc các chủ thể này phải xử sự theo một cách thức nhất định.

- Luật Hôn nhân và gia đình có một phương pháp điều chỉnh duy nhất là: tự nguyện, thỏa thuận, độc lập và bình đẳng

VD: + Quan hệ kết hôn giữa các bên là hoàn toàn tự nguyện, thỏa thuận, bình đẳng và độc lập với nhau không bên nào ép buộc bên nào

            + Trong quan hệ nhận nuôi con; quan hệ giữa vợ và chồng về đóng góp vào khối tài sản chung, quan hệ về thuận tình ly hôn… đều sử dụng phương pháp nói trên.

            Nếu trong quan hệ hôn nhân và gia đình vi phạm phương pháp tự nguyện, bình đẳng, thỏa thuận và độc lập là vi phạm pháp luật.

           6.4