. Nguồn gốc

Theo các công trình cho thấy có nhiều loài có khả năng sinh aflatoxin, đặc biệt ở Aspergillus trong đó đáng lưu ý là loài A. flavus Link. Ngoài ra còn một số loài Aspergillus khác như A.parasiticus Speare, tamarii Kita, A. niger...

A.flavus là một loài thấy ở khắp mọi nơi: dưới đất, trên các chất hữu cơ, các loại hạt, nhất là các hạt có dầu. Gặp nó trên lúa mì, trên gạo ngô, hạt bông, trên lạc các loại đỗ...

Hàm lượng nước và nhiệt độ là hai yếu tố ảnh hưởng lớn đến sự phát triển và khả năng gây nhiễm của A.flavus trên các cơ chất. Người ta nhận thấy khi độ ẩm không khí từ 80-85%, hàm ẩm của cơ chất từ 15-20%, nhiệt độ là 30-35 0C là điều kiện thuận lợi để nấm phát triển và sinh ra aflatoxin  cho hàm lượng cao. Tuy nhiên ,bào tử nấm có sức chịu đựng cao đối với điều kiện môi trường bên ngoài.

Một số tính chất của aflatoxin.

Người ta đã phân lập được 16 chất thuốc nhóm aflatoxin , chúng là các dẫn xuất của difuroylcurmarin có các nhóm thế khác nhau. Trong số đó chú ý đến 4 aflatoxin  B1, G1 ,B2 ,G2 ,vì các aflatoxin  này có độc tính cao nhất, được tạo thành với hàm lượng cao nhất trong cơ chất tự nhiên, trong các sản phẩm và trong môi trường lên men.

*Tính chất lý, hóa học của aflatoxin : các aflatoxin  là các tinh thể màu vàng , tan trong chloform, methanol, accton. Chúng rất bền với nhiệt, không bị phá hủy khi đun nấu thông thường. Dễ bị tia tử ngoại phá hủy, đun trong nồi áp  xuất, khi xử lý bằng các chất  oxy hóa.

Trong phân tử các aflatoxin có vòng lacton nên dễ bị thủy phân khi có mặt của các bazơ mạnh có thể dùng kiềm để xử lý thực phẩm nhiễm aflatoxin. Tuy nhiên, khi axit hóa thì các aflatoxin lại được tái tạo.

 Dự phòng nhiễm độc các aflatoxin

* Điều trị khi nhiễm độc aflatoxin

Khi bị nhiễm độc các aflatoxin thì việc đầu tiên phải nhanh chóng loại bỏ các thức ăn bị nhiễm aflatoxin. Có thể dùng một số corticoid để điều trị. Tùy mức độ độc hại dùng các thuốc thích hợp để phục hồi các cơ quan bị ảnh hưởng.

* Dự phòng nhiễm độc phải tiến hành các biện pháp sau:

- Diệt các nấm có khả năng sinh aflatoxin bằng cách thuốc trừ nấm hoặc bằng các phương pháp khả thi.

- Phát hiện và loại bỏ kịp thời các sản phẩm có nhiễm các loại nấm sinh aflatoxin.      

- Cần ngăn chặn các loài nấm sinh aflatoxin trong các sản phẩm bằng cách bảo quản trong các điều kiện thích hợp: Nhiệt độ, hàm ẩm cơ chất, độ ẩm không khí, thêm các chất bảo quản hoặc xử lý các sản phẩm trước khi bảo quản....

- Có thể dùng các phương pháp thích hợp để diệt nấm: chiếu xạ tia gama.

- Khi chế biến thực phẩm cần lưu ý đến việc xử lý nguyên liệu bằng các phương pháp thích hợp vì các phương pháp  thông thường sẽ không có hiệu quả.

- Cần có chương trình quốc gia kiểm soát aflatoxin: Khó có thể loại bỏ tuyệt đối các aflatoxin trong các sản phẩm nhưng có thể giảm nhiều bằng một số biện pháp:

- Tuyên truyền giáo dục cộng đồng hiểu rõ tác hại của các aflatoxin để có biện pháp đảm bảo chất lượng sản phẩm, bảo quản tốt tránh sự lây nhiễm các nấm sinh aflatoxin.

- Kiểm soát chặc chẽ thức ăn cho người và gia súc.

- Nghiên cứu, áp dụng các biện pháp xử lý, chế biến thực phẩm để giảm thiếu hàm lượng aflatoxin trong sản phẩm.