13. Tội cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 165 Bộ luật hình sự)

Dấu hiệu pháp lý

 - Khách thể: tội phạm này xâm phạm trật tự quản lý kinh tế của Nhà nước đối với các thành phần kinh tế hoạt động theo cơ chế thị trường dưới sự quản lý của Nhà nước. Đối tượng tác động của tội phạm này là các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế.

- Khách quan:  Người phạm tội có hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn làm trái với quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế. Quy định của Nhà nước ở đây được hiểu là quy định từ cấp Chính phủ đến những quy định của từng địa phương phù hợp với quy định của Chính phủ về quản lý kinh tế. Những quy định từ cấp Bộ trở xuống trái với quy định của Chính phủ không được xem là cơ sở để xác định hành vi “làm trái” của chủ thể trong tội phạm này. Hành vi làm trái có thể thực hiện qua hành động (làm sai so với quy định) hoặc không hành động (không thực hiện quy định).

Lưu ý, hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn làm trái với quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế phải gây ra thiệt hại từ 100.000.000  đồng trở lên hoặc dưới 100.000.000 đồng thì phải đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm gây hậu quả nghiêm trọng mới cấu thành tội phạm. Về hậu quả nghiêm trọng nói ở đây là các hậu quả mà không do hành vi cố ý làm trái…trực tiếp gây ra. Tuy nhiên, do hành vi cố ý làm trái… đó mà hậu quả xảy ra (gián tiếp).

- Chủ quan: người phạm tội có lỗi cố ý (trực hoặc gián tiếp). Người phạm tội nhận thức được hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy được hậu quả sẽ xảy ra nhưng vì vụ lợi hay động cơ cá nhân khác nên người phạm tội mong muốn hoặc có ý thức để mặc cho hậu quả xảy ra. Động cơ vụ lợi hay động cơ cá nhân khác không phải là dấu hiệu bắt buộc của tội phạm này. Tuy nhiên, nếu người phạm tội có động cơ, mục đích này thì người phạm tội phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự tại điểm a khoản 2 Điều này.

- Chủ thể: là người có chức vụ, quyền hạn trong các cơ quan, tổ chức kinh tế, kinh doanh, dịch vụ...của Nhà nước. Người đồng phạm có thể là bất kỳ ai có năng lực trách nhiệm hình sự.