Câu 4: Các phương pháp điều trị sỏi niệu quản?

Các căn cứ để lựa chọn phương pháp điều trị:

- Dựa vào vị trí, hình dáng, kích thước của sỏi.

- Tình trạng chức năng thận, hình dáng đài bể thận niệu quản trên UIV

- Tình trạng toàn thân của bệnh nhân.

- Trang thiết bị và phương pháp điều trị nơi bệnh nhân đến.

a. Điều trị nội khoa

- Tống sỏi tích cực:

+ Chỉ định khi chức năng thận còn tốt (trên UIV), chưa có biến chứng tại thận và toàn thân, lưu thông niệu quản tốt, sỏi kích thước < 0,7cm thon nhỏ, toàn trạng bệnh nhân không quá yếu, không có các bệnh mạn tính.

Phương pháp điều trị: thuốc giãn cơ trơn (atropine, papaverin, nospa), kháng sinh chống nhiễm trùng, uống nhiều nước, thuốc lợi niệu (rễ cỏ chanh, dâu ngô, bông mã đề), thuốc hạn chế sự phát triển của sỏi (tùy theo tính chất hóa học của sỏi), năng vận động (chạy bộ, nhảy dây).

- Điều trị triệu chứng:

Chỉ định đối với những trường hợp sỏi to, sỏi gây bít tắc đường niệu, gây đau nhiều, biến chứng tại thận nhưng điều kiện trang thiết bị - phẫu thuật viên không cho phép phẫu thuật hoặc tình trạng bệnh nhân quá yếu mắc những bệnh mạn tính như: lao phổi, suy tim, ung thư giai đoạn cuối.

Phương pháp điều trị: Kháng sinh, giãn cơ trơn, giảm đau, uống nhiều nước.

b. Điều trị ngoại khoa

Chỉ định: tất cả sỏi to > 0.7cm, đã gây biến chứng tại thận và toàn thân: giảm chức năng thận, ứ trệ đường niệu; sỏi niệu quản trên niệu quản bất thường (niệu quản đôi, phình to niệu quản), hoặc sỏi nhỏ nhưng đã điều trị tích cực tống sỏi sau 3 tháng không có kết quả.

Khi sỏi 2 bên mà đều có chỉ định phẫu thuật thì căn cứ vào nguyên tắc dễ trước, khó sau, tốt trước, xấu sau (ưu tiên nguyên tắc dễ trước, khó sau)

Phương pháp phẫu thuật:

- Mở niệu quản lấy sỏi, kiểm tra sự lưu thông niệu quản bể thận tránh để sót tổn thương niệu quản trong mổ, dẫn lưu thận.

- Phục hồi lưu thông niệu quản trong trường hợp hẹp do sỏi hoặc các bệnh lý khác thì tùy theo vị trí và tổn thương để lựa chọn phương pháp phẫu thuật:

+ Đặt ống thông bể thận niệu quản hay niệu quản - bàng quang

+ Cắt đoạn niệu quản hẹp, nối tận tận (dưới 3 cm)

+ Cắt đoạn, cắm lại niệu quản vào bang quang khi hẹp đoạn 1/3 dưới sát thành bàng quang.

+ Tạo hình niệu quản bằng ruột trong trường hợp hẹp dài trên 3cm.

- Thận ứ nước do sỏi niệu quản: mổ lấy sỏi kết hợp dẫn lưu thận khi có ứ đọng và nhiễm khuẩn.

- Thận ứ mủ không có khả năng bảo tồn thì cắt thận.

- Phẫu thuật nội soi lấy sỏi

Sỏi niệu quản 2 bên qua việc đánh giá chức năng thận, niệu quản 2 bên mà tùy cơ sở, trình độ phẫu thuật viên mà có thể mổ 2 bên cùng một lúc hay mổ từng bên một.

Trong trường hợp sỏi niệu quản kèm theo suy thận nặng thì cần thiết phải chạy thận nhân tạo trước khi quyết định điều trị phẫu thuât.

c. Các phương pháp điều trị bằng kỹ thuật mới ít sang chấn

- Đẩy sỏi lên thận để tán sỏi ngoài cơ thể: áp dụng cho những trường hợp sỏi <1cm, chức năng thận còn tốt và lưu thông niệu quản dưới sỏi tốt.

- Phá sỏi qua nội soi niệu quản ngược dòng: Đưa máy soi niệu quản vào bàng quang lên đến vị trí có sỏi, lấy sỏi bằng rọ Dormia hoặc tán sỏi tại chỗ bằng hơi, sóng thủy điện lực, hoặc siêu âm tán sỏi vỡ thành mảnh nhỏ và được lấy ra ngoài bằng dụng cụ.