10 Play Long-Term Games With Long-Term People -Chơi game đường dài với những người có tầm nhìn dài hạn

Hãy chọn một ngành mà ở đó bạn có thể tính đường dài và hợp tác với những người có tầm nhìn. Phần thưởng của trò chơi cuộc đời là một tổng lãi kép của những game dài hạn.

10.1 Play long-term games with long-term people

Questioner: Ta hãy nói một chút về chọn lĩnh vực. Theo anh ta nên tập trung vào những lĩnh vực nào? Anh có tweet rằng hãy tính đường dài và chơi/hợp tác với những người như bạn. Tại sao ta nên làm như vậy.

Naval: Đây là góc nhìn của tôi về việc tại sao Thung Lũng Sillicon nói riêng, và một xã hội mà người ta tin nhau thì vận hành tốt và lâu bền hơn. Cơ bản mọi lợi ích mà ta nhận trên đời đều tới dưới dạng lãi kép. Dù đó là những mối quan hệ, kiếm tiền hay học tập. (Lãi kép = gốc + lãi của gốc. Hãy tưởng tượng một quả cầu tuyết. Ban đầu nó rất nhỏ. Khi lăn từ trên đỉnh núi xuống, sau mỗi vòng lăn nó sẽ tích tuyết để trở nên lớn hơn. [Snowball effect = Hiệu ứng hòn tuyết lăn] - ND)

Lãi kép là xung lực mạnh khủng khiếp, Ban đầu bạn có 100. Sau đó giả thử mỗi năm bạn tương lượng 100 đấy là 20% trong 30 năm. Theo quán tính, người ta sẽ nghĩ đấy là 20%*30 = 600% tức khoảng 700. Nghe khá lớn phải không? Nhưng không. Công thức đúng của nó là A = (P *(1+r/n))^(nt). Áp số vào ta sẽ có sau 30 năm là 23,737.63! Tức là khoảng23700%! Và như đã nói nó áp dụng được cho mọi vấn đề từ tiền bạc, mối quan hệ hay kiến thức,...

Đó là lí do bạn cần phải tính đường dài, bỏ tư duy ăn xổi đi. Lãi kép chỉ xuất hiện và thật sự bật lên được nếu nó có đủ thời gian. Hơn nữa, chơi game đường dài còn là một game về sự tin tưởng nữa. Nếu anh chơi đẹp tôi cũng chơi đẹp vì ta muốn game công bằng. Và trò chơi cuộc đời là một game có nhiều lượt với những lần thử, sai lầm. Niềm tin được gầy dựng từ đấy.

Quay lại ví dụ ban đầu, nếu bạn làm việc ở thung lũng Sillicon, nơi mà mọi người biết nhau, làm việc cùng nhau và tin nhau. Bạn nên hiểu lý do người ta có thể làm vậy ở đây là vì người ta đang chơi game đường dài cùng nhau, và lúc nào cũng có vòng tiếp theo để tạo lãi kép và bồi đắp niềm tin.

Dĩ nhiên cũng sẽ có những đứa mất dạy khi đứng trước cơ hội bạc tỷ và sẽ tính theo hướng kiếm đủ đến đại gia ở mức kệ mẹ đời nên sẵn sàng làm tất cả ngay cả việc không ngần ngại đâm sau lưng đồng đội. Nhưng đấy là trường hợp hạn hữu. Vì cơ bản không ai có thể đi xa một mình. Bạn phải tìm được những bạn bè, đồng nghiệp và đối tác có thể tin tưởng lâu dài. Mối quan hệ cùng sự thân tình được tích lũy qua năm tháng, đồng thời với sự tin cậy của hai bên sẽ giúp dễ hợp tác hơn, qua đó giúp cả hai nhận phần thưởng vào cuối mỗi chu kỳ.

10.2 When you switch industries, you're starting over from scratch - Khi bạn đổi lĩnh vực của mình, bạn sẽ phải bắt đầu lại từ đầu.

Ở thung lũng Sillicon, niềm tin đến từ việc có một lượng người nhất định trong một khu vực nhất định. Nói dân dã hơn là bán bà con xa mua láng giềng gần. Do đó sau một khoảng thời gian nhất định, bạn sẽ tìm được những người thích hợp với mình để đi đường dài cùng nhau.

Giả thử bạn cứ đổi địa điểm, đổi nhóm làm việc, ... Bạn làm ngành mộc và có một mạng lưới nhất định. Bạn chăm chỉ, bạn có kiến thức, bạn sáng tạo ra được sản phẩm. Bỗng có một ngành tương tự xuất hiện, tương tự chứ không giống hoàn toàn nhé, và bạn muốn nhảy vào dù không quen ai trong ngành cả

Việc nhảy như vậy sẽ khiến bạn phải xây dựng hệ thống mạng lưới người quen từ đầu dù cơ hội trong ngành ấy tốt đến đâu. Lý do đơn giản là bạn chưa dành đủ thời gian trong ngành này. Bạn sẽ phải cần thời gian để tìm hiểu ai hợp với mình và ai sẽ là người bạn tin tưởng được. Những người khác cũng vậy, họ cũng cần thời gian để có thể chấp nhận bạn.

Hãy cùng xem xét ví dụ sau ở lãnh vực chính trị (tại Hoa Kì). Hạ Viện cứ 2 năm sẽ bầu lại một lần còn với Thương Viện là 6 năm hoặc có thể làm trọn đời. Có một thuật ngữ là "làm chính trị chuyên nghiệp" dành cho những thượng nghị sĩ làm lâu năm mà không bất kì kinh nghiệm nào khác. Vấn đề dễ gặp và nhức nhối nhất của nhóm này là tham nhũng. Nhưng bù lại họ lại có khả năng làm việc với nhau rất tốt vì ai cũng biết nhau và hiểu nhau sau một thời gian dài làm việc chung. Lý do vì sẽ có khả năng rất cao là đôi phương sẽ làm việc ở đấy một thời gian dài, 6 năm, 12 năm hay thậm chí là 30 năm? Do đó hợp tác luôn tốt hơn đối đầu. Trong khi hạ viện thì bất ổn hơn nhiều, các thành viên đánh nhau lỗ đầu chảy máu rất nhiều do thiếu niềm tin và thời gian làm việc với nhau ít. Do đó việc chọn ngành và chọn người chơi chung là rất quan trọng. Đường dài là đích của bạn và cũng nên là đích của những người đi chung với bạn: "Hãy tìm những người sẽ gắn bó với ngành, có đạo đức và không chỉ thể hiện đạo đức ấy bằng miệng".

10.3 Long-term players make each other rich – Những người có tầm nhìn chơi với nhau sẽ giúp nhau giàu lên.

Questioner: Vậy ta có nên hiểu là nếu cùng đi đường dài thì ai cũng sẽ giàu, còn nếu đánh nhanh rút gọn thì chỉ một mình mình giàu?

Naval: Tôi thấy nhận xét của anh rất hay. Đi đường dài với nhau là một game tổng dương. Vì ta cùng nướng bánh để ăn, cùng chăm cây để hái quả. Do vậy ta muốn bánh bự nhất có thể, cây trĩu hết khả năng. Trong khi đó nếu đi đường ngắn, đánh nhanh rút gọn, ta sẽ chỉ chăm chăm trái chín, chăm chăm cắt bánh.

Đấy là trường hợp của những người theo xã hội chủ nghĩa. Họ là những người không nướng bánh, không trồng cây. Nhưng là người chĩa súng vào mọi người và đòi bánh, đòi trái, nói rằng bánh là của chung và phải được chia đều ra, nói cây là tài sản quốc danh phải do chính quyền quản lý.

Tôi nghĩ rằng lãnh đạo tốt là lãnh đạo không giành quyền lợi. Lãnh đạo muốn làm tốt thì chỉ cần đơn giản là truyền cảm hứng để đội nhóm có thể hoàn thành tốt công việc được giao. Thành quả công việc được chia công bằng nhất có thể theo phần đóng góp, theo sự mạo hiểm, ... Chứ không phải ai có quyền cầm dao và chăm chăm cắt bánh nhất hay giỏ to nhất và lăm lăm hứng quả nhất.

10.4 Returns come from compound interest in iterated games - Lãi kép sẽ tích lũy trong những game có tính chất lặp đi lặp lại.

Questioner: Hãy đến với hai khẳng định tiếp theo của anh: "Hay chơi những game có tính tuần hoàn. Mọi loại phần thưởng trong đời bao gồm tài sản, những mối quan hệ và kiến thức đều được trả dưới dạng lãi kép trong game này".

Naval: Khi bạn đã làm ăn với cùng một đối tác suốt 10 năm, 20 năm hay thậm chí lâu hơn thế bạn thấy mọi quyết định và thương lượng đều rất dễ dàng nhờ niềm tin đã được xây dựng qua thời gian. Những ma sát, va chạm càng lúc càng ít giúp cho việc hợp tác càng lúc càng dễ dàng. Qua đó thành tựu của cả hai có thể to hơn, lớn hơn, thu được quả ngọt nhiều hơn.

Ví dụ bạn lập gia đình và sinh con. Quan hệ của cả hai là một mối quan hệ nghiêm túc, đòi hỏi đầu tư công sức và thời gian lâu dài. Nhưng đó là một mối quan hệ xứng đáng vì trên lý thuyết hai người sẽ đi với nhau đến trọn đời. So với những mối quan hệ bồ bịch thì niềm tin sẽ không bao giờ nặng bằng một mối quan hệ hôn nhân tốt đẹp và lâu dài.

Hay ví dụ dễ hơn là trong lĩnh vực thể thao. Ta càng khỏe mạnh bao nhiêu, càng giỏi một môn nào đó bao nhiêu thì ta càng muốn chơi trong môn đó, càng dễ giữ dáng. Tuy nhiên một khi đã để cơ thể xuống cấp thì sẽ rất khó lấy lại vóc dáng ban đầu. Thập chí về mức chấp nhận được cũng là một nỗ lực phi thường rồi.

Questioner: Tôi thấy có một ý rât hay như sau: "Lấy đà, phóng đi và đừng bao giờ để mất động năng. Ý tưởng ở đây là bắt đầu làm cái gì đấy, mỗi ngày đều làm và đừng bao giờ dừng lại trong việc bồi đắp thành tựu".

Naval: Có thể ngắn gọn hơn là tạo đà và nhớ luôn giữ đà. Nhớ như vậy là được