Δυστυχώς καμία δεν βρήκε την πρωταγωνίστρια, οπότε κανένας δεν παίρνει μπισκοτάκι. Λυπάμαι.

Χαίρετε! Καλό μήνα! Πως είστε; Τι μου κάνετε;

Η σημερινή πρωταγωνίστρια είναι η Μαρία Γκαετάνα Ανιέζι, μία από τις πρώτες γυναίκες μαθηματικούς, η πρώτη που έγραψε βιβλίο αναφορικά με τον διαφορικό λογισμό και τα ολοκληρώματα και η δεύτερη γυναίκα καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια (παρότι δεν δίδαξε ποτέ εκεί), μετά την Λάουρα Μπάσσι.

Όπως καταλάβατε, έστρωσε τις βάσεις για τις γυναίκες μαθηματικούς που ακολούθησαν.

Γεννήθηκε στις 16 Μαΐου 1718 στο Μιλάνο σε πλούσια οικογένεια και ήταν το μεγαλύτερο από τα 21 παιδιά του Πιέτρο Ανιέζι, ο οποίος είχε παντρευτεί τρεις φορές στην διάρκεια της ζωής του.

Αποδείχτηκε παιδί θαύμα, και μέχρι την ηλικία των έντεκα, μπορούσε να μιλάει άνετα εφτά γλώσσες, συγκεκριμένα, τα ιταλικά, τα ελληνικά, τα γαλλικά, τα εβραϊκά, τα ισπανικά, τα γερμανικά και τα λατινικά.

Όταν ήταν δεκαπέντε ο πατέρας της, ένας φιλόδοξος αριστοκράτης που επιθυμούσε να ανεβει κοινωνικά, ξεκίνησε να φιλοξενεί μερικούς από τους πιο μορφωμένους άντρες της Μπολόνια, και η Μαρία τους παρουσίαζε τις θέσεις της σε δυσνόητα φιλοσοφικά ερωτήματα.

Πάμε να την δούμε.

...

Η Μαρία παράτησε το βιβλίο που διάβασε και κατευθύνθηκε στο γραφείο του πατέρα της, όπως όφειλε να κάνει κάθε υπάκουη κόρη όποτε της απευθυνόταν ο γονιός της.

Ένα κακό αίσθημα της είχε κάτσει στο στομάχι, όπως συνέβαινε κάθε φορά που έπρεπε να συνομιλήσει με τον μπαμπά της. Δεν ήταν πως δεν τον τιμούσε° ήταν ένας από τους παράγοντες που της είχε δώσει ζωή άλλωστε και και η πέμπτη από τις δέκα Εντολές της Αγίας Γραφής ήταν να "τιμάς τον πατέρα και την μητέρα σου", αλλά ποτέ δεν δέθηκε στενά μαζί του.

Το οποίο ήταν λίγο οξύμωρο° αυτός ήταν που την ενθάρρυνε να συνεχίσει τις σπουδές της, να μάθει ξένες γλώσσες, να μάθει μαθηματικά, όταν η μητριά της επέμενε πως αυτές οι γνώσεις θα τις ήταν άχρηστες και πως έπρεπε να συγκεντρωθεί αποκλειστικά στο κέντημα, στο καθάρισμα, στο μαγείρεμα και στην διαχείριση των οικονομικών και του νοικοκυριού ("στους άντρες δεν τους αρέσουν οι μορφωμένες σύζυγοι" συνήθιζε να λέει).

Η Μαρία δεν είχε σκοπό της ζωής της να παντρευτεί. Επιθυμούσε να ενταχθεί σε μόνη και να έχει χρόνο να διαβάζει τα αγαπημένα της βιβλία, αλλά κανένας από τους γονείς της δεν ήθελε να ούτε να το ακούσει! Η μητριά της θεωρούσε πως αυτός δεν ήταν προορισμός για μια γυναίκα, ενώ ο πατέρας της πως θα ήταν κρίμα να πάνε χαμένα τα ταλέντα της.

Έφτασε στην πόρτα του γραφείου του και χτύπησε διακριτικά.

"Πέρασε μέσα!" Ακούστηκε μια σοβαρή σταθερή φωνή και η Μαρία υπάκουσε.

Ο χώρος ήταν τακτοποιημένος, χωρίς να τον χαρακτηρίζει ανούσια αταξία. Τα φτερά ήταν στην θέση τους, τα μελανοδοχεία γεματά, δίχως να στάζει μελάνι στις άκρες, τα χαρτιά στοιβαγμένα και ατσαλάκωτα και τα βιβλία στην βιβλιοθήκη τοποθετημένα με βάση το ύψος της ράχης. Η Μαρία είχε κληρονομήσει την οργάνωση του πατέρα της.

Ο οποίος καθόταν ήσυχα και υπομονετικά πίσω από το ξύλινο έπιπλο. Πάντοτε καλοντυμένος λες και περίμενε αριστοκράτη επισκέπτη. Τα γκρίζα του μαλλιά μαζεμένα σε μια αλογοουρά από πίσω. Τα μάτια του, πράσινα και βαθυστόχαστα, έλαμψαν μες το μισοσκόταδο μόλις την είδαν. "Αχ, καλώς την αγαπημένη μου κόρη!" Είπε με τον τόνο της φωνής του να παραμένει αμετάβλητος.

"Καλησπέρα, πατέρα" τον χαιρέτησε σεβάσμια η Μαρία. "Τι με θέλετε;"

"Σου έχω ευχάριστα νέα" είπε και ένα αχνό χαμόγελο έκανε την εμφάνισή του στο ρυτιδιασμένο πρόσωπό του. "Ο νέος interim governor* έχει εγκατασταθεί στο Μιλάνο αυτές τις μέρες. Ο Κόμης Ρικάρντι σχεδιάζει μια ειδική γιορτή προς τιμή του κυβερνήτη βον Τρον, στην οποία θα αναδείξει τον πολιτισμό και την κουλτούρα της πόλης μας. Ζήτησε από εσένα να παρουσιαστείς και να βγάλεις λόγο"

* Interim Governor: στα ελληνικά, μου το έβγαλε ως "ενδιάμεσος κυβερνήτης", αλλά δεν είμαι σίγουρη για την αξιοπιστία του. Όποιος ξέρει περισσότερα, ας με βοηθήσει.

Τι αίμα της πάγωσε. "Να παρουσιαστώ; Για τον κυβερνήτη;" είπε με χαμηλή φωνή.

"Μάλιστα" έγνεψε ο Πιέτρο. "Ο Κόμης πιστεύει πως έχεις τις δεξιότητες να εντυπωσιάσεις τον κυβερνήτη και εμπιστεύομαι την κρίση του". Έπιασε τα χέρια της κόρης του, τα οποία ήταν πιο κρύα από τα δικά του και τα έσφιξε σε τόσο που πόνεσαν. Η Μαρία κατάφερε να συγκρατήσει μια τσιρίδα που ετοιμαζόταν να βγει από τον φάρυγγά της. "Το καλό που σου θέλω, μην με απογοητέυσεις! Αυτή είναι η τέλεια ευκαιρία να αναδειχθεί η οικογένειά μας και να αναρριχηθούμε κοινωνικά!" Ο τόνος του ήταν πιο επιτακτικός από ότι προηγούμενως.

"Μάλιστα, Πατέρα"

"Θα έχεις το κεφάλι σκυμμένο και θα δείχνεις μετριόφρων"

"Μάλιστα, Πατέρα"

"Και θα με λες Σινιόρ Πάντρε*"

* Signor Padre: Λόρδε μου Πατέρα

"Μάλιστα, Πατέρα"

"Και βάλε λίγο χρώμα στο πρόσωπό σου. Δεν πρέπει να δουν πόσο χλωμή είσαι"

Η Μαρία αισθάνθηκε τα μάγουλά της να φλογίζονται, παρόλα αυτά δεν άλλαξαν χρώμα. Η ασθένειά της την είχε καταρρακώσει και το ήξερε και παρά τα εντατικά μαθήματα χορού και ιππασίας που τις υπέβαλε ο πατέρας της, δεν έλεγε να αναρρώσει.

"Μάλιστα, Πατέρα"

Ο Πιέτρο χαμογέλασε. "Μπορείς να πηγαίνεις τώρα. Θα γράψω στον κόμη Ρικάρντι πως δέχτηκες το αίτημα"

...

Παρά τις ενστάσεις του πατέρα της, η Μαρία δεν ασχολήθηκε με τις μελλοντικές προοπτικές της οικογένειάς της εώς ότου έφτασε στο Κάστρο του Κόμη Ρικάρντι, όπου διεξαγόταν η γιορτή.

Ήταν ένα εντυπωσιακό κτήριο που το εσωτερικό του ήταν βαμμένο σε απαλές αποχρώσεις του μπλε και του ροζ και στους τοίχους του ήταν κρεμασμένοι θεόρατοι καθρέφτες με περίτεχνα χρυσά πλαίσια. Η παρουσία τους βοήθησε κάπως την νεαρή αριστοκράτισσα, η οποία κοιταζόταν κάθε τρεις και λίγο για να διασφαλίσει πως το μακιγιάζ παρέμενε στην θέση του και πως η κόκκινη βελούδινη τουαλέτα που εκείνη ειδικά είχε επιλέξει παρέμενε ατσαλάκωτη. Ένας τεράστιος χρυσοκόκκινος θόλος στόλιζε το ταβάνι και κάτω ακριβώς μια γυαλισμένη και απαστράφτουσα σκηνή με μία σκαλισμένη καρέκλα, ντυμένη με κόκκινο βελούδο, όπου η Μαρία υπέθετε πως θα καθόταν για να εκφωνήσει τον λόγο της. Αριστερά της εισόδου, μια μικρή χορωδία έπαιζε μια ελαφριά σονάτα.

Χαμένη στις σκέψεις της, δεν πρόσεξε τον πατέρα της που την πλησίασε και την άρπαξε από τον ώμο της. "Όπου να'ναι, έρχεται η ώρα σου να ανέβεις. Έχεις αποστηθίσει τον λόγο σου;"

Η Μαρία έγνεψε τρομαγμένη. Δύο εβδομάδες τώρα, ο Πιέτρο προετοίμαζε την κόρη του για αυτήν την νύχτα και οι μέθοδοι του μπορούσαν να γίνουν... ιδιαίτερα απαιτητικοί. Ευτυχώς και για τους δύο, η Μαρία αποδείχτηκε - τι αποδείχτηκε;! Από την αρχή ήταν γνωστό! - ικανή μαθήτρια και αποστήθισε γρήγορα τις οδηγίες του.

"Φίλοι μου!" Ανακοίνωσε ο Κόμης Ρικάρντι, σηκώνοντας τα χέρια στον αέρα για να τους κάνει νόημα να σωπάσουν. Σιωπή απλώθηκε στην αίθουσα - με μόνη εξαίρεση την μουσική της ορχήστρας - και όλοι έστρεψαν το βλέμμα τους προς αυτόν. "Είμαι ευγνώμων για όλους όσους ήρθαν απόψε σε αυτήν την γιορτή για να καλωσορίσουμε τον υπέρλαμπρο κυβερνήτη μας" σε αυτό το σημείο, ο Κόμης υποκλίθηκε στον κυβερνήτη βον Τρον, οποίος έγνεψε απλά, προτού συνεχίσει. "Έχω οργανώσει ένα εντυπωσιακό πρόγραμμα για απόψε, με την βοήθεια του καλού φίλου μου, Πιέτρο Ανιέζι" Ο Πιέτρο σήκωσε περήφανα το χέρι του. "Συμφώνησε να αφήσει την μεγαλύτερη κόρη του, την Μαρία Γκαετάνα Ανιέζι, να επιδείξει τα ταλέντα της για απόψε. Αναμφισβήτητα, θα μείνετε εντυπωσιασμένοι"

Ένα μουρμουρητό πλάκωσε την αίθουσα. Η Μαρία έσφιξε τα χέρια της για να ηρεμήσει και πήρε μερικές βαθιές ανάσες. Άνεβηκε με μικρά βήματα την εξέδρα. Η ορχήστρα σταμάτησε την μουσική και έστρεψαν και αυτοί πάνω της την προσοχή τους.

"Καλησπέρα σας!" Χαιρέτησε σε άπταιστα λατινικά. "Θα σας μιλήσω για τους λόγους που πρέπει να επιτρέψουμε στα κορίτσια να μελετάνε αστρονομία, μαθηματικά και ιστορία, τα οποία πρωτίστως ήταν αποκλειστικά για αγόρια. Αργότερα, θα απαγγείλω την Ραψωδία Ρ της Ιλιάδας στα Αρχαία ελληνικά".

Πίεσε τον εαυτό της να ακουστεί πιο δυνατά για να μείνει ευχαριστημένος ο πατέρας της. Ο χώρος ευτυχώς ήταν τεράστιος και δεν τον εντόπισε ζωντανά. Το γεγονός αυτό την έκανε να αισθάνεται πιο άνετα.

Ο λόγος της ήταν ολόκληρος ειπωμένος στα λατινικά και βασιζόταν σε ένα μικρό κείμενο που είχε απαγγείλει σε μια συνεδρίαση που είχε οργανώσει ο πατέρας στο σπίτι τους. Αφορούσε την παιδεία των γυναικών και παρουσίαζε επιχειρήματα υπέρ αυτής της πρότασης. Ακολούθησε, έπειτα, και η Ιλιάδα.

Όταν τελείωσε, έμεινε λίγα δευτερόλεπτα για να παρατηρήσει τις αντιδράσεις των ακροατών. Θα την επευφημούσαν ή θα την έβριζαν για ένα τόσο... αμφιλεγόμενο θέμα. Ήλπιζε, τουλάχιστον, να τους είχε ικανοποίησει η Ιλιάδα. Ευτυχώς, οι καλεσμένοι φάνηκαν ευχαριστημένοι. Την χάρισαν ένα θερμό χειροκρότημα που έκανε την καρδιά της να πεταρίσει. Ακόμη και ο κυβερνήτης είχε ένα σφιγμένο χαμόγελο στο αυστηρό πρόσωπό του.

Η Μαρία αφέθηκε σε αυτήν την δόξα, υποκλίθηκε, κατέβηκε από την έδρα και πλησίασε τον οικοδεσπότη.

Ο Κόμης Ρικάρντι της έσφιξε τα χέρια. "Εύγε, κορίτσι μου" της είπε με ένα γνήσιο χαμόγελο, που έκανε την καρδιά της Μαρίας να χτυπήσει ταχύτερα. Με την άκρη του ματιού του, είδε τον κυβερνήτη να του κάνει νόημα. "Ο κυβερνήτης θέλει να σου μιλήσει" είπε στην κοπέλα και την ώθησε να πλησιάσει τον μεγαλοπρεπή άντρα.

Το παλτό του, σε πορφυρό χρώμα, ήταν φτιαγμένο από μετάξι και ο γιακάς ήταν κεντημένος με βελούδο. Το γιλέκο του, με παρόμοιο χρώμα, ήταν πλούσια κεντημένο με φιόγκους και περίτεχνες κλωστές. Η πουδραρισμένη περούκα τού έδινε όγκο, κάτι που δεν χρειαζόταν, γιατί ακόμα και χωρίς αυτήν, μπορούσε ο καθένας να το δει πως ήταν άντρας σοβαρός και επιβλητικός. Τα χέρια του ήταν φορτιμένα με δαχτυλίδια. Καθόταν σε μια χρυσή καρέκλα με κόκκινα φουντωτά μαξιλαρακιά στην ράχη και στο κάθισμα και με σκαλισμένα κεφάλια λιονταριών στα πόδια.

Ο κυβερνήτης χαμογέλασε, ίσως για πρώτη φορά αυτήν την βραδιά. "Ευχαριστούμε για την εντυπωσιακή σου παρουσίαση, μανκάρε*" είπε με έντονη γερμανική προφορά.

* Mancare: δεσποινίς

Η Μαρία κοκκίνισε από τον έπαινο. Δεν ήταν και κάθε μέρα που σε επευφημούσε ο κυβερνήτης της πόλης σου. Ο βον Τρον της έτεινε το χέρι του και αυτή το φίλησε.

"Τα λατινικά σου είναι άψογα! Ούτε ένα λάθος!"

"Σας ευχαριστώ!"

"Ποιες άλλες γλώσσες ξέρεις να μιλάς;"

"Την μητρική μου, τα ελληνικά, τα γαλλικά, τα εβραϊκά, τα ισπανικά και τα γερμανικά"

Ο κυβερνήτης ανοιγόκλεισε τα μάτια του από την έκπληξη. "Μόνη σου;"

"Όχι, είχα εξαιρετικούς δασκάλους. Αλλά ναι, μόνη μου προσπάθησα να τις μάθω από μικρή"

"Μπορείς να γράψεις και να διαβάσεις και όλες αυτές τις εφτά;"

"Μάλιστα, σινιόρ. Και να μεταφράσω από την μία στην άλλη"

Ο κυβερνήτης κούνησε το κεφάλι του. "Τι μαθήματα έχεις κάνει;"

"Ιστορία, αστρονομία και μαθηματικά"

"Σε ποιο από αυτά έχεις περισσότερη έφεση;"

"Στα μαθηματικά και στην γεωμετρία, σινιόρ"

"Ομολογώ πως όταν ο Κόμης Ρικάρντι μου μίλησε για σένα, ήμουν σκεπτικός. Η λέξη "παιδί διάνοια" έχει καταχραστεί. Εσένα, όμως, σου ταιριάζει. Πάρε" από την τσέπη του παλτού του έβγαλε ένα πουγκί με...

"Είναι 100 φλωρίνια" είπε. "Το δώρο μου για σένα"

Η Μαρία δεν είχε λόγια. Κοίταζε με ανοιχτό το στόμα το πουγκί προτού στραφεί ξανά προς τον κυβερνήτη. "Σας ευχαριστώ! Σας ευχαριστώ πολύ!" Έλεγε ξανά και ξανά και κάθε "ευχαριστώ" το συνόδευε από μια μικρή υπόκλιση.

Χρειάστηκε η παρέμβαση του Κόμη Ρικάρντι που την έκανε να συνειδητοποιήσει πως έπρεπε να φύγει. Προτού προλάβει να βρει τον πατέρα της και να του ανακοινώσει τα ευχάριστα, ένα άλλο χέρι την έπιασε από τον ώμο. Η Μαρία γύρισε σαστισμένη να κοιτάξει και αντίκρισε ένα γέρικο, αλλά καλοσυνάτο πρόσωπο, που παρόλα αυτά του έλειπε η αρχοντικότητα που χαρακτήριζε τον κυβερνήτη.

"Καλησπέρα. Ήσουν φανταστική! Μπορώ να σου μιλήσω;"

Η Μαρία το σκέφτηκε. Ήταν σωστό να μιλήσει πρώτα στον πατέρα της, αλλά αυτήν την στιγμή, η διάθεσή της ήταν τόσο καλή, που δεν ήταν διαθετιμένη να τον αντιμετωπίσει. Έτσι, έγνεψε στον κύριο και προχώρησαν προς τα έξω, προς τον κήπο. Αμέσως το μετάνιωσε. Ήταν θεοσκότεινα, με εξαίρεση κάτι αναμμένους δαύλους στους τοίχους και στα κάγκελα της πύλης και ένα κρύο αεράκι φυσούσε που την έκανε να τρέμει σαν το φύλλο. Αύριο θα είχε κολλήσει καμιά γρίπη. Ευτυχώς, ο σύντροφός της ήταν αρκετή καλή παρέα για να την κάνει να ξεχνάει το τουρτούρισμα.

Είχε μια μικρή φαλάκρα στο πίσω μέρος του κεφαλιού του, αστραφτερά πράσινα μάτια και ξυρισμένο πρόσωπο. Το ράσο του, μαύρο σαν τούτη την νύχτα, ήταν τόσο μακρύ που το στρίφωμά του σκούπιζε το έδαφος στο διάβα του.

Μήπως είναι μοναχός; αναρωτήθηκε η Μαρία.

Ένα ήταν σίγουρο: δεν σταμάταγε να την επαινεί. "Ήσουν εντυπωσιακή!" Της έλεγε ξανά και ξανά. "Πως σε λένε;"

"Μαρία Γκαετάνα Ανιέζι. Εσάς;"

"Ραμίρο Ραμπινέλλι. Πόσο χρονών είσαι;"

"Είκοσι δύο"

"Είκοσι δύο;!" Αναφώνησε. "Μοιάζεις για δεκατέσσερα"

Η Μαρία, ούτε εξεπλάγην ούτε προσβλήθηκε από το σχόλιό του. Ήξερε πως η ασθένειά της την έκανε να φαίνεται μικρότερη και αδύναμη.

"Τι δουλειά κάνετε;" τον ρώτησε αυτή.

"Είμαι μοναχός του Ολιβετιανού Τάγματος"

Από μια άκρη του μυαλού της, η Μαρία ανέσυρε κάποιες πληροφορίες που είχε διαβάσει για αυτούς πριν από μερικές μέρες.

"Πολύ ενδιαφέρον" κατέληξε να πει. Και το εννοούσε. "Η αλήθεια είναι πως μου αρέσει να διαβάζω θρησκευτικά κείμενα και θα ήθελα να γίνω μοναχή, αν οι περιστάσεις ήταν διαφορετικές" αναστέναξε.

"Επιτρέπεται να ρωτήσω; Εκτός αν είμαι αδιάκριτικος" είπε παραξενεμένος ο Ραμίρο. Όσα περισσότερα μάθαινε για αυτήν, τόσο περισσότερο την θαύμαζε.

"Μην ανησυχείτε. Δεν είστε" τον καθησύχασε εκείνη βγάζοντας έναν δεύτερο αναστεναγμό. "Η αλήθεια είναι πως πέθανε η μητέρα μου όταν ήμουν μόνο οχτώ χρονών και έπρεπε να μείνω και να προσέχω τα αδέλφια μου. Ο πατέρας μου με είχε ανάγκη"

"Είναι τυχερός που έχει μια κόρη σαν και εσένα. Και εσύ είσαι τυχερή που έχεις έναν τέτοιο πατέρα. Άλλοι πατεράδες αρνούνται να μορφώσουν τις κόρες τους από φόβο μην τις αποκαλέσουν "μάγισσες". Αυτός ευτυχώς δεν είχε θέμα"

Η Μαρία χαμογέλασε θλιμμένα. Το σκέφτηκε για μια στιγμή και κατέληξε πως δεν θα ήταν ορθό να εξηγήσει τους πραγματικούς σκοπούς του. "Ναι, είναι εξαιρετικός πατέρας" συμφώνησε. "Την παραμελήσαμε μήπως την μελέτη;" ρώτησε περιπαικτικά.

Ο Ραμίρο γέλασε κάπως αμήχανα και συνέχισε την συζήτηση: "Πόσα αδέλφια έχεις;"

"Δεκαεπτά"

Τα μάτια του γούρλωσαν. "Δεκαεπτά;! Πολλά είστε! Ο πατέρας σου έχει την οικονομική δυνατότητα να φροντίσει και για την δική τους μόρφωση;"

Η Μαρία αναρωτήθηκε αν ήταν ερώτηση παγίδα. "Φυσικά. Μερικές φορές τους βοηθάω στις ασκήσεις τους"

"Μαθηματικά και φυσική να υποθέσω"

Η Μαρία χασκογέλασε. "Πέσατε μέσα"

Ο Ραμίρο ανταπέδωσε το χαμόγελο. "Ξέρεις, έχω επαφές με την Αυτού Αυτοκρατορική Υψηλοτάτη, την Μαρία Θηρεσία"

Τα μάτια της Μαρίας γούρλωσαν. "Της Αυστριακής Αυτοκράτειρας;"

"Την μία και μοναδική!" Επιβεβαίωσε ο Ραμίρο. "Αν θες, μπορώ να της μιλήσω για σένα, να της στείλω κάποιες σημειώσεις σου και ίσως να πάρεις και εσύ κάποια αναγνώριση. Είσαι μεγάλο μυαλό. Κρίμα είναι να περιοριστείς στο Μιλάνο"

Άξαφνα, άκουσαν φωνές από την άλλη άκρη της αυλής. Έτρεξαν προς αυτήν την κατεύθυνση, αδιαφορώντας για τις λάσπες, το χώμα και το κάπως άκομψο βάδισμά τους για να μάθουν περί τίνος πρόκειται. Αποδείχτηκε πως ο καυγάς ήταν μεταξύ ενός φρουρού και ενός ζητιάνου που είχε εισχωρήσει μέσα.

"Δώστε μου τίποτα να φάω και θα φύγω" παρακαλούσε ο ζητιάνος, ενώ ταυτόχρονα προσπαθούσε μάταια να απελευθερωθεί από την σιδερένια λαβή του φρουρού.

"Θα τα πω όλα στον Κόμη!" Τον απειλούσε ο άλλος και σήκωσε την γροθιά του. "Να δούμε αν θα γλιτώσεις από την κρεμάλα, αλήτη!"

"Τι συμβαίνει εδώ;" απαίτησε να μάθει ο Ραμίρο, σταματώντας τελευταία στιγμή τον γεροδεμένο φρουρό.

"Αυτό το απόβρασμα" γρύλισε ο γεροδεμένος άνδρας δείχνοντάς το θύμα του "προσπάθησε να μας κλέψει. Τον τιμωρώ παραδειγματικά"

"Δεν ήθελα να κλέψω τίποτα. Μόνο λίγο φαγητό ήθελα να μου δώσετε" κλαψούριζε ο φτωχός άντρας.

"Δεν χρειάζεται να κλέγεστε, αγαπητέ μου κύριε" παρενέβη η Μαρία, βγάζοντας...

"Το πουγκί που σας έδωσε ο Κυβερνήτης;!" Αναφώνησε ο Ραμίρο και ακόμη και ο φρουρός κοιτούσε έκπληκτος.

Η κοπέλα έγνεψε. Έβγαλε τα νομίσματα, τα μέτρησε και έδωσε τα μισά στον ζητιάνο. "Ορίστε, να πάτε να αγοράσετε κάτι νόμιμα"

Ο άντρας δεν μπορούσε να το πιστέψει. Δυο χοντρά δάκρυα σχηματίστηκαν στα μάτια του και απείλησαν να κυλήσουν. "Σας ευχαριστώ! Σας ευχαριστώ πολύ!" Είπε με τρεμάμενη φωνή και έχωσε τα νομίσματα στο σαφρακιασμένο χιτώνα του. Με ευλάβεια μεγάλη, γονάτισε και φίλησε τα παπούτσια της σωτήρας του. "Ο Θεός να σε έχει καλά" και με αυτό, γύρισε να φύγει.

Αφού έμεινε για λίγα λεπτά εμβρόντητος, ο φρουρός επέστρεψε στα καθήκοντά του και άφησε την παρέα στην ησυχία της.

Ο Ραμίρο, από την άλλη, δυσκολευόταν να το χωνέψει. "Έχεις ιδέα τι έκανες;" μόλις και μετά βίας συγκρατιόταν να μην τσιρίξει, μιας και αυτό δεν θα ήταν επιτρεπτό από την θέση του και την διαγωγή του. "Τι θα πει ο πατέρας σου;"

"Ο έχων δύο χιτώνας μεταδότω τω μη έχοντι και ο έχων τροφάς ομοίως" αποκρίθηκε στωικά η Μαρία. "Αν ο πατέρας μου δυσαρεστηθεί, θα πρέπει να λογοδοτήσει με τον Κύριο, όχι με εμένα"

Ο Ρικάρντι ανοιγόκλεισε έκπληκτος τα μάτια του πριν ένα αχνό χαμόγελο σχηματιστεί στο πρόσωπό του. Έπιασε την Μαρία από τον ώμο και της είπε με ζεστή φωνή: "Άνθρωποι σαν και εσένα σπανίζουν στις μέρες μας, Μαρία. Θες να πάμε μέσα ή να συνεχίσουμε την βόλτα μας;"

Η Μαρία επέλεξε το δεύτερο. Η αλήθεια ήταν πως, παρότι ήταν περήφανη για την πράξη της, δεν ένιωθε σίγουρη να αντιμετωπίσει τον πατέρα της, τουλάχιστον προτού ετοιμαστεί πλήρως ψυχικά. Επιπρόσθετα, δεν της άρεσαν καθόλου οι πολύβουοι χώροι και ήθελε να κάνει ένα διάλειμμα από την γιορτή. Και αυτός ο καινούργιος φίλος που έκανε ήταν καλύτερη πάρε από όλους τους καλεσμένους μαζί στο Παλάτι. Θα χαιρόταν να τον έχει για δάσκαλο...

...

"Γιουζέπε; Θες βοήθεια;"

"Όχι, Μαρία. Ευχαριστώ"

Όπως κάθε απόγευμα Σαββάτου, η οικογένεια των Ανιέζι καθόταν στο εξωτερικό τραπέζι και μελετούσαν. Η Μαρία, ως η μεγαλύτερη, περιφερόταν και βοηθούσε τα αδέλφια της όποτε το είχαν ανάγκη ή καθόταν και σκάλιζε τα τετράδιά της. Είχε αποφασίσει να ακολουθήσει την συμβουλή του Ραμίρο και να καταγράψει τις σημειώσεις της σε ένα δοκίμιο, προκειμένου να τις στείλει στην Μαρία Θηρεσία.

Δυο μήνες είχαν περάσει από την γιορτή και όλα κυλούσαν ρόδινα. Ο Πιέτρο είχε μείνει ευχαριστημένος από την συμπεριφορά της και από τις εντυπώσεις που προκάλεσε - δεν χάρηκε ιδιαίτερα για το πουγκί, αλλά δεν μπορούσε να φωνάξει μπροστά σε τόσο κόσμο. Δυστυχώς, είχε πέσει βαριά άρρωστος και η φροντίδα του εναποθέθηκε στα χέρια της Μαρίας, η οποία πρόσθεσε άλλη μια αγγαρεία στην λίστα των καθηκόντων της. Μέρα με την μέρα η κατάσταση του χειροτέρευε και δεν έλεγε να γιάνει. Και το χειρότερο ήταν πως κανείς δεν ήξερε την αιτία. Ο Ραμίρο την επισκεπτόταν κάθε Κυριακή για να ελέγξει το έργο της. Ήταν πεπεισμένος πως σε μέσα σε πέντε χρόνια θα το είχε ολοκληρώσει, ίσως σε τρεις, αν δεν είχε να ασχοληθεί με τον άρρωστο Πιέτρο, τα αδέλφια της και τις οικιακές δουλειές.

Ένα μουγκρητό απογοήτευσης την έβγαλε από τις σκέψεις της και κοίταξε την πηγή προέλευσής του. "Αλεξάντρο; Όλα καλά;" ρώτησε τον δεκατετράχρονο αδελφό της.

"Αυτή η άσκηση είναι πολύ δύσκολη! Δεν μπορώ να την λύσω!" Γκρίνιαξε το αγόρι και σήκωσε τα χέρια του ως ένδειξη παραίτησης.

Η Μαρία σηκώθηκε από την καρέκλα της και πήγε προς την θέση του για να ρίξει μια καλύτερη ματιά στην εκφώνηση. Μια ματιά ήταν αρκετή για να καταλάβει γιατί είχε δυσαρεστήσει τόσο τον Αλεξάντρο και ούτε η δεύτερη ούτε η τρίτη ανάγνωση την έκαναν πιο κατανοητή. Όλο παραδόξως, η υποσχόμενη δυσκολία της άσκησης την συνάρπαζε. Επιτέλους, ένα πραγματικά δύσκολο πρόβλημα να λύσει.

"Θα την λύσω εγώ για σένα" προσφέρθηκε και πήρε το τετράδιό του. Η χαρά του εφήβου ήταν απερίγραπτη. Και θα είχε περισσότερο χρόνο ελεύθερο και δεν θα χρειαζόταν να δυσκολευτεί ο ίδιος.

Έως το βράδυ, η κούραση την είχε καταβάλει και δεν ήταν καν στην δεύτερη γραμμή. Αποφάσισε να το αφήσει για την επόμενη μέρα, που το μυαλό της θα ήταν πιο ξεκούραστο. Έβαλε την νυχτικιά, πήγε στο δωμάτιο του πατέρα της να του δώσει το φάρμακο, έκανε την προσευχή της ως σωστή Καθολική, έπεσε για ύπνο και βυθίστηκε σε ένα περίεργο όνειρο.

Ήταν στο δωμάτιο της, αλλά ήταν μέρα και εαυτό της δρούσε ανεξέλεγκτα. Προχώρησε στο γραφείο. Οι κινήσεις της συναντούσαν την ίδια αντίσταση όταν ήταν στο νερό, μόνο που τώρα ήταν στην επιφάνεια. Κοίταξε τα χαρτιά και αναγνώρισε την άσκηση που προσπαθούσε να λύσει λίγο πριν κοιμηθεί° ήταν ίδια ακριβώς! Μετά, σχεδόν ανεπαίσθητα, έγραψε κάτι αράδες σε ένα άλλο χαρτί. Στην αρχή δεν καταλάβαινε τι ακριβώς έκανε, μα αμέσως συνειδητοποίησε πως έγραφε την λύση της άσκησης.

Ίσως να ήταν η λύση της άσκησης...

Πίεσε τον εαυτό της να παρακολουθήσει μέχρι τέλος και να απομνημονεύσει την απάντηση και όταν άφησε κάτω το φτερό κατάλαβε πως το όνειρο είχε φτάσει στο τέλος.

Ξύπνησε. Βρήκε τον εαυτό της να κοιμάται στο γραφείο και μερικές σταγόνες από το στόμα της είχαν λερώσει κάποια έγγραφα, ευτυχώς όχι σε καταστροφικό βαθμό. Αδύναμες ηλιαχτίδες έμπαιναν στο δωμάτιο χωρίς να το φωτίζουν πλήρως. Ήταν πολύ νωρίς. Θα είχε χρόνο να γράψει την λύση, ώστε να φροντίσει αργότερα τον άρρωστο πατέρα της.

Και ξεκίνησε. Όσο συνέχιζε, τόσο περισσότερο παρατηρούσε πως η απάντηση που της είχε υποδειχθεί στον ύπνο της ήταν πέρα για πέρα ολόσωστη! Έμεινε εμβρόντητη! Αμέσως φώναξε τον Αλεξάντρο να 'ρθει να την παραλάβει.

...

Και έτσι περνούσαν οι μήνες και τα χρόνια. Ο Ραμίρο άλλαζε εξωτερικά. Η φαλάκρα του μεγάλωσε. Ρυτίδες αυλάκωσαν το μέτωπο, τα μάτια και το στόμα του. Λευκές τρίχες έδιναν την θέση τους σε σκούρες μαύρες. Η κοιλίτσα του έγινε πιο έντονη πίσω από τα ρούχα του.

Η Μαρία παρόλα αυτά παρέμεινε το ίδιο κοκαλιάρικο, καχεκτικό και φιλάσθενο κοριτσάκι που είχε συναντήσει εκείνη την βραδιά. Το μόνο πράγμα που πρόδιδε την μετάβαση του χρόνου στο σώμα της ήταν λίγες λευκές τρίχες που ξεφύτρωσαν στα μαλλιά της.

Τα κατάφερε όμως, ολοκλήρωσε το δοκίμιό της και μέσω της βοήθειας του πάντα εξυπηρετικού Ραμίρο, το έστειλε στην Αυτοκράτειρα Μαρία Θηρεσία. Το ονόμασε "Instituzioni analitiche ad uso della gioventù italiana"* και έκανε αναφορά στα έργα του Όιλερ**, στις πεπερασμένες ποσότητες, στα πολοστημόρια και στην "αναποδογυρίστρα" καμπύλη, που πρωτύτερα την είχαν μελετήσει οι μαθηματικοί Πιέρ ντε Φερμά και Γκουίντο Γκράντι.

* Instituzioni analitiche ad uso della gioventù italiana: Αναλυτικά ιδρύματα για τη χρήση της ιταλικής νεολαίας

** Λέοναρντ Όιλερ: σημαντικός Ελβετός μαθηματικός και φυσικός με τεράστια συνεισφορά στην επιστήμη. Είναι γνωστός κυρίως για το "Θεώρημα του Όιλερ" και τον "Αριθμό του Όιλερ" (ή αλλιώς, το e≡2,17)

Πέρασε ένας μήνας ενώ περίμενε υπομονετικά την απάντηση, ενώ ταυτόχρονα την έτρωγε η αγωνία για την αντίδραση της Αυτοκράτειρας. Ο Ραμίρο προσπαθούσε να την ηρεμήσει, υπενθυμίζοντάς της πόσο αγαπητή και σεβαστή ήταν στον κύκλο της, δίχως μεγάλη επιτυχία.

Μια μέρα, έφτασε στην πόρτα της ένα πακέτο με την χαρακτηριστική σφραγίδα και υπογραφή της Μαρίας Θηρεσίας. Μαζί με αυτό, και ένα γράμμα από το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια.

Τα χέρια της γυναίκας έτρεμαν. Κάθε φορά που πήγαινε να το ανοίξει , τα δάχτυλά της μπουρδοκλώνονταν και αδυνατούσε να συνεχίσει. Ίσως θα ήταν καλύτερα αν περίμενε τον Ραμίρο ή κάποιο μέλος της οικογένειάς της να την βοηθήσει. Το καλοσκέφτηκε.

Τι και αν πάρεις κακή κριτική, τουλάχιστον προσπάθησες. Και ο Ραμίρο θα σε υποστηρίζει πάντοτε. Αυτό έχει σημασία.

Μια βαθιά ανάσα και μια αποφασιστική κίνηση, έσπασε την σφραγίδα και άνοιξε το γράμμα.

Αγαπητή Μαρία Γκαετάνα Ανίεζι, (έγραφε)

Σας ευχαριστώ πολύ για αυτό το βιβλίο. Είναι ένα από τα καλύτερα έργα που μου έχουν αφιερώσει. Μίλησα με κάποιους λόγιούς μου και μου εξέφρασαν και αυτοί τον θαυμασμό τους.Είστελαμπρό μυαλό και η χώρα σας οφείλει να αξιοποιήσει. Έστειλα το βιβλίο σου στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια και μου εξέφρασαν την χαρά τους να σε προσλάβουν ως καθηγήτρια. Δεν ξέρω αν η παραπάνω πράξη μου σας δυσαρεστεί και σας ζητώ χίλια συγνώμη. Είστε ελεύθερη να πάτε να διδάξετε άμα το θέλετε. Στο δέμα θα βρείτε ένα διαμαντένιο δαχτυλίδι και μια θήκη από διαμάντια και κρύσταλλο. Ίσως το θεωρήσετε λίγο.

Με εκτίμηση,
Η Αυτοκράτειρα Μαρία Θηρεσία

Η Μαρία άνοιξε το δέμα, μένοντας άφωνη από το εσωτερικό. Χαΐδεψε με απαλές κινήσεις τα δώρα της, μόλις και μετά βίας συγκρατώντας τα δάκρυά της. Ήταν φανταστικά! Απερίγραπτα! Σαν τα κοσμήματα που έβλεπε να φοράνε όλες αυτές οι κόμισσες και οι δούκισσες στις γιορτές, μόνο που δεν μπορούσε να τα αγοράσει. Ένα όνειρο βγήκε αληθινό. Βαθύτατα συγκινημένη, τα έσφιξε στην αγκαλιά της, αλλά προσεκτικά για να μην τα σπάσει. Θα έμενε σε αυτήν την στάση για ώρες - ίσως μέρες - αν δεν είχε ακούσει το χτύπημα στην πόρτα. Ο Ραμίρο θα είναι, σκέφτηκε και πήγε να του ανοίξει, ανυπομονώντας να του πει τα ευχάριστα νέα.

...

Πως σας φάνηκε;

Αν ρωτήσετε εμένα, προσωπικά, θα σας έλεγα πως πέρα από το έργο της, θαυμάζω και τον χαρακτήρα της. Πέρασε τις τελευταίες δεκαετίες της ζωής της μελετώντας θρησκευτικά κείμενα και αφιερώνοντας τα υλικά αγαθά της στους φτωχούς, στους άστεγους και στους άπορους. Το 1783 ίδρυσε έναν οίκο ευγηρίας, όπου και έζησε μέχρι το τέλος της. Πέθανε στις 9 Ιανουαρίου 1799 πάμφτωχη και το σώμα της ενταφιάστηκε μαζί με άλλα δεκαπέντε σε κοινό τάφο.

Άδοξο και λυπηρό τέλος, παρότι ήταν ευγενής, εγκρατής και αξιέπαινη. Σωστός άγγελος! Πόσα άλλα άτομα είναι σαν αυτή;

Το περιστατικό όπου έλυνε μαθηματικές ασκήσεις στον ύπνο της ήταν όντως αληθινό και της συνέβαινε αρκετές φορές. Κουλό, ε;

Παρότι ήταν η δεύτερη γυναίκα που είχε αποκτήσει τον τίτλο της καθηγήτριας στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, δυστυχώς δεν δίδαξε ποτέ εκεί. Δεν μπορούσε να βρει τον χρόνο, επειδή έπρεπε να φροντίζει την οικογένειά της και τον άρρωστο πατέρα της, ο οποίος δεν ανάρρωσε ποτέ από την ασθένειά του.

Η Μαρία Θηρεσία δεν ήταν η μόνη που της χάρισε δώρα. Ο Πάπας Βενέκτινος ΙΔ' της χάρισε μια προσωπική επιστολή, ένα χρυσό στεφάνι και ένα χρυσό μετάλλιο.

Η versoria καμπύλη που διαπραγματεύτηκε μεταφράστηκε ως witch (μάγισσα) από την παρόμοια λέξη aversiera, με αποτέλεσμα η καμπύλη αυτή να μείνει γνωστή στον αγγλοσαξωνικό κόσμο ως witch of Agnesi (μάγισσα της Ανιέζι).

Ξέχασα να σας πω πως και η μικρότερη αδελφή της, η Μαρία Τερέζα Ανιέζι Πινοττίνι, αποδείχτηκε ταλαντούχα συνθέτρια και πιανίστρια/τσεμπαλίστρια και έχαιρε και αυτή εκτίμησης από την Αυτοκράτειρα Μαρία Θηρεσία.

Τρεις εντυπωσιακές Μαρίες που συσχετίστηκαν με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο. Όχι να το παινευτώ για το όνομά μου... 😏😏

Παρακάτω σας παραθέτω σχετικούς συνδέσμους σε περίπτωση που θέλετε να μάθετε περισσότερα για αυτήν.

Βικιπαίδεια:

Αγγλική έκδοση: https://en.m.wikipedia.org/wiki/Maria_Gaetana_Agnesi

Ελληνική έκδοση: https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B1%CF%81%CE%AF%CE%B1_%CE%93%CE%BA%CE%B1%CE%B5%CF%84%CE%AC%CE%BD%CE%B1_%CE%91%CE%BD%CE%B9%CE%AD%CE%B6%CE%B9

Podcast:

https://open.spotify.com/episode/6LVJ6kNndImCTjNkrS83oi?si=LaZuK-vrSPm_TPCqU2T_ew

https://open.spotify.com/episode/5VETsrwISfOhRNYdPtEv8N?si=OMnsBbjCSs6Z6ZB5oZt0Yw

https://open.spotify.com/episode/4Qsl6Vj3Y2FS2QbbVN00O8?si=mP5uJdQYQCepI550kuH7IA

Στο επόμενο κεφάλαιο, θα παραμείνουμε στην Ιταλία και θα μιλήσουμε για μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του μπαρόκ με απροσδόκητα μεγάλο έργο. Μπορείτε να μαντέψετε ποια είναι;

Όποι@ το βρει, θα κερδίσει ένα μπισκοτάκι! 🍪