Trong quá trình học tập, tôi đã biết về vị trí của mình trong cuộc sống và về bản thân mình. Cơn gió thổi qua tôi trong phần đời này đã đưa tôi rời khỏi quê hương thật xa. Tôi giống như một hạt bồ công anh trôi dạt đến một vùng đất xa lạ.
__________
MUỐN ĐI ĐƯỜNG TẮT, NHƯNG THAY VÀO ĐÓ LẠI ĐI MỘT CON ĐƯỜNG KHÁC

Cha tôi là một quân nhân. Từ khi tôi còn nhỏ, ông đã nói với tôi: "Khi con lớn hơn, cha sẽ đưa con đến thăm Thiên An Môn (ở Bắc Kinh)."

Kể từ đó, Bắc Kinh là nơi mà tôi biết rằng tôi sẽ ghé thăm một ngày nào đó, nhưng tôi chưa bao giờ nghĩ rằng tôi sẽ gắn bó với thành phố này theo cách mà tôi đã làm. Ban đầu nó thật xa lạ với tôi, và sau đó ngày càng trở nên quen thuộc hơn, và bây giờ nó là một phần của tôi mà bạn không thể cắt bỏ.

Khi còn nhỏ, dáng đi của tôi hơi gù. Mỗi lần mẹ tôi thấy tôi đi kiểu đó, bà lại vỗ vào lưng tôi. Sau đó, để giúp tôi chỉnh lại tư thế, bà đăng ký cho tôi học khiêu vũ. Khi tôi đang học lớp sáu, giáo viên của Học viện Vũ đạo Bắc Kinh đã đến lớp của chúng tôi để tuyển chọn. Vào thời điểm đó, giáo viên dạy nhảy của tôi là người đã đăng ký thi cho tôi, và tôi dễ dàng vượt qua vòng sơ khảo.

(Lưu Hạo Nhiên tham gia đội nhảy cổ điển hồi nhỏ)

Khi tôi được thông báo rằng tôi đã lọt vào vòng tuyển chọn tiếp theo, lúc đó đang là kỳ nghỉ đông. Vào thời điểm đó, suy nghĩ của gia đình tôi là "Chúng ta có thể đi du lịch một chuyến đến Bắc Kinh!" Vì vậy, chúng tôi chỉ xem đó là cơ hội để đi nghỉ và thăm thú Bắc Kinh. Chúng tôi chưa bao giờ nghĩ rằng tôi sẽ đỗ ở vòng tiếp theo.

Vào thời điểm đó, cả gia đình tôi có những động cơ thầm kín khi tôi được nhận vào Học viện Vũ đạo Bắc Kinh. Trước khi kiểm tra, chúng tôi chỉ nghe tuyển trạch viên nói: "Nếu em được nhận, hộ khẩu của em sẽ được chuyển đến trường, vì vậy đến kỳ thi tuyển sinh đại học (cao khảo), em sẽ có thể tham gia với tư cách là một học sinh có hộ khẩu thường trú ở Bắc Kinh."

Lộ trình theo suy nghĩ của gia đình tôi rất đơn giản: nếu được nhận, tôi có thể theo học các lớp chuyên về nghệ thuật biểu diễn cùng với các lớp học thông thường, và sau đó thuê một gia sư để bù đắp cho bất cứ điều gì tôi không được học. Đến thời điểm thi cao khảo, tôi có thể đăng ký với tư cách học sinh Bắc Kinh, điều đó có nghĩa là con đường đi sẽ dễ dàng hơn*. Mặc dù Học viện Vũ đạo Bắc Kinh là một trường nghệ thuật biểu diễn và trọng tâm là các lớp Khoa học Xã hội, bạn vẫn có thể theo học các lớp Khoa học Tự nhiên.

(* T/N: Mình làm rõ một chút về lý do tại sao có hộ khẩu Bắc Kinh lại có tầm quan trọng đến như vậy theo cách nhìn của gia đình Lưu Hạo Nhiên vào lúc đó. Cao khảo là kỳ thi đầu vào đại học tại Trung Quốc - một bài kiểm tra chất lượng học thuật với tất cả các học sinh trung học có mong muốn theo đuổi sự nghiệp học hành với bậc đại học. Mỗi năm có khoảng 10 triệu học sinh sẽ tham gia thi cao khảo. Cao khảo được coi là bước ngoặt quan trọng với học sinh trung học tại Trung Quốc khi điểm số sẽ phần nào quyết định tương lai - có thể vào đại học không, sẽ học ở trường nào và công việc nào sẽ đợi phía trước. Các thí sinh phải được điểm cao trong kỳ thi cao khảo mới có thể vào các trường đại học tốt. Đây là những ngôi trường có thể đảm bảo các công việc tốt và tương lai xán lạn cho các học sinh sau khi tốt nghiệp. Với người dân Trung Quốc, đặc biệt là các thí sinh tới từ gia đình khó khăn, nông thôn, đạt điểm cao trong kỳ thi cao khảo là cách duy nhất để thay đổi vận mệnh. Tại nhiều trường đại học, việc phân bổ số lượng đầu vào đều đến các tỉnh hay thành phố, như là Bắc Kinh hay Thượng Hải, dựa vào hộ khẩu của học sinh, khiến nhiều học sinh không có hộ khẩu hoặc là người nhập cư, không thể thi đại học và nhập học tại Bắc Kinh hay Thượng Hải. Gia đình Lưu Hạo Nhiên lúc đó là một gia đình trung lưu ở một thành phố nhỏ thuộc tỉnh Hà Nam, cơ hội để thi vào một trường hàng đầu ở Bắc Kinh là khó khăn hơn nhiều so với việc là thí sinh có hộ khẩu ở Bắc Kinh. Do đó, gia đình cậu ấy mới coi trọng cơ hội này và nghĩ rằng đây là lối tắt.)

"Học tập chăm chỉ tại trường nghệ thuật biểu diễn, và sáu năm sau, hãy tham gia thi cao khảo ở Bắc Kinh và con sẽ đạt được mục tiêu!"

Vào thời điểm đó, tôi có một người cậu là giáo sư tại một trường đại học ở Bắc Kinh**, người dạy môn quản lý tài chính và cũng hướng dẫn các nghiên cứu sinh tiến sĩ. Vì vậy, gia đình tôi lạc quan một cách mù quáng và nghĩ rằng miễn là tôi học hành chăm chỉ, tôi có thể cố gắng và rốt cuộc có thể thi đỗ vào trường của cậu tôi và lấy được bằng tiến sĩ.

** T/N: Trong một bài phỏng vấn khác, Hạo Nhiên đã kể rằng cậu mình dạy ở Đại học Bắc Kinh (Bắc Đại), một trong hai trường đại học hàng đầu của Trung Quốc (trường còn lại là Đại học Thanh Hoa).

Duyên phận của tôi với Bắc Kinh đã bắt đầu như vậy đấy. Ban đầu, tôi nghĩ rằng tôi đã phát hiện ra một lối tắt bí mật, và tránh được việc phải đi trên con đường mà mọi người khác đã đi. Nhưng từ ngày đầu tiên tôi vào trường (Học viện Vũ đạo Bắc Kinh), tôi mới thấy rằng mọi việc diễn ra khác biệt đáng kể so với những gì tôi đã nghĩ.
__________
MUỐN THÔI HỌC NGAY NGÀY ĐẦU TIÊN TỚI TRƯỜNG

Chi nhánh trường trung học của Học viện Vũ đạo Bắc Kinh bắt đầu học kỳ khá muộn. Vì vậy, trước khi tôi chuyển đi, tôi thực sự đã học một thời gian ở lớp sáu tại quê nhà. Vào thời điểm đó, kỳ thi giữa kỳ đang diễn ra. Cả khối 6 có 12 lớp, và mỗi lớp có khoảng sáu mươi, bảy mươi người. Tôi xếp hạng 28 trong toàn khối.

Vì trường cấp hai ở quê tôi là trường được xếp hạng hàng đầu tại địa phương, nên điểm số của tôi có thể được coi là khá tốt. Vì vậy, khi tôi chuẩn bị chuyển đến Bắc Kinh, tôi đã yêu cầu vẫn duy trì đăng ký tại trường ở quê để giữ chỗ ở đó, ít nhất là một thời gian.

Ngày tôi đến Học viện Vũ đạo Bắc Kinh, sau khi điền vào hàng loạt mẫu biểu đăng ký, bố mẹ tôi bắt đầu trò chuyện với giáo viên về việc thay đổi chuyên ngành của tôi khi thi cao khảo. Giáo viên nói thẳng: "Không, không thể được đâu. Trường chúng tôi là một trường nghệ thuật biểu diễn, vì vậy em ấy sẽ chỉ có thể thi vào các chuyên ngành liên quan đến nghệ thuật biểu diễn ở bậc đại học."

Tôi có thể giải thích điều này như thế nào nhỉ? Ngay cả khi tôi muốn nộp đơn vào Đại học Bắc Kinh, tôi chỉ có thể nộp đơn vào các chuyên ngành nghệ thuật biểu diễn của trường. Điều đó có nghĩa là những giấc mơ tôi đã có về học tài chính, về việc trở thành một luật sư, một kỹ sư - các chuyên ngành đó sẽ chẳng còn gì liên quan với tôi nữa.

(Lưu Hạo Nhiên trong trang phục biểu diễn nhảy cổ điển)

Khi chúng tôi nghe điều này, gia đình tôi đã quẫn trí. Tôi nhớ rằng tất cả chúng tôi đều có biểu cảm thất hồn lạc phách khi chúng tôi rời khỏi văn phòng của giáo viên, và chúng tôi cứ đứng sững ở đó một lúc, không thể nói gì. Rồi bố tôi nói, "Hãy quên điều đó đi. Quay về nhà thôi." Vì vậy, chúng tôi quay trở lại văn phòng của giáo viên để xin rút khỏi trường.

Khi giáo viên thấy gia đình tôi quay lại, ông ấy đã rất ngạc nhiên, và thậm chí còn ngạc nhiên hơn nữa khi nghe lý do của chúng tôi. Ông nhiệt liệt đề nghị chúng tôi xem xét lại, với lý do rằng Học viện Vũ đạo Bắc Kinh là một trong những trường nghệ thuật biểu diễn tốt nhất trong cả nước, và nếu tôi thực sự thôi học, tôi sẽ là người đầu tiên trong suốt lịch sử của trường tự nguyện rút. Bởi vì thông thường, các sinh viên nghệ thuật biểu diễn vào trường này sẽ không bao giờ muốn rời đi. Tôi sẽ là người đầu tiên muốn rút đơn, và lại còn trong ngày đầu tiên đến trường nữa chứ. Giáo viên bảo chúng tôi nghiền ngẫm một chút trước khi chúng tôi đưa ra quyết định.

Sau đó, cậu tôi đến trường đón chúng tôi và đưa gia đình tôi ra ga tàu hỏa để chúng tôi có thể về nhà. Trên đường đi, cậu và bố mẹ tôi hăng say thảo luận một cách sâu sắc về vấn đề này. Cậu tôi cảm thấy rằng con đường này (nghệ thuật biểu diễn) không phải là một lựa chọn tồi, và chỉ ra rằng mỗi năm có rất nhiều thí sinh nộp đơn vào Học viện Vũ đạo Bắc Kinh, nhưng họ chỉ lựa chọn khoảng hai mươi đến ba mươi học sinh mỗi năm.

Việc tôi được chấp nhận đồng nghĩa với việc các giáo viên nhìn thấy tài năng và tiềm năng trong tôi. Cậu tôi cũng đã nói điều gì đó mà lúc đó tôi chưa hiểu hết được, nhưng sau khi bố mẹ tôi lắng nghe, họ đã đưa ra quyết định.

(Lưu Hạo Nhiên thời học trung học)

Cậu tôi nói một câu đại loại như thế này: "Em đã thấy quá nhiều sinh viên cố gắng đi theo con đường học thuật. Vùi đầu vào học ôn thi cao khảo, thi đỗ đại học, lấy bằng thạc sĩ, rồi bằng tiến sĩ. Sau khi tốt nghiệp, họ tìm việc làm hoặc ở lại trường làm giáo viên. Nhưng con đường này không phải là một con đường dễ dàng. Nó cũng không sáng sủa như những người bên ngoài nghĩ đâu."

"Thỉnh thoảng khi em ở trường, em sẽ nghĩ chẳng nhẽ chúng ta chỉ có một lựa chọn cho cuộc đời hay sao? Chúng ta không có lựa chọn nào trước đây, một phần do hoàn cảnh, một phần là do bản chất tự nhiên của chúng ta. Nhưng bây giờ một con đường đã xuất hiện có vẻ như hoàn toàn khác với những gì chúng ta đã lên kế hoạch cho cháu, và anh chị biết không? Nó có thể không tệ hơn con đường mà chúng ta đang nghĩ đâu. Tại sao chúng ta không để thằng bé thử xem?"

Tôi không thực sự nhớ rõ mọi việc đã tiến triển như thế nào sau đó, nhưng đây là điều đã xảy ra: chiếc xe gần như đã đến ga tàu hỏa, nhưng rồi xe đột nhiên quành lại, và tôi được đưa trở lại trường.

Bố tôi nói: "Con cứ học ở đây một học kỳ. Bố mẹ sẽ đảm bảo con vẫn còn một chỗ ở trường nơi quê nhà. Sau một học kỳ, nếu con thực sự không thích, con có thể chuyển trở lại."

Gia đình tôi lúc đó nghĩ rất đơn giản - bố mẹ tin rằng tôi sẽ luôn có kế hoạch dự phòng. Khi tôi mới bắt đầu đi học (hồi tiểu học), tôi nhỏ tuổi hơn hầu hết các bạn cùng lớp. Vì vậy, ngay cả khi tôi đã dành một năm hoặc một học kỳ tại Bắc Kinh và sau đó chuyển về nhà để học lại lớp sáu, tôi cũng sẽ không bị chậm trễ quá.

Sau đó, tôi đã có một lựa chọn để thử đi một con đường ít quen thuộc hơn. Nếu điều này rốt cuộc là một lựa chọn sai lầm, thì tôi có thể bắt đầu lại. Nhưng ... bố mẹ tôi đã quên mất việc cân nhắc đến một điều: tính cách của tôi.

(Lưu Hạo Nhiên thời học trung học)

Tôi là một người thuộc kiểu cực kỳ bướng bỉnh, giống như một mũi tên sẽ không bao giờ quay đầu lại. Khi tôi chơi game, tôi quyết tâm chơi cho đến khi tôi vượt qua tất cả các cấp độ. Khi tôi bắt đầu đi trên một con đường, tôi sẽ tiếp tục đi cho đến khi kết thúc.

Khi tôi quyết định ở lại Bắc Kinh để đi học, điều đó đã thay đổi cơn gió vận mệnh. Tôi đã hạ cánh xuống một con đường mà tôi chưa bao giờ nghĩ rằng mình sẽ đi, và khi tôi mới đến nơi không hề quen thuộc đó, tôi đã thấy không hề thoải mái chút nào. Tôi giống như một hạt giống đột nhiên thấy mình rơi xuống một mảnh đất xa lạ, và sẽ phát triển theo cách đi ngược lại những gì tôi muốn.

Nhưng dần dần, khi những cơn gió mạnh thổi qua tôi, tôi đã cắm rễ trên đất này. Tôi đã từng muốn làm việc trong ngành tài chính hoặc trở thành một kỹ sư học về khoa học hoặc toán học. Nhưng số phận thường có những kế hoạch khác cho bạn, và sẽ để bạn đi một con đường rất khác.
__________
KHÔNG THỂ ĐIỀU CHỈNH ĐỂ HÒA NHẬP

Sau khi ở lại Bắc Kinh, tôi dần dần phải học cách sống một mình. Khi còn ở nhà, mặc dù gia đình tôi khá nghiêm khắc, tôi vẫn thường xuyên có thời gian để chơi với bạn bè hoặc làm các hoạt động cá nhân như chơi bóng rổ, đi đến hiệu sách. Nhưng tại Học viện Vũ đạo Bắc Kinh, chúng tôi buộc phải sống ở ký túc xá của trường. Vì vậy, khi tôi mới bắt đầu ở đó, vấn đề nan giải lớn nhất của tôi là: Ngoài việc đến lớp, tôi sẽ làm gì vào lúc rảnh rỗi?

Lúc đó, tôi giống như một con vịt nhỏ xấu xí sống nội tâm, đột nhiên hạ cánh xuống một cái ao toàn là thiên nga. Có lẽ tôi không xấu, nhưng các bạn cùng lớp của tôi tại Học viện Vũ đạo Bắc Kinh đã được chuẩn bị để trở thành sinh viên nghệ thuật từ khi còn nhỏ. Đó là điều không thực sự rõ ràng ở trường cũ của tôi, nhưng khi bạn tập hợp những học sinh này lại với nhau tại một trường chuyên, nó sẽ trở nên rất rõ ràng.

Mỗi người trong số họ tinh thông thập bát ban võ nghệ (T/N: một cách chơi chữ dùng thành ngữ của bạn Nhiên, có nghĩa là rất điêu luyện), và bước đi với sự tự tin. Họ có thể dễ dàng nhấc chân lên tận đầu. Nhưng quan trọng nhất, tất cả họ đều rất chắc chắn về hướng đi của mình - rằng họ muốn học chuyên ngành nghệ thuật biểu diễn. Mặt khác, tôi là người bị một cơn gió mạnh đẩy vào đám đông người ngoài hành tinh này, vì vậy tôi không thể tìm ra cách nào để hòa nhập.

Ban đầu tôi không giỏi trong các lớp biểu diễn. Tôi còn nhỏ, và không cao lắm. Ngay cả khi tôi muốn giống như những người khác ở đó và tỏa ra cùng một khí chất như họ, điều đó dường như vô vọng. Trẻ em rất nhạy cảm, và tôi cảm nhận sâu sắc rằng tôi khác với các bạn khác như thế nào.

(Lưu Hạo Nhiên khi học trung học)

Vào cuối tuần, các bạn cùng lớp của tôi có thể ra quán cà phê Internet để chơi trò chơi, hoặc đi ăn và xem phim, nhưng tôi chỉ muốn ở một mình. Ngay cả khi chỉ là đọc một cuốn sách, hoặc nhìn chăm chăm vào khoảng không. Thỉnh thoảng tôi đến nhà cậu tôi để ăn ké một bữa. Họ (bạn cùng lớp) nghĩ tôi là người thích thui thủi một mình, và tôi ở trong một vị thế khó xử. Tôi muốn hòa nhập, nhưng không thể tìm ra cách để làm điều đó.
__________
SỰ HI SINH CỦA MẸ

Trường trung học của Học viện Vũ đạo Bắc Kinh không lớn lắm. Ban đầu, chúng tôi ở núi Hương, nơi không giống như phần còn lại của Bắc Kinh. Không có nhiều nhà cao tầng ở đó, và sẽ có nhiều quầy hàng bên vệ đường. Nó thực sự khá giống với một phần của quê hương tôi mà tôi không quen thuộc lắm.

Sau khi tôi sống ở trường một thời gian, mẹ tôi đã sắp xếp công việc ở nhà và đến Bắc Kinh. Bà không cảm thấy thoải mái khi để tôi sống một mình và bà thấy lo lắng cho tôi. Bà nghĩ tôi còn quá nhỏ, và tôi sẽ không quen với việc sống một mình. Thông thường, bà sẽ không thể ngủ vào ban đêm vì bà cứ băn khoăn không biết tôi sống ở đó ra sao.

Để tiết kiệm tiền, mẹ tôi đã thuê một căn phòng ở ngôi làng gần núi Hương. Nó là của một người dân làng, và nó khá nhỏ. Bạn chỉ có thể đặt vừa một chiếc giường, và phòng chỉ có một bức tường kín. Không có cửa sổ, vì vậy có rất ít ánh sáng. Một khi bạn đóng cửa, bạn sẽ chìm hoàn toàn trong bóng tối. Tôi nhớ rất rõ rằng ngay cả một căn phòng như thế cũng có giá 1,200 NDT một tháng.

Mẹ tôi nhanh chóng ổn định tại "nhà ở Bắc Kinh." Bà tự làm quen với chợ địa phương, mua nồi niêu và gia vị. Mỗi tháng, bà sẽ đến một hoặc hai tuần. Khi bà ở đó, tôi sẽ đến lớp trong ngày, và sau đó trở về bên cạnh bà. Bà muốn ở bên tôi, để chắc chắn rằng khi tôi học xong, tôi có thể ăn một bữa ăn nấu tại nhà. Để đảm bảo rằng tôi có thể để lại quần áo bẩn cho bà, để tôi luôn có quần áo sạch để mặc.

Bà chia thời gian của mình giữa Hà Nam và Bắc Kinh, và di chuyển qua lại, để ở bên cạnh tôi khi tôi đang học.

Sau này, khi tôi đang học năm thứ nhất trung học (15 tuổi), trường chuyển đến một địa điểm khác. Tiền thuê nhà ở đó thậm chí còn đắt hơn, vì vậy căn phòng mà mẹ tôi có thể thuê được còn nhỏ hơn. Tôi nhớ căn phòng đó - nó có hai tầng. Khu vực ăn uống, nhà bếp và khu vực sinh hoạt nhỏ nằm ở tầng dưới và giường nằm ở tầng trên. Khi đi ngủ, bạn phải leo lên thang để trèo lên giường. Đó là cách chúng tôi sống trong một vài năm.

Vào năm thứ hai của trường cấp hai (13 tuổi), tôi có đôi giày thể thao có thương hiệu đầu tiên. Gia đình tôi chỉ là một gia đình ở tầng lớp lao động bình thường và chỉ có một nguồn thu nhập vào thời điểm đó. Cha mẹ còn phải trả tiền học phí và tiền ký túc xá cho tôi ở Bắc Kinh, và cho tôi một khoản tiền tiêu vặt hàng tháng để trả chi phí sinh hoạt. Đó là một khoản tiền rất lớn, vì vậy tôi không bao giờ hỏi gia đình về bất cứ thứ gì đắt tiền. Nhưng khi tôi có đôi giày mới, tôi hạnh phúc đến nỗi không sao ngủ được.

Tôi chưa bao giờ nói về việc chuyển về quê nhà học tiếp, và bố mẹ tôi đã thuận theo hướng đó, nói rằng, "Vậy con cứ tiếp tục học ở đó đi."

Dần dần, tôi quen với việc sống ở Bắc Kinh, và sau khi làm quen với các bạn cùng lớp, tôi đã điều chỉnh được để hòa nhập.

(Lưu Hạo Nhiên đi dã ngoại cùng các bạn học thời trung học)