Câu 1: Vị trí, tổ chức của Chính phủ, bộ (theo Hiến pháp 1992 và nghj quyết sửa đổi bổ sung một số điều năm 2001,Luật Tổ chức Chính phủ năm 2002). Phân biệt Bộ quản lý ngành và Bộ quản lý lĩnh vực. Kể tên các cơ quan thuộc chính phủ ta hiện nay?

* Điều 109,Hiến pháp năm 1992 có ghi: "Chính phủ là cơ quan chấp hành của quốc hội,cơ quan hành chính cao nhất của nước CHXHCNVN". Chính phủ lãnh đạo công tác của các Bộ, các cơ quan ngang Bộ,các cơ quan thuộc chính phủ và ủy ban nhân dân các cấp, xây dựng và kiện toàn hệ thống bộ máy hành chính Nhà nước từ trung ương đến cơ sở.

* Cơ cấu, tổ chức

- Về nhân sự

+ Thủ tướng Chính phủ + các phó Thủ tướng Chính phủ

+ các Bộ trưởng + Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ

+ Thủ tướng Chính phủ: là đại biểu quốc hội do chủ tịch nước đề nghị và quốc hội bầu và baic miễn. Thủ tướng là người đứng đầu chính phủ, chịu trách nhiệm trước quốc hội và báo cáo công tác trước quốc hội, UBTVQH, Chủ tịch nước,thủ tướng có những nhiệm vụ quyền hạn sau:

1.Lãnh đạo công tác chính phủ,các thành viên chính phủ, thủ tưởng cơ quan thuộc chính phủ, chủ tịch UBND các cấp.

2.Triệu tập và chủ tọa các phiên họp của chính phủ.

3.Đề nghị Quốc hội thành lập hoặc bãi miễn các bộ, cơ quan ngang bộ, trình QH phê chuẩn, đề nghị về việc bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức, cho từ chức vid lý do sức khỏe hoặc vì các lý do khác của các phó thủ tướng, Bộ trưởng và thủ trưởng các cơ quan ngang Bộ

4.Thành lập hội đồng UB thường xuyên hoặc lâm thời để giúp thủ tướng nghiên cứu, chỉ đạo, phối hợp giải quyết các vấn đề quan trọng liên ngành.

5.Bổ nhiệm,miễn nhiệm,cách chức thứ trưởng và chức vụ tương đương, phê chuẩn việc bầu cử các thành viên UBND tỉnh, TP trực thuộc trung ương,miễn nhiệm điều động,cách chức chủ tịch,phó chủ tịch UBND tỉnh,TP trực thuộc trung ương, phê chuẩn việc miễn nhiệm,bãi nhiệm các thành viên khác của UBND,thành phố trực thuộc trung ương.

6.Thi hành các biện pháp cải tiến lề lối làm việc, hoàn thiện bộ máy quản lý nhà nước,đề cao kỷ luật,ngăn ngừa và phòng chống tham nhũng,quan liêu hách dịch, cương quyền trong bộ máy nhà nước.

7.Đình chỉ việc thi hành hoặc bãi bỏ những quyết định,chỉ thị của Bộ trưởng,thủ trưởng cơ quan ngang bộ, quyết định, chỉ thị của UBND và CTUBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trái với Hiến Pháp, luật và các văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên

8.Đình chỉ việc thi hành những nghị quyết của HĐND tỉnh, TP trực thuộc trung ương trái với Hiến Pháp, luật và các văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên đồng thời đề nghị UBTVQH bãi bỏ.

9.Thực hiện chế độ báo cáo trước nhân dân về vấn đề quan trọng thông qua những báo cáo của chính phủ trước QH, trả lời chất vấn đại biểu QH và trả lời nhân dân trên các phương tiện thông tin đại chúng.

10.Thủ tướng chính phủ lấy các nghị quyết, nghị định của chính phủ, có quyền ban hành nghị quyết , chỉ thị và hướng dân kiểm tra việc thi hành các văn bản đó đối với tất cả các ngành, các địa phương và cơ sở.

+ Các phó thủ tướng: là người giúp thủ tướng làm nhiệm vụ theo sự phân công của thủ tướng. Khi thủ tướng vắng mặt 1 phó thủ thướng được thủ tướng ủy nhiệm lãnh đạo công tác của chính phủ. Phó thủ thướng chịu trách nhiệm trước thủ tướng,trước QH về nhiệm vụ được giao.

+ Bộ trưởng: là thủ trưởng cơ quan ngang bộ,là người đứng đầu và lãnh đạo Bộ, cơ quan ngang bộ,phụ trách 1 số công tác của chính phủ, chịu trách nhiệm trước thủ tướng, QH về ngành, lĩnh vực mình phụ trách

+ Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ: được quyền ban hành 3 loại VB là quyết định, chỉ thị, thông tư để thực thi quyền hạn, nhiệm vụ của mình.

*Về bộ máy: gồm các Bộ; các cơ quan ngang Bộ (gọi chung là Bộ) là cơ quan của chính phủ thực hiện chức năng quản lí nhà nước đối với ngành hoặc lĩnh vực công tác trong phạm vi cả nước. QL NN dịch vụ công thuộc ngành, lĩnh vực thực hiện đại diện chủ sở hữu phân vốn của NN tại doanh nghiệp có vốn NN theo quy định cảu PL.

* Phân biệt Bộ quản lý ngành và Bộ quản lý lĩnh vực

Ngành: là cơ quan chuyên môn có trách nhiệm quản lý những ngành kt-kt của ngành sự nghiệp theo hệ thống dọc,không can thiệp mà chỉ hướng dân hoạt động của các đơn vị kinh tế, sự nghiệp theo quy định của pháp luật

VD: Bộ y tế, Bộ xây dựng, Bộ GDĐT, Bộ GTVT,...

Lĩnh vực: Giúp chính phủ nghiên cứu, xây dựng các dự án kế hoạch tổng hợp và cân đối giữa các ngành,xây dựng các chế độ, chính sách và hướng dẫn thi hành đối với các cơ quan NN, tổ chức xã hội, đơn vị kinh tế trong khu vực quản lý của mình.

VD: Bộ LĐ thương binh XH, Bộ tư pháp, Bộ tài chính, Bộ quốc phòng.

*Cơ quan thuộc chính phủ ta hiện nay?

1. Viện KH XH VN

2. Viện KH và Công nghệ VN

3. Thông tấn xã VN

4. Đài Tiếng nói VN

5. Đài truyền hình VN

6. Bảo hiểm XH VN

7. Học viện Chính trị Quốc gia HCM

8. Ban Quản lý Lăng Chủ tịch HCM